Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε. Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας, Μ.Δ.Ε. Εγκληματολογίας,
Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Σημαντικά προβλήματα εντοπίζονται κατά τη διαδικασία εξωδικαστικού μηχανισμού του νέου Πτωχευτικού Νόμου, που έχει τεθεί σε εφαρμογή ήδη από τα μέσα του προηγούμενου έτους, αφού οι προσπάθειες χιλιάδων οφειλετών, τόσο ιδιωτών, όσο και επιχειρήσεων, που έχουν εκδηλώσει την πρόθεσή τους για υπαγωγή στις διατάξεις περί ρύθμισης των εκκρεμών υποχρεώσεών τους προς πιστωτικά ιδρύματα και Δημόσιο, παραμένουν, ως επί το πλείστον, σε στασιμότητα, κυρίως λόγω τεχνικών ζητημάτων που κωλύουν την εν γένει πρόοδο της σχετικής διαδικασίας.
Τα μέχρι ώρας δείγματα γραφής μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι, καθώς βάσει των στοιχείων που διατίθενται από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, επί συνόλου περίπου 45.000 αιτήσεων, για τις οποίες έχουν δρομολογηθεί οι προβλεπόμενες ενέργειες, περίπου το 1/3 βρίσκεται ακόμα στο πρώτο στάδιο, που αφορά την άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου των οφειλετών, χωρίς ωστόσο να υπάρχει μετάβαση στα περαιτέρω βήματα. Περί τις 28.000 αιτήσεις έχουν προχωρήσει στο δεύτερο στάδιο, κατά το οποίο λαμβάνει χώρα η άντληση στοιχείων από τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης, εφορία και ασφαλιστικούς φορείς, χωρίς όμως να υπάρχει η απαραίτητη οριστικοποίηση, που θα καθιστούσε δυνατή την πρόοδο της διαδικασίας, μέσω της συνεπακόλουθης εξωδικαστικής διαπραγμάτευσης με τους δανειστές.
Οι αιτήσεις που είχαν οριστικοποιηθεί στο τέλος του 2021, με σκοπό την αποφυγή πλειστηριασμών και λοιπών νομικών ενεργειών εις βάρος των οφειλετών, δεν υπερέβαιναν τις 650, με αρκετές εξ αυτών μάλιστα να οδηγούνται σε ακύρωση από πλευράς των αιτούντων, είτε εξαιτίας υφιστάμενων προβλημάτων πρακτικής κυρίως φύσεως, είτε λόγω της πρόθεσης του εκάστοτε οφειλέτη για συμμετοχή εγγυητή. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, αποδεικνύεται δυσχερής ακόμα και η ανάρτηση των απαιτούμενων στοιχείων στην πλατφόρμα, ενώ όσον αφορά τους εγγυητές, ανασταλτικό παράγοντα αποτελεί η άρνησή τους να παράσχουν πρόσβαση στα πλήρη οικονομικά τους δεδομένα, υπό το φόβο έκθεσης απέναντι στους δανειστές. Οι συνολικά απορριφθείσες ή ακυρωθείσες αιτήσεις ανέρχονται περίπου σε 250, ενώ από τις υπόλοιπες -κατά προσέγγιση- 400 που έχουν προχωρήσει, περίπου οι 50 έχουν αχθεί σε οριστική ρύθμιση, με τις περισσότερες να βρίσκονται στο στάδιο της διμερούς διαπραγμάτευσης με το δημόσιο.
Ζητήματα όπως : 1) η έλλειψη υποχρεωτικότητας ως προς τη συμμετοχή των χρηματοδοτικών φορέων, που έχουν την ευχέρεια να μην υποβάλουν προτάσεις στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, εφόσον δεν το επιθυμούν, 2) η απαραίτητη προϋπόθεση άρσης του τραπεζικού απορρήτου για οφειλέτες και εγγυητές, που αφήνει εκτεθειμένους όσους δεν ενέχονται ως πρωτοφειλέτες, 3) η μη υποκείμενη σε αυστηρό έλεγχο από δικαστική αρχή -μονομερής σε αρκετές περιπτώσεις- διαμόρφωση των ειδικότερων παραμέτρων, κυρίως κατά το στάδιο της διαπραγμάτευσης, που καθιστά το έδαφος πρόσφορο για εμφάνιση ανισορροπιών στη διαπραγματευτική θέση καθενός εκ των εμπλεκομένων μερών, 4) η διαπίστωση ασαφειών, ως προς τα ποσοτικά όρια ενδεχόμενου «κουρέματος» και τα χρονικά περιθώρια αποπληρωμής και 5) τα πιεστικά χρονικά όρια, ως προς την παρεχόμενη προστασία της περιουσίας των οφειλετών κατά των ενεργειών αναγκαστικής εκτέλεσης, δημιουργούν μία συνολική εικόνα, που, όπως είναι φυσικό, γεννά δεύτερες σκέψεις, όχι μόνο για την ευχέρεια πρακτικής εφαρμογής, αλλά και για τη δεοντολογία του εξεταζόμενου συστήματος.
Βάσει όσων ανωτέρω εκτέθηκαν, καθίστανται παραπάνω από προφανείς, οι δυσκολίες με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι χιλιάδες οφειλέτες, παρά τη δεδηλωμένη πρόθεσή τους να ρυθμίσουν πάσης φύσεως εκκρεμότητες προς τράπεζες και Δημόσιο, κατευνάζοντας την από πλευράς κρατικού μηχανισμού θετική προδιάθεση που υπήρχε, προτού τεθεί σε εφαρμογή το εν λόγω σχέδιο, για τακτοποίηση δυσθεώρητων οικονομικών εκκρεμοτήτων, οι οποίες έχουν σωρευθεί λόγω της αδυναμίας των οφειλετών να ανταπεξέλθουν στις αντίστοιχες υποχρεώσεις. Δεδομένου του περιορισμένου εύρους επιλογών που έχουν στη διάθεσή τους, πέραν του εδώ εξεταζόμενου πλαισίου, όσοι επιθυμούν να υπαχθούν στις σχετικές διατάξεις, δημιουργείται εύλογος προβληματισμός, ως προς τις πραγματικές προοπτικές που εμφανίζει το ισχύον νομικό καθεστώς, το οποίο κατά γενική παραδοχή, δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, ειδικά αν αναλογιστούμε τα υπέρογκα ποσά που παραμένουν σε εκκρεμότητα, αλλά και την αφόρητη πίεση που βαρύνει τους χιλιάδες οφειλέτες, οι οποίοι αν και επιθυμούν να ρυθμίσουν, εντούτοις βρίσκονται σε αδιέξοδο.
