Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών συνέβαλε στην ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων κατά την πανδημία. Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα της μελέτης με θέμα "Οι επιπτώσεις της Πανδημίας Covid-19 στην επιχειρηματική συνέχεια και ανθεκτικότητα των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων: ο κρίσιμος ρόλος της τεχνολογίας", που πραγματοποίησε το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά.
«Η περίοδος της πανδημίας αποτέλεσε μία σημαντική καμπή στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα. Από τη μία "πλήγωσε" αφάνταστα την πλειοψηφία των επιχειρήσεων -κυρίως τις μικρές και μεσαίες- και από την άλλη σηματοδότησε την έναρξη μίας νέας εποχής εξαιτίας του ψηφιακού μετασχηματισμού τους» δήλωσε, στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών Γιάννης Χατζηθεοδοσίου.
Σύνοψη έρευνας
Η πανδημία έχει προκαλέσει δραματικές αλλαγές στο ευρύτερο μάκρο-περιβάλλον των επιχειρήσεων, που ενθαρρύνουν τις εταιρείες να υιοθετήσουν την ψηφιακή τεχνολογία σε ευρύτερη κλίμακα και υπό πίεση χρόνου. Σύμφωνα με μελέτες, η ψηφιακή τεχνολογία επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μεταμορφώνουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα γρήγορα, και όχι με παραδοσιακούς ή γραμμικούς τρόπους. Ιδιαίτερα, η ψηφιοποίηση του επιχειρηματικού κόσμου βοηθά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να δημιουργήσουν ένα νέο ψηφιακό δίκτυο, το οποίο επιτρέπει την υπέρβαση της κυριαρχίας των μεγάλων επιχειρήσεων. Δεδομένου ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της οικονομίας μιας χώρας, η εμφάνιση και η ανάπτυξη της ψηφιακής αγοράς είναι πολύ σημαντικές.
Οι τεχνολογίες της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της συνέχειας των επιχειρήσεων. Τεχνολογίες όπως η ψηφιακή αλυσίδα εφοδιασμού, η ανάλυση δεδομένων, η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση, η ρομποτική, το ψηφιακό εμπόριο και το Διαδίκτυο των πραγμάτων, μπορούν να αυξήσουν την ανθεκτικότητα και την ευελιξία των οργανισμών και να τους επιτρέψουν να αποδίδουν καλύτερα από τους ομολόγους τους σε ταραχώδη ή ασταθή περιβάλλοντα.
Γενικά, οι ΜμΕ υιοθετούν διαφορετικό βαθμό ψηφιακών μετασχηματισμών, οι οποίοι μπορούν να συνοψιστούν σε τρεις συνιστώσες: α) ΜΜΕ με υψηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις επιταχύνοντας τη μετάβαση προς τις ψηφιοποιημένες επιχειρήσεις, β) ΜμΕ που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας αλλά χαμηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας που αποφασίζουν να ψηφιοποιήσουν μόνο τη λειτουργία πωλήσεων και, γ) ΜμΕ που έχουν πολύ περιορισμένο ψηφιακό γραμματισμό αλλά υποστηρίζονται από υψηλό επίπεδο κοινωνικού κεφαλαίου. Άλλα ευρήματα μελετών υποδηλώνουν ότι οι πρακτικές καινοτομίας των ΜμΕ έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην απόδοση και την επιβίωση τους.
Εμπειρικά ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η ικανότητα καινοτομίας είναι απαραίτητη για την επιβίωση μιας ΜμΕ κατά τη διάρκεια μιας κρίσης και επιβεβαιώνουν την ύπαρξη θετικού αντίκτυπου της καινοτομίας μάρκετινγκ και της καινοτομίας διαδικασιών στις οικονομικές επιδόσεις των ΜμΕ κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.
Στην έρευνα που πραγματοποίησε το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά και επιστημονικά υπεύθυνο τον καθηγητή Γρ. Χονδροκούκη, αντιπρύτανη Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης του ΠΑΠΕΙ, επιβεβαιώνεται σε σημαντικό βαθμό ότι μία από τις διαστάσεις της ψηφιακής ετοιμότητας των επιχειρήσεων σχετίζεται με τις ψηφιακές γνώσεις και δεξιότητες που διαθέτει το προσωπικό τους και τον βαθμό στον οποίο τις αξιοποιούν στην εργασία τους. Περισσότερες από τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις (75,9%) διαθέτουν ανθρώπινο δυναμικό που στη συντριπτική τους πλειοψηφία (περισσότερο από 80%) χειρίζεται ηλεκτρονικό υπολογιστή στην εργασία του.
Είναι αναμφισβήτητο ότι η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και οι αναπτυξιακές στρατηγικές απαιτούν την αξιοποίηση των σύγχρονων εργαλείων της πληροφορικής. Αυτό, είναι κάτι το οποίο ασπάζεται η πλειοψηφία των επιχειρήσεων του δείγματος, δεδομένου ότι μόνο 2,7% από τους ερωτηθέντες θεωρούν ότι δεν υπάρχει κάποια σκοπιμότητα, τέτοια, που να προκαλεί διέγερση του ενδιαφέροντος της επιχείρησης για αναβάθμιση των τεχνολογικών της υποδομών. Στον αντίποδα, μία στις τρεις από τις επιχειρήσεις του δείγματος επιδιώκει και καταφέρνει να προκαλεί τεχνολογικές εξελίξεις ή/και να τις υιοθετεί πριν τους περισσότερους ανταγωνιστές της.
Αντίστοιχο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που σχετίζονται με την εξέλιξη του τζίρου που προήλθε από πωλήσεις αγαθών/υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου. Έτσι, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (54,05%) είδε αύξηση του σχετικού τζίρου κατά τη διάρκεια της πανδημίας ενώ ένα μικρό ποσοστό (13,52%) διαπίστωσε μείωση.
Η άποψη των ερωτηθέντων σχετικά με τον βαθμό που θεωρούν ότι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών συνέβαλε στην ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με την προηγούμενη καταγραφή, με μία περεταίρω μετατόπιση υπέρ των θετικών απόψεων.
Έτσι, 10% θεωρούν ότι η σχετική συμβολή ήταν περιορισμένη (πολύ λίγο, λίγο -η επιλογή "καθόλου" δεν εμφανίζεται) ενώ περισσότερες από τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις του δείγματος (77,9%) πιστεύουν ότι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών συνέβαλε σημαντικά στην ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων (πολύ, πάρα πολύ, απόλυτα). Η διάμεσος τιμή των στοιχείων που συλλέχθηκαν αντιστοιχεί στην περιοχή που περιγράφεται ως "πάρα πολύ".
Αντίστοιχα ευρήματα προκύπτουν από το ερώτημα που αναφέρεται στον βαθμό στον οποίο οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών συμβάλει στη γρηγορότερη ανάκτηση των ρυθμών της επιχείρησης μετά από μία κρίση. Περισσότεροι από τους μισούς (58,4%) το πιστεύουν πάρα πολύ ή απόλυτα, 34,9% πολύ ή αρκετά, ενώ, λιγότερο το πιστεύει μόνο το 6,7% των ερωτηθέντων (καθόλου, πολύ λίγο, λίγο). Η διάμεσος τιμή των στοιχείων που συλλέχθηκαν αντιστοιχεί στην περιοχή που περιγράφεται ως "πάρα πολύ".
Τέλος, εξετάστηκαν στην έρευνα τα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων που παρουσίασαν εξαιρετικές επιδόσεις κατά την περίοδο της πανδημίας. Ως τέτοιες ορίζονται αυτές οι επιχειρήσεις του δείγματος που κατάφεραν να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους κατά την περίοδο της πανδημίας σε ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο από 30%. Αυτές αντιπροσωπεύουν το 9,4% του δείγματος. Στην περίπτωση των επιχειρήσεων που είχαν σημαντική αύξηση του τζίρου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις αντιστοιχούν στο 78,6% και οι μικρές στο 21,4%. Περισσότερες από επτά στις δέκα από αυτές τις επιχειρήσεις παρουσίασαν αντίστοιχες επιδόσεις κατά την περίοδο 2009-2019 (αύξηση του κύκλου εργασιών σε ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 30%).
Σε ποσοστό 92,8% δραστηριοποιούνται στο χώρο των υπηρεσιών. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν σημαντική συμβολή στην απασχολησιμότητα, αφού, έχουν ως επί το πλείστον αύξηση του αριθμού των εργαζομένων που απασχολούν. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, αυτές οι επιχειρήσεις παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις τεχνολογικές εξελίξεις. Περισσότερο από 85% αυτών των επιχειρήσεων υιοθετούν ή/και προκαλούν τις τεχνολογικές εξελίξεις του κλάδου τους. Είναι αξιομνημόνευτο ότι οι μισές επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας θεωρούν ότι οι υιοθέτηση τεχνολογικών εξελίξεων αποτελεί και σημαντική συνιστώσα για τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.
Πρόεδρος του ΕΕΑ και της ΚΕΕΕ Γ. Χατζηθεοδοσίου:
«Θεωρούμε κομβικής σημασίας τη συνεργασία των επιμελητηρίων με τα πανεπιστήμια της χώρας και η συγκεκριμένη μελέτη αποδεικνύει τη βαρύτητα που δίνει το ΕΕΑ σε αυτή τη συνένωση δυνάμεων που μόνο οφέλη μπορεί να προσφέρει στην προσπάθεια της χώρας να μπει σε αναπτυξιακή τροχιά.
Η περίοδος της πανδημίας αποτέλεσε μία σημαντική καμπή στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα. Από τη μία "πλήγωσε" αφάνταστα την πλειοψηφία των επιχειρήσεων -κυρίως τις μικρές και μεσαίες- και από την άλλη σηματοδότησε την έναρξη μίας νέας εποχής εξαιτίας του ψηφιακού μετασχηματισμού τους, κάτι που προκύπτει και από τα αποτελέσματα της μελέτης.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι βασική προτεραιότητα των επιμελητηρίων παραμένει η προσπάθεια διάσωσης των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την πανδημία και που πλήττονται σήμερα από τις ανατιμήσεις. Η κυβέρνηση έλαβε μέτρα στήριξης, όμως φαίνεται ότι δεν είναι αρκετά για να σώσουν όσες επιχειρήσεις κινδυνεύουν.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που ταλανίζουν την αγορά αυτή την κρίσιμη περίοδο, η επιμελητηριακή κοινότητα έχει καταθέσει στοχευμένες προτάσεις.
Μεταξύ αυτών:
- Αύξηση των δόσεων από τις 72 στις 120 ώστε να δοθεί μία σημαντική ανάσα στο επιχειρείν
- Περισσότερα χρηματοδοτικά εργαλεία για να ενισχυθεί η ρευστότητα
- Αύξηση του ποσοστού της επιδότησης για να αντιμετωπιστεί το κύμα των αυξήσεων στα ενεργειακά κόστη
- Μείωση του ΦΠΑ από το 13% στο 6% σε βασικά αγαθά για να μην υπάρξει υπέρμετρη επιβάρυνση στο καλάθι της νοικοκυράς
- Κατάργηση της υποχρέωσης επιστροφής της Επιστρεπτέας Προκαταβολής και απαλλαγή ενοικίου για τις πληττόμενες επιχειρήσεις, για όσο διαρκεί η υγειονομική κρίση».
Καθηγητής Γρηγόρης Χονδροκούκης, Πανεπιστήμο Πειραιά, αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης:
«Σ' ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, σε μια δύσκολη εποχή, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς υλοποιεί ένα φιλόδοξο σχέδιο εδραίωσης του και στον ερευνητικό τομέα μέσα από ένα πλέγμα πρωτοβουλιών τις οποίες ενδεικτικά αναφέρω, την προώθηση της ανάπτυξης νέων διεθνών συμφωνιών, τη διασύνδεσή μας με τον κόσμο της παραγωγής, τη διάχυση της έρευνας και της γνώσης στην κοινωνία, την ανάπτυξη συνεργασιών για τη δημιουργία "μικτών" ερευνητικών δομών και υποδομών με τη συμμετοχή των ερευνητών μας και την συνεχή διεκδίκηση πόρων από εθνικούς, ενωσιακούς και διεθνείς πόρους.
Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε για το ΕΕΑ είχε ως στόχο να διερευνήσει τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 στην επιχειρηματική συνέχεια και ανθεκτικότητα των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων σε σχέση με τον κρίσιμο ρόλο της τεχνολογίας».
