Ιστορικές εικόνες Επιδαύρου: Μια Επανάσταση, ένα Σύνταγμα, μια Ανεξάρτητη Ελλάδα

Του Γιώργου Κόνδη. 

Ο εορτασμός για την έναρξη του Εθνικού μας Αγώνα το 1821, προστίθεται όχι απλά σε μια επετειακή σειρά εκδηλώσεων, αλλά σε έναν ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό προσανατολισμό που υπογραμμίζει τη σημασία του ιστορικού γεγονότος και των προεκτάσεών του στο σήμερα. 

Η συνάντηση των εκπροσώπων των ιστορικών Δήμων των οποίων οι παραστάτες συμμετείχαν στις εργασίες της Α΄ Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου (Δεκ.1821 – Ιαν. 1822), αποτελεί ένα κορυφαίο πολιτικό γεγονός, αποτέλεσμα αξιέπαινης πρωτοβουλίας, που εγγράφεται σ’αυτό ακριβώς το πλαίσιο που υιοθετούσε η συνέλευση των 60 παραστατών: από τη μια να δημιουργήσει το νομικό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας ενός ανεξάρτητου κράτους και από την άλλη, να συμβάλει στην πολιτική διαπαιδαγώγηση των Ελλήνων. 

Ο στόχος αυτός εξυπηρετούνταν ήδη από ένα πολιτικό κύτταρο που ξεπηδούσε μακριά μέσα από το Βυζάντιο και ήταν η κοινότητα. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτέλεσε από τότε τον βασικό κορμό της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ενότητας των τοπικών κοινωνιών και την αιχμή του δόρατος για τον Αγώνα των Ελλήνων. Από την άποψη αυτή η παρουσία των σύγχρονων «Παραστατών» στην Ν. Επίδαυρο στις 19-3-2022, αποτέλεσε τον καλύτερο συμβολισμό, αλλά και την πολιτική επικαιροποίηση του πνεύματος του πρώτου Ελληνικού Συντάγματος, του Νόμου της Επιδαύρου, που αποτέλεσε τον οδηγό για όλες τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις και τις νομικές εκφάνσεις τους.

Βεβαίως, οι διαδικασίες αυτές δεν ήταν εύκολες και χωρίς κριτική. Ήδη οι εργασίες της Α΄ Εθνοσυνέλευσης ξεκινούσαν μέσα σε βαρύ κλίμα ανταγωνισμών που βάφτηκαν με το αίμα της δολοφονίας του πλοιάρχου Αντώνη Οικονόμου έξω από το Άργος, θύμα της σύγκρουσης με τους Υδραίους προκρίτους. Βεβαίως, οι παραστάτες δεν είχαν εκλεγεί από τις κοινότητες που εκπροσωπούσαν, αλλά συμμετείχαν με άλλα κριτήρια. Βεβαίως, το γεγονός του αποκλεισμού των στρατιωτικών από τις εργασίες αυτής της Εθνοσυνέλευσης αποτέλεσε σημείο τριβών και επικρίσεων ακόμη και από τους σύγχρονους ερευνητές. 

Όμως το τελικό αποτέλεσμα, ήταν εκείνο που μετρούσε σε μια δύσκολη για το Έθνος στιγμή και αυτό χαρακτηρίζεται από το τελικό κείμενο που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα φιλελεύθερα νομικά κείμενα σε μια Ευρώπη απολυταρχική και έγινε με τη συμβολή του Φιλέλληνα Βιντσέντζο Γκαλλίνα. Στα σημεία αυτά, στις αμφιλεγόμενες πολιτικές πρακτικές προσώπων όπως ο Αλ. Μαυροκορδάτος, στους εμφύλιους σπαραγμούς, αναφέρθηκαν ορισμένοι Δήμαρχοι. Αρκετοί μίλησαν για το πλαίσιο της συμμετοχής των περιοχών τους στον Αγώνα. 

Άλλοι πάλι, αναφέρθηκαν σε πρόσωπα που έδρασαν εκείνη την εποχή στα όρια των κοινοτήτων που σήμερα αποτελούν τους νέους Δήμους. Όλες και όλοι υπογράμμισαν με την ίδια θέρμη την πρόθεσή τους να εργαστούν για την εμβάθυνση της Δημοκρατίας και των Δικαιωμάτων των πολιτών, ζητήματα που ακόμη μας απασχολούν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά διεθνώς.

Οι εκδηλώσεις της Επιδαύρου και ιδιαίτερα η εναρκτήρια συνάντηση των Δημάρχων των Ιστορικών Δήμων, τόνισε με έμφαση τη σημασία αυτής της ιστορικής διαδρομής μέχρι το σήμερα. Στο όμορφο παλιό Δημοτικό σχολείο που δεσπόζει της μεγάλης επιβλητικής πλατείας της Ν. Επιδαύρου, η έκθεση τεκμηρίων (εικόνες, χάρτες, πίνακες, έγγραφα….), συμπληρώνουν εύστοχα και αναλυτικά τα γεγονότα της περιόδου, τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που αποδίδονται μέσα από ενδιαφέρουσες εικαστικές παρεμβάσεις. Αξίζει μια επίσκεψη στο όμορφο χωριό και στην έκθεση, ιδιαίτερα τις μέρες αυτές όπου οι εκδηλώσεις συνεχίζονται με τα θεατρικά δρώμενα του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση των αναγνώσεων του Συντάγματος (Σάββατο 26-3-2022, 19:00).