Σε ένα ιστορικό άρθρο του προ ημερών απολεσθέντα ελληνιστή καθηγητή Luis Gil Fernández διαβάζουμε ότι στα τέσσερα από τα πέντε πλοία της αποστολής υπήρχαν Ελληνες ναυτικοί. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των πρωτοπόρων ναυτικών, συμπεριλαμβανομένου του Μαγγελάνου, πέθανε στην διάρκεια του ταξιδιού. Διασώθηκαν μόνο 18 από τους 237 άνδρες του αρχικού πληρώματος. Μεταξύ των 18 επιζώντων ήταν και οι εξής τέσσερις Ελληνες:
α) Francisco Albo (Φραγκίσκο Αλμπο). Καταγόταν από τη Χίο, αλλά εικάζεται ότι είχε ιταλική καταγωγή. Ηταν πλοηγός στη ναυαρχίδα της αποστολής, στην οποία επέβαινε και ο Μαγγελάνος, το «Σαντισίμα Τρινιδάδ». Μετά τη βύθιση του πλοίου πέρασε ως πιλότος στο μοναδικό πλοίο που επέστρεψε στην Ισπανία, το «Βικτόρια». Ηταν ο μόνος που κρατούσε ημερολόγιο στο μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού και αυτό αποτέλεσε την κύρια πηγή γνώσης του μεγάλου ταξιδιού.
β) Miguel de Rodas (Μιχάλης από τη Ρόδο). Ηταν πλοηγός στο «Βικτόρια». Αργότερα έγινε Ιππότης του Σαντιάγο και χρίστηκε αρχηγός πλοηγός της Αυτού Μεγαλειότητας
γ) Nicholas the Greek (Νικόλας ο Ελληνας). Καταγόταν από το Ναύπλιο και ήταν ναύτης στο «Βικτόρια». Αργότερα έγινε ιδιοκτήτης πλοίου και πήρε μέρος και σε άλλη επικίνδυνη αποστολή.
δ) Miguel Sanchez. Καταγόταν από ισπανική οικογένεια ξεπεσμένων ευγενών και έμενε στη Ρόδο. Πήγε στην αποστολή ως διερμηνέας.
Στο «Βικτόρια» βρισκόταν ακόμα ο Φίλιππος από τη Ρόδο, συγγενής του Μιχάλη και ο επίσης Ναυπλιώτης Γιαννακός ο Ελληνάρας (Giannacós «el Helinaras»), Οι δυο τελευταίοι δεν διασώθηκαν, όπως και ο Συμεών από τη Χίο (Simón de Asio) και ο Ματθαίος ο Κερκυραίος (Mateo de Corfu), που βρίσκονταν στο πλοίο «Κονσεπσιόν».
Για τον Γιαννακό έχει γραφτεί ότι εγκαταλείφθηκε τον Ιούλιο του 1521 στο Βόρνεο, μαζί με έναν επίδοξο κυβερνήτη πλοίου, έπειτα από έναν αλληλοσπαραγμό Ισπανών, που ακολούθησε τον θάνατο του Μαγγελάνου. Μια άλλη εκδοχή, πιο απίθανη, θέλει να εγκατέλειψε εκεί το πλοίο μαζί με τον Ματθαίο και από τότε χάθηκαν.
Επίσης, φαίνεται ότι και ο Συμεών εγκατέλειψε το πλοίο στη νότια Αφρική, απ’ όπου κατάφερε να επιστρέψει στην Ισπανία, όπου έκανε οικογένεια και έζησε στην περιοχή της Εξτρεμαδούρα.
Theodoro Griego: Ο πρώτος Ελληνας στις ΗΠΑ
Ο πρώτος Ελληνας, που έφτασε σε έδαφος των σημερινών Ηνωμένων Πολιτειών, θεωρείται ο Θεόδωρος ο Ελληνας ή Theodoro Griego, όπως έμεινε στην Ιστορία. Για τη ζωή του δεν είναι γνωστά πολλά, εκτός από το ότι γεννήθηκε σε κάποιο νησί του Αιγαίου και αργότερα μετακόμισε στην Ισπανία.
Το 1527 εντάχθηκε στη δύναμη του Ισπανού εξερευνητή Πανφίλο ντε Ναρβάεζ (Pánfilo de Narváez), που ξεκίνησε από το ισπανικό λιμάνι Σανλούκα δε Μπαραμέδα με πέντε πλοία και 600 άνδρες για να αποικίσει τη σημερινή περιοχή της Φλόριντα των ΗΠΑ. Ωστόσο, μια από τις κακοκαιρίες της Καραϊβικής κατέστρεψε ορισμένα πλοία, ενώ άλλα κατέφυγαν στην ισπανοκρατούμενη Κούβα.
Τα διασωθέντα πλοία απέπλευσαν τον Φεβρουάριο του 1528 από την Κούβα για να φτάσουν, έπειτα από νέες περιπέτειες, στη δυτική ακτή της Φλόριντα.
Ο Ναρβάεζ διέταξε τους άνδρες του να εξερευνήσουν την περιοχή και κατευθύνθηκαν βορειότερα, όπου ζούσε η φυλή των Απαλάτσι. Ο Ισπανός επιτέθηκε με αλαζονεία στους ντόπιους και κατέστρεψε τους οικισμούς τους.
Αμέσως μετά δέχτηκαν επίθεση από τους Ινδιάνους, οι οποίοι τους απέκοψαν εύκολα από τη βάση τους, καθώς είχαν προχωρήσει στο εσωτερικό.
Σε μια ύστατη προσπάθεια για να διαπλεύσουν τον σημερινό ποταμό του Αγίου Μάρκου κατασκευάστηκαν από τον Ελληνα πέντε σχεδίες από πεύκα και δέρμα, με τις οποίες διασώθηκαν περίπου 80 σύντροφοί του.
Τελικά, ο ίδιος σκοτώθηκε αναζητώντας νερό σε έναν κοντινό ινδιάνικο οικισμό, ενώ το επόμενο διάστημα χάθηκαν και σχεδόν όλοι οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένου και του Ναρβάεζ. Από αυτή την αποστολή διασώθηκαν μόνο τέσσερις, οι οποίοι περιέγραψαν το τι είχε συμβεί.
Ο Theodoro Griego έμεινε στην Ιστορία ως ο πρώτος Ελληνας που πάτησε το πόδι του στις ΗΠΑ και σήμερα υπάρχει ένα άγαλμά του στη πόλη της Τάμπα της Φλόριντα.
Τα επόμενα χρόνια, καθώς πολλοί Ελληνες έφευγαν σε ξένα κράτη για να ξεφύγουν από τη σκλαβιά των Τούρκων, έφτασαν και στις ΗΠΑ. Το 1768 είχαν εγκατασταθεί, περίπου 500 Ελληνες από τη Σμύρνη, την Κρήτη και τη Μάνη στη παραλία της Νέας Σμύρνης στη Φλόριντα.
Αργότερα (1776) αυτοί οι έποικοι μετακόμισαν στην περιοχή του Αγίου Αυγουστίνου.
Από το άρθρο του Σταύρου Μαλαγκονιάρη στο efsyn.gr
