Των Oμ. καθηγ. Αντώνη Μαγγανά, Δρ. Παναγιώτη Σχίζα
(1)Στην έρευνά μας για τις Αγροτικές Φυλακές η οποία κατέληξε στη διδακτορική διατριβή με τίτλο: «Αγροτικές Φυλακές», http://hdl.handle.net/10442/hedi/28700, το μόνο θέμα το οποίο δεν είχε προσεγγισθεί ήταν το θέμα των αποδράσεων. Επρόκειτο για σημαντικό ζήτημα το οποίο προβάλλεται από τους σκεπτικιστές όσον αφορά το θεσμό των Αγροτικών Φυλακών και υπήρχε κίνδυνος να υπονομεύσει αυτόν τον τόσο χρήσιμο θεσμό.
Αποφασίσθηκε λοιπόν σε συνεργασία με τον επιβλέποντα καθηγητή της παραπάνω διδακτορικής διατριβής, κύριο Αντώνιο Δ. Μαγγανά, η διενέργεια μεταδιδακτορικής έρευνας για να καλυφθεί αυτό το κενό.
Επισκεφθήκαμε εκ νέου όλες τις Αγροτικές Φυλακές (Κασσάνδρας Χαλκιδικής, Κασσαβέτειας Βόλου, Τίρυνθας και Αγιάς Χανίων) για την πληρότητα της έρευνας και αντλήσαμε στοιχεία από όλα τα καταστήματα.
Η έρευνα περιλαμβάνει στοιχεία από το 1980 έως και τα μέσα του 2017 αλλά λόγω του ότι τα στοιχεία των ετών αυτών παρουσίαζαν διαφορές λόγω ποικίλλων παραγόντων που έχουν σχέση με το κάθε κατάστημα, αποφασίσθηκε να περιορίσουμε την έρευνα μεταξύ των ετών 2012-2016 ώστε να είναι συγκρίσιμα τα στοιχεία αυτά μεταξύ τους και να υπάρχει μια ομοιομορφία.
Το σύνολο των στοιχείων μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο μελλοντικών ερευνών.
Θεωρείται αυτονόητο ότι η έρευνα στηρίχθηκε μόνο στις αποδράσεις και όχι στις παραβιάσεις αδείας που έχουν καταγραφεί κατά την ερευνητική διαδικασία για μεταγενέστερη επεξεργασία.
Αποτελέσματα της έρευνας
Αγροτική Φυλακή Κασσάνδρας Χαλκιδικής:
Απόδρασης/ Εθνικότητα /Ηλικία /Αδίκημα/ Μορφ.Επίπεδ /Επάγγελμα /Σύλληψη /Κρατούμενοι
17/4/13 Αλβανική 23 Ναρκωτικα Δημοτικό Εργάτης 734
11/10/13 Αλβανική 30 Όπλα Δημοτικό Εργάτης 734
29/6/14 Αλβανική 25 Ναρκωτ.Ληστεία Λύκειο Φοιτητής 29/2/16 580
24/2/15 Γεωργιανή 34 Κλοπές Γυμνάσιο Τεχνικός 25/7/15 572
1/1/15 Ελληνική 46 Πλαστο-γραφία Δημοτικό Μάγειρας 572
5/10/16 Αλβανική 47 Ναρκωτικ Λύκειο Τεχνίτης 473
Αγροτική Φυλακή Κασσαβέτειας Βόλου:
Απόδρασης/ Εθνικότητα/ Ηλικία /Αδίκημα/Μορφ.Επίπεδ /Επάγγελμα /Σύλληψη /Κρατούμενοι
19/8/13 Ελληνική 48 Ανθρωποκτονία, όπλοχρη-σία Δημοτικό Εργάτης Οικειοθελή επιστροφή 20/8 335
26/8/14 Αλβανική 22 Ληστείες Λύκειο Μάγειρας Οικειοθελή επιστροφή 27/8 366
7/9/14 Βουλγαρική 34 Κλοπές Λύκειο Οικοδόμος 366
9/7/16 Αλβανική 41 Ναρκωτικά, Ανρθωποκτονία Γυμνάσιο Αγρότης 345
Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας:
Απόδρασης /Εθνικότητα/ Ηλικία /Αδίκημα /Μορφ.Επίπεδ/ Επάγγελμα/ Σύλληψη /Κρατούμενοι
17/3/12 Ελληνική 40 Κλοπές Αγράμματος Παλαιοπώλης 17/7/13 298
17/3/12 Ελληνική 27 Ανθρωποκτονία Αγράμματος Παλαιοπώλης Ναι 298
17/3/12 Πολωνική 27 Κλοπές, Ναρκωτ., Όπλα Λύκειο Γυψοσανιδάς 298
22/6/12 Ελληνική 40 Κλοπές Αγράμματος Εργάτης 2/7/12 298
22/12/12 Ελληνική 26 Ναρκωτικά Δημοτικού Παλιατζής 298
25/1/13 Ελληνική 28 Διακεκριμένες Κλοπές Γυμνάσιο Εργάτης 265
28/3/13 Αλβανική 24 Ναρκωτικά Δημοτικού Εργάτης Παραδόθηκε αυθημερόν 265
25/1/13 Ελληνική 28 Διακεκριμένες κλοπές Γυμνασίου Εργάτης Παραδόθηκε 26/1/13 265
12/1/14 Αλβανική 40 Ναρκωτικά Γυμνασίου Οικοδόμος 11/6/14 280
12/1/14 Αλβανική 37 Ναρκωτικά, Εγκλ. Οργάνωση Γυμνασίου Εργάτης 280
17/12/14 Ελληνική 38 Ναρκωτικά Αγράμματος Εργάτης Ναι 280
28/5/15 Ελληνική 31 Ληστεία Δημοτικού Μικροπωλητής Ναι 245
21/7/15 Μπαγκλαντεσιανή 27 Ληστεία Δημοτικού Εργάτης 245
25/9/15 Αλβανική 31 Διακεκριμένες κλοπές Δημοτικού Εργάτης 245
17/3/16 Αλβανική 27 Διακεκριμένες κλοπές Αγράμματος Εργάτης 210
18/5/16 Αλβανική 45 Διακεκριμένες κλοπές Γυμνασίου Σερβιτόρος 210
30/5/16 Αλβανική 40 Ληστείες Γυμνασίου Ιδ. Υπάλληλος 210
24/6/16 Ελληνική 27 Κλοπές Αγράμματος Παλιατζής 210
4/7/16 Αιγυπτιακή 35 Εκβίαση, κλοπή Λυκείου Άνεργος 210
22/7/16 Ελληνική - - --- ----- Ναι 210
22/7/16 Ελληνική - - ---- ------ Ναι 210
Αγροτική Φυλακή Αγιάς Χανίων:
Απόδρασης /Εθνικότητα/ Ηλικία /Αδίκημα/ Μορφ.Επίπεδ/Επάγγελμα /Σύλληψη/Κρατούμενοι
2012 0
2013 0
2014 0
2015 0
2016 0
Συνολικός Πίνακας Αποδράσεων – Κρατουμένων Αγροτικών Φυλακών:
Αγροτική Φυλακή /Σύνολο κρατουμένων 2012-16 /Σύνολο αποδράσεων
Κασσάνδρας 2798/ 6
Κασσαβέτειας 1719 /4
Τίρυνθας 1298/ 20
Αγιάς 959 /0
Γενικό Σύνολο 6774/30 = 0,44%
Ανάλυση αποτελεσμάτων
Προκύπτει ότι ο αριθμός των αποδράσεων είναι ελάχιστος και μπορούν να γίνουν οι παρακάτω αναγνώσεις :
Στην Αγροτική Φυλακή Κασσαβέτειας όπου σε σύνολο 4 αποδράσεων κατά τη διάρκεια της πενταετίας, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το κατάστημα αυτό έχει εξωτερική φρουρά κάτι που συμβαίνει και με το αντίστοιχο κατάστημα της Αγροτικής Φυλακής Κασσάνδρας Χαλκιδικής. Η εμπειρία του διοικητικού προσωπικού της Αγροτικής Φυλακής Κασσαβέτειας που φιλοξενεί ανήλικους τρόφιμους αλλά και ενήλικες είναι : «ότι πολλές φορές οι έφηβοι μπορούν να αποδράσουν και την προηγούμενη ημέρα της απόλυσής τους από μαγκιά. Άλλοι ενήλικες μπορεί να αποδράσουν για να γλυτώσουν την απέλαση ή άλλος μπορεί να είχε κάποιο τηλεφώνημα που τον αναστάτωσε.
Απεναντίας, η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση στις αποδράσεις που οφείλονται στους παρακάτω λόγους :
α. Στην εγγύτητα του καταστήματος με οικίες λόγω της αστικής επέκτασης του Ναυπλίου,
β. Του κεντρικού οδικού άξονα που περνά μπροστά από το κατάστημά και συνδέει το Ναύπλιο με το Άργος,
γ. Των καταυλισμών των Ρομά που εκτείνονται στις γύρω περιοχές του καταστήματος,
δ. Της καταπάτησης έκτασης του καταστήματος προς την παραλία από παράγκες Ρομά που είναι κέντρο διακίνησης ναρκωτικών ουσιών,
ε. Στη μη ύπαρξη εξωτερικής φρουράς, όπως υπάρχει στην Κασσάνδρα και στην Κασσαβέτεια.
Επίμετρο
Από τη μεταδιδακτορική έρευνα η οποία έκλεισε τον κύκλο της έρευνας για τις Αγροτικές Φυλακές, φαίνεται ότι το ποσοστό των αποδράσεων είναι αμελητέο και δεν μπορεί να αποτελέσει βάσιμο επιχείρημα κατά του θεσμού των Αγροτικών Φυλακών.
Το θέμα είναι σημαντικό γιατί με τα αποτελέσματα αυτά ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία νέων Αγροτικών Καταστημάτων τα οποία προσφέρουν ασυγκρίτως περισσότερα πλεονεκτήματα έναντι των κλειστών φυλακών όπως αναφέραμε και στην έρευνά μας για τις Αγροτικές Φυλακές με κυριότερα πλεονεκτήματα τις ανθρώπινες συνθήκες κράτησης των τροφίμων, την απόκτηση δεξιοτήτων μέσω της εργασίας και κυρίως τις δυνατότητες της κοινωνικής τους επανένταξης.
Αντώνης Μαγγανάς, Ομότιμος Καθηγητής Εγκληματολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Παναγιώτης Σχίζας, Δρ. Εγκληματολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
(1) *Το παρόν άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από τον Τιμητικό Τόμο για τον Ομότιμο Καθηγητή Γιάννη Πανούση "Εγκληματολογία: Περίβλεπτον Αλεξίφωτον", εκδόσεις Ι. Σιδέρης.
Αποτελέσματα της έρευνας
Αγροτική Φυλακή Κασσάνδρας Χαλκιδικής:
Απόδρασης/ Εθνικότητα /Ηλικία /Αδίκημα/ Μορφ.Επίπεδ /Επάγγελμα /Σύλληψη /Κρατούμενοι
17/4/13 Αλβανική 23 Ναρκωτικα Δημοτικό Εργάτης 734
11/10/13 Αλβανική 30 Όπλα Δημοτικό Εργάτης 734
29/6/14 Αλβανική 25 Ναρκωτ.Ληστεία Λύκειο Φοιτητής 29/2/16 580
24/2/15 Γεωργιανή 34 Κλοπές Γυμνάσιο Τεχνικός 25/7/15 572
1/1/15 Ελληνική 46 Πλαστο-γραφία Δημοτικό Μάγειρας 572
5/10/16 Αλβανική 47 Ναρκωτικ Λύκειο Τεχνίτης 473
Αγροτική Φυλακή Κασσαβέτειας Βόλου:
Απόδρασης/ Εθνικότητα/ Ηλικία /Αδίκημα/Μορφ.Επίπεδ /Επάγγελμα /Σύλληψη /Κρατούμενοι
19/8/13 Ελληνική 48 Ανθρωποκτονία, όπλοχρη-σία Δημοτικό Εργάτης Οικειοθελή επιστροφή 20/8 335
26/8/14 Αλβανική 22 Ληστείες Λύκειο Μάγειρας Οικειοθελή επιστροφή 27/8 366
7/9/14 Βουλγαρική 34 Κλοπές Λύκειο Οικοδόμος 366
9/7/16 Αλβανική 41 Ναρκωτικά, Ανρθωποκτονία Γυμνάσιο Αγρότης 345
Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας:
Απόδρασης /Εθνικότητα/ Ηλικία /Αδίκημα /Μορφ.Επίπεδ/ Επάγγελμα/ Σύλληψη /Κρατούμενοι
17/3/12 Ελληνική 40 Κλοπές Αγράμματος Παλαιοπώλης 17/7/13 298
17/3/12 Ελληνική 27 Ανθρωποκτονία Αγράμματος Παλαιοπώλης Ναι 298
17/3/12 Πολωνική 27 Κλοπές, Ναρκωτ., Όπλα Λύκειο Γυψοσανιδάς 298
22/6/12 Ελληνική 40 Κλοπές Αγράμματος Εργάτης 2/7/12 298
22/12/12 Ελληνική 26 Ναρκωτικά Δημοτικού Παλιατζής 298
25/1/13 Ελληνική 28 Διακεκριμένες Κλοπές Γυμνάσιο Εργάτης 265
28/3/13 Αλβανική 24 Ναρκωτικά Δημοτικού Εργάτης Παραδόθηκε αυθημερόν 265
25/1/13 Ελληνική 28 Διακεκριμένες κλοπές Γυμνασίου Εργάτης Παραδόθηκε 26/1/13 265
12/1/14 Αλβανική 40 Ναρκωτικά Γυμνασίου Οικοδόμος 11/6/14 280
12/1/14 Αλβανική 37 Ναρκωτικά, Εγκλ. Οργάνωση Γυμνασίου Εργάτης 280
17/12/14 Ελληνική 38 Ναρκωτικά Αγράμματος Εργάτης Ναι 280
28/5/15 Ελληνική 31 Ληστεία Δημοτικού Μικροπωλητής Ναι 245
21/7/15 Μπαγκλαντεσιανή 27 Ληστεία Δημοτικού Εργάτης 245
25/9/15 Αλβανική 31 Διακεκριμένες κλοπές Δημοτικού Εργάτης 245
17/3/16 Αλβανική 27 Διακεκριμένες κλοπές Αγράμματος Εργάτης 210
18/5/16 Αλβανική 45 Διακεκριμένες κλοπές Γυμνασίου Σερβιτόρος 210
30/5/16 Αλβανική 40 Ληστείες Γυμνασίου Ιδ. Υπάλληλος 210
24/6/16 Ελληνική 27 Κλοπές Αγράμματος Παλιατζής 210
4/7/16 Αιγυπτιακή 35 Εκβίαση, κλοπή Λυκείου Άνεργος 210
22/7/16 Ελληνική - - --- ----- Ναι 210
22/7/16 Ελληνική - - ---- ------ Ναι 210
Αγροτική Φυλακή Αγιάς Χανίων:
Απόδρασης /Εθνικότητα/ Ηλικία /Αδίκημα/ Μορφ.Επίπεδ/Επάγγελμα /Σύλληψη/Κρατούμενοι
2012 0
2013 0
2014 0
2015 0
2016 0
Συνολικός Πίνακας Αποδράσεων – Κρατουμένων Αγροτικών Φυλακών:
Αγροτική Φυλακή /Σύνολο κρατουμένων 2012-16 /Σύνολο αποδράσεων
Κασσάνδρας 2798/ 6
Κασσαβέτειας 1719 /4
Τίρυνθας 1298/ 20
Αγιάς 959 /0
Γενικό Σύνολο 6774/30 = 0,44%
Ανάλυση αποτελεσμάτων
Προκύπτει ότι ο αριθμός των αποδράσεων είναι ελάχιστος και μπορούν να γίνουν οι παρακάτω αναγνώσεις :
Στην Αγροτική Φυλακή Κασσαβέτειας όπου σε σύνολο 4 αποδράσεων κατά τη διάρκεια της πενταετίας, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το κατάστημα αυτό έχει εξωτερική φρουρά κάτι που συμβαίνει και με το αντίστοιχο κατάστημα της Αγροτικής Φυλακής Κασσάνδρας Χαλκιδικής. Η εμπειρία του διοικητικού προσωπικού της Αγροτικής Φυλακής Κασσαβέτειας που φιλοξενεί ανήλικους τρόφιμους αλλά και ενήλικες είναι : «ότι πολλές φορές οι έφηβοι μπορούν να αποδράσουν και την προηγούμενη ημέρα της απόλυσής τους από μαγκιά. Άλλοι ενήλικες μπορεί να αποδράσουν για να γλυτώσουν την απέλαση ή άλλος μπορεί να είχε κάποιο τηλεφώνημα που τον αναστάτωσε.
Απεναντίας, η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση στις αποδράσεις που οφείλονται στους παρακάτω λόγους :
α. Στην εγγύτητα του καταστήματος με οικίες λόγω της αστικής επέκτασης του Ναυπλίου,
β. Του κεντρικού οδικού άξονα που περνά μπροστά από το κατάστημά και συνδέει το Ναύπλιο με το Άργος,
γ. Των καταυλισμών των Ρομά που εκτείνονται στις γύρω περιοχές του καταστήματος,
δ. Της καταπάτησης έκτασης του καταστήματος προς την παραλία από παράγκες Ρομά που είναι κέντρο διακίνησης ναρκωτικών ουσιών,
ε. Στη μη ύπαρξη εξωτερικής φρουράς, όπως υπάρχει στην Κασσάνδρα και στην Κασσαβέτεια.
Επίμετρο
Από τη μεταδιδακτορική έρευνα η οποία έκλεισε τον κύκλο της έρευνας για τις Αγροτικές Φυλακές, φαίνεται ότι το ποσοστό των αποδράσεων είναι αμελητέο και δεν μπορεί να αποτελέσει βάσιμο επιχείρημα κατά του θεσμού των Αγροτικών Φυλακών.
Το θέμα είναι σημαντικό γιατί με τα αποτελέσματα αυτά ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία νέων Αγροτικών Καταστημάτων τα οποία προσφέρουν ασυγκρίτως περισσότερα πλεονεκτήματα έναντι των κλειστών φυλακών όπως αναφέραμε και στην έρευνά μας για τις Αγροτικές Φυλακές με κυριότερα πλεονεκτήματα τις ανθρώπινες συνθήκες κράτησης των τροφίμων, την απόκτηση δεξιοτήτων μέσω της εργασίας και κυρίως τις δυνατότητες της κοινωνικής τους επανένταξης.
Αντώνης Μαγγανάς, Ομότιμος Καθηγητής Εγκληματολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Παναγιώτης Σχίζας, Δρ. Εγκληματολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
(1) *Το παρόν άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από τον Τιμητικό Τόμο για τον Ομότιμο Καθηγητή Γιάννη Πανούση "Εγκληματολογία: Περίβλεπτον Αλεξίφωτον", εκδόσεις Ι. Σιδέρης.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο www.crimetimes.gr
Βιβλιογραφία
Γιωτοπούλου – Μαραγκοπούλου, Αλίκη (2018). «Κάτω τα χέρια από τις αγροτικές φυλακές!», στο: Σύγχρονες τάσεις αντεγκληματικής πολιτικής, Έφη Λαμπροπούλου…[κ.ά.] (επιμ.) (σ. 157-158), Αθήνα, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Ζαραφωνίτου, Χριστίνα (1995). Εμπειρική εγκληματολογία, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Λαμπροπούλου, Έφη (2001). Εσωτερική ασφάλεια και κοινωνία του ελέγχου, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική
Μαγγανάς, Αντώνης Δ., Λάζος, Γρηγόρης, Σβουρδάκου Δέσποινα Συλλογικό έργο (2008). Η εγκληματολογία από τα κάτω, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Νικολόπουλος, Γιώργο Π. (2002). Κράτος, ποινική εξουσία και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, μια εγκληματολογική προσέγγιση, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική
Πανούσης, Γιάννης Αθ., Πανούσης, Γιάννης Απ. (2009). Φυλακές ανοικτών θυρών Συλλογικό έργο, Αθήνα, Σάκκουλας Αντ. Ν.
Πανούσης, Γιάννης Απ. (2002). Το έγκλημα του φτωχού και η φτώχεια ως «έγκλημα», Αθήνα, Σάκκουλας Αντ. Ν.
Τσήτσουρα, Αγλαΐα (1997). Αντεγκληματική πολιτική και δικαιώματα του ανθρώπου, Αθήνα – Κομοτηνή, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα
Φαρσεδάκης, Ιάκωβος Ι., Σαγκουνίδου – Δασκαλάκη, Ηρώ (2007). Στοιχεία εγκληματολογίας, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Χάιδου, Ανθοζωή (2002). Το σωφρονιστικό σύστημα, ζητήματα θεωρίας και πρακτικής, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Delmas – Marty, Mireille (2005). Πρότυπακαιτάσεις αντεγκληματικής πολιτικής
Hulsman, Louk, De Celis, JacqueloneBernat (1997). Άστοχες ποινές, το ποινικό σύστημα υπό αμφισβήτηση, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Βιβλιογραφία
Γιωτοπούλου – Μαραγκοπούλου, Αλίκη (2018). «Κάτω τα χέρια από τις αγροτικές φυλακές!», στο: Σύγχρονες τάσεις αντεγκληματικής πολιτικής, Έφη Λαμπροπούλου…[κ.ά.] (επιμ.) (σ. 157-158), Αθήνα, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Ζαραφωνίτου, Χριστίνα (1995). Εμπειρική εγκληματολογία, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Λαμπροπούλου, Έφη (2001). Εσωτερική ασφάλεια και κοινωνία του ελέγχου, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική
Μαγγανάς, Αντώνης Δ., Λάζος, Γρηγόρης, Σβουρδάκου Δέσποινα Συλλογικό έργο (2008). Η εγκληματολογία από τα κάτω, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Νικολόπουλος, Γιώργο Π. (2002). Κράτος, ποινική εξουσία και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, μια εγκληματολογική προσέγγιση, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική
Πανούσης, Γιάννης Αθ., Πανούσης, Γιάννης Απ. (2009). Φυλακές ανοικτών θυρών Συλλογικό έργο, Αθήνα, Σάκκουλας Αντ. Ν.
Πανούσης, Γιάννης Απ. (2002). Το έγκλημα του φτωχού και η φτώχεια ως «έγκλημα», Αθήνα, Σάκκουλας Αντ. Ν.
Τσήτσουρα, Αγλαΐα (1997). Αντεγκληματική πολιτική και δικαιώματα του ανθρώπου, Αθήνα – Κομοτηνή, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα
Φαρσεδάκης, Ιάκωβος Ι., Σαγκουνίδου – Δασκαλάκη, Ηρώ (2007). Στοιχεία εγκληματολογίας, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Χάιδου, Ανθοζωή (2002). Το σωφρονιστικό σύστημα, ζητήματα θεωρίας και πρακτικής, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
Delmas – Marty, Mireille (2005). Πρότυπακαιτάσεις αντεγκληματικής πολιτικής
Hulsman, Louk, De Celis, JacqueloneBernat (1997). Άστοχες ποινές, το ποινικό σύστημα υπό αμφισβήτηση, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη
