Του Γιάννη Μακρή
‘Ηταν πρωί της 3ης Σεπτεμβρίου του 1826 όταν οι Αναπλιώτες, αυτοί που κατοικούσαν κοντά στη παραλία, ξύπνησαν από έναν παράδοξο ήχο, που η πρωϊνή αύρα σκορπούσε πάνω από την πόλη και που έμοιαζε σαν να γύριζε μεγάλος τροχός νερόμυλου μέσα στη θάλασσα. Γέμισε η παραλία από κόσμο. Μάτια γεμάτα θαυμασμό και περηφάνια που δεν χόρταιναν αυτό που έβλεπαν .
Ήταν η «Καρτερία», το πρώτο Ελληνικό ατμόπλοιο , με αγγλική σημαία και με κυβερνήτη τον φιλέλληνα Άγγλο πλοίαρχο Άστιγξ, που περήφανα έμπαινε στο λιμάνι και αγκυροβολούσε κοντά στο Μπούρτζι.
( Η Καρτερία καθώς και άλλα 5 πλοία είχαν παραγγελθεί στα ναυπηγεία DEPTFORD της Αγγλίας αντί 150 χιλ. λιρών στερλινών και πληρώθηκαν από το δεύτερο Εθνικό δάνειο της Επαναστάσεως . Η ναυπήγησή των όμως , είναι αλήθεια, πώς άργησε να πραγματοποιηθεί , ως λέγεται, από την σκανδαλώδη επέμβαση της Αιγύπτου προς τα Αγγλικά ναυπηγεία.)
Το ατμόπλοιο μετά το αγκυροβόλι του ύψωσε την Ελληνική σημαία ενώ τα πυροβόλα από τα φρούρια του Ιτς Καλέ και του Παλαμηδίου χαιρετούσαν το γεγονός. Οι κάτοικοι του Ναυπλίου, αυτοί που είχαν συγκεντρωθεί στην παραλία, αμέσως μόλις ο πλοίαρχος Άστιγξ το επέτρεψε, έτρεξαν να επισκεφθούν το πρωτοφανές πλοίο με περιέργεια αλλά και περηφάνια. Τόσος ήταν ο ενθουσιασμός των Ναυπλιωτών που όλοι περίμεναν ότι το θαυματουργό πλοίο θα μπορούσε να ανέβει με τους τροχούς του ακόμη μέχρι…….. το Ιτς Καλέ και το Παλαμήδι.
Γύρο από το νεοφανές ατμόπλοιο, από τις επαγγελίες του Άστιγξ, τον θαυμασμό για το καινούριο πλοίο και την περιπετειώδη φήμη του ναυάρχου Κόχραν, στον οποίο άδικα είχαν αποδώσει την ευθύνη της παραγγελίας και της παραλαβής του πλοίου «Καρτερία», πλάστηκαν διάφοροι θρύλοι, ακόμη και τραγούδια. Ένα από αυτά διαδόθηκε αστραπιαία από τ΄ Ανάπλι στα στόματα όλων των Ελλήνων:
« Όλα τ΄άρμενα αρμενίζουν με πανιά και με κουπιά
και του Κόχραν το καράβι ταξιδεύει με φωτιά»
Την ίδια μέρα που το ατμοκίνητο πλοίο μπήκε στ΄Ανάπλι ο Άστιγξ ονομάστηκε «Πλοίαρχος φρεγάτας» και του ανέθεσαν την κυβέρνηση του Ελληνικού πλοίου που το ονόμασαν « Καρτερία».
Η «Καρτερία» είχε 4 ιστούς και λειτουργούσε με ατμό μέσο δύο τροχών. Η ταχύτητά της δεν πέρναγε τα 6 μίλια την ώρα με «μπουνάτσα», ενώ όταν είχε «καιρό» δεν έφθανε ούτε τα 3 μίλια. Ο οπλισμός της ήταν βαρύς για κείνη την εποχή, 8 πυροβόλα των 68 λίτρων.
Όταν όμως κατέπλευσε στ΄Ανάπλι , κατέπλευσε χωρίς πυροβόλα γιατί αυτά είχαν παραγγελθεί στην Αμερική καθ΄ ότι «ήτο ο μόνος τόπος δια τον οποίον συγχωρούνται τοιαύται αποστολαί, ένεκα της Αγγλικής προκηρύξεως περί ουδετερότητας».
Πρίν η «Καρτερία» καταπλεύσει στ΄Ανάπλι, ήλθε στην πόλη μας ,στις 31 Μαρτίου 1826 ο Άγγλος αξιωματικός του πυροβολικού Ιωάννης Χαίην (HANE), για να φροντίσει να βρεί πυροβόλα για το ατμόπλοιο, επειδή αυτά που είχαν παραγγείλει στην Αμερική θα αργούσαν για πολύ.
Το Εκτελεστικό Σώμα, στο οποίο παρουσιάστηκε ο Χαίην, φέροντας και επιστολή από τον Άστιγξ, διέταξε το Υπουργείο Πολέμου να εκδώσει διαταγή προς τον «Αποθηκάριο των όπλων Χ. Μιλιάνην», προς τον «Επιστάτην του Αρσεναλίου ( Ναυπηγείου) Ανδρ. Κουβαράν», και προς τον «Γενναιότατον Φρούραρχον Ναυπλίου, Στρατηγό κ. Νάσον Φωτομάραν», να αφήσουν ελεύθερο τον αξιωματικό κ. Χαίην, τενέντε (υπασπιστής) του κ. Άστιγξ, να δεί όλες τις οπλοθήκες που έχουν πολεμοφόδια, όλα τα μέρη του Αρσεναλίου( Ναυπηγείου) καθώς και όλα τα κανονιοστάσια του Παλαμηδίου, για να βρεί τα κανόνια εκείνα που αυτός θα κρίνει ότι είναι τα καταλληλότερα για το ατμοκίνητο πλοίο του Άστιγξ, την «Καρτερία».
Ο αξιωματικός Τζών Χαίην , αφού γύρισε τα κανονιοστάσια και τις αποθήκες του Ναυπλίου, καθώς και τα κανονιοστάσια του Παλαμηδίου, «εξέλεξε πολλά κανόνια και μπάλαις γρανάταις και πυραύλους, και έν Παλαμηδίω ευρισκόμενον φυσερόν ( BOUCHE-A-FEU ) , σχεδόν εις κατάστασιν που απαιτούνται».
Με τα πυροβόλα αυτά οπλίστηκε η «Καρτερία» και στις 11 Οκτωβρίου 1826 εκδόθηκε η διαταγή με την οποία:
« Το ατμοκίνητο πλοίον πέμπεται δια να αποτελεί μέρος του Ελληνικού στόλου υπό τας οδηγίας του στολάρχου Ανδρέα Μιαούλη».
Πηγές:
1. Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια (1929)
Τόμος 4ος
Έκδοση : Υπουργείου Στρατιωτικών, Υπουργός Θ.Σοφούλης
Υπουργείου Ναυτικών ,Υπουργός Δ.Μπότσαρης
2. Ο Έλληνας & Η Θάλασσα ( έκδοση ΕΟΤ )
1. Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια (1929)
Τόμος 4ος
Έκδοση : Υπουργείου Στρατιωτικών, Υπουργός Θ.Σοφούλης
Υπουργείου Ναυτικών ,Υπουργός Δ.Μπότσαρης
2. Ο Έλληνας & Η Θάλασσα ( έκδοση ΕΟΤ )
