Ο Βουλευτής Αργολίδας της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Ανδριανός εκφώνησε την κεντρική ομιλία στις φετινές επετειακές εκδηλώσεις για την α' Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Βουλής. Ο κ. Ανδριανός στην ομιλία του τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Κατ’ αρχάς επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω τις θερμότερες ευχές του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων κ. Κωνσταντίνου Τασούλα τον οποίο έχω την τιμή να εκπροσωπώ. Είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα να σας απευθύνομαι σήμερα εδώ, από την ιδιαίτερη πατρίδα μου.
Πριν από διακόσια χρόνια, εκπρόσωποι του επαναστατημένου ελληνικού έθνους συγκεντρώθηκαν στα ιερά χώματα της Πιάδας, στην ιστορική γη της Επιδαύρου και της Αργολίδας για να διατρανώσουν σε ολόκληρο τον κόσμο την πολιτική ύπαρξη και ανεξαρτησία της νέας Ελλάδος.
Μέσα στην ενθουσιώδη ορμή των απαρχών του Αγώνα, με αίσθημα γνήσιου πατριωτισμού που υπερέβαινε όλες τις επιμέρους, υπαρκτές και σημαντικές, διαφορές, οι παραστάτες της α’ Εθνοσυνέλευσης επέλεξαν να επισφραγίσουν την πράξη γέννησης του σύγχρονου ελληνικού κράτους με μια ηχηρή και τολμηρή διακήρυξη αρχών.
Οι προβλέψεις του που αφορούν την ισότητα των πολιτών απέναντι στον νόμο, την ελευθεροτυπία και την ανεξιθρησκία μπορεί σήμερα να ακούγονται σχεδόν αυτονόητες στο πλαίσιο των σύγχρονων φιλελεύθερων δημοκρατιών, όμως για τα δεδομένα της εποχής ήταν έως και ακραία ριζοσπαστικές.
Κάποιοι αποδίδουν αυτή την επιλογή των επαναστατημένων Ελλήνων στην πρόθεσή τους να προσελκύσουν ακόμη μεγαλύτερη υποστήριξη από φιλέλληνες από την Ευρώπη και αλλού που εμπνέονταν από τον καρμποναρισμό και ευρύτερα τα ιδεώδη της ελευθερίας.
Κάποιοι τονίζουν στο πνεύμα αυτό την καθοριστική συμβολή του όντως καρμπονάρου Βιντσέντζο Γκαλλίνα, ο οποίος μετείχε στην εθνοσυνέλευση φέρνοντας μαζί του μια συλλογή φιλελεύθερων συνταγματικών κειμένων – «έναν θησαυρό που δεν αποχωριζόταν ποτέ» όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Θείρσιος.
Όμως είναι λάθος να αποδοθεί ο προσανατολισμός και το περιεχόμενο των κειμένων αυτών σε πρόσκαιρους, ευκαιριακούς ή και τυχαίους παράγοντες. Αντιθέτως, ο δημοκρατικός και φιλελεύθερος χαρακτήρας της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας και του Συντάγματος ήταν μια απολύτως συνειδητή επιλογή. Ήταν, τολμώ να πω η μόνη επιλογή για ένα έθνος το οποίο αναγεννήθηκε χάρη στην πνευματική και βαθιά παιδευτική προετοιμασία του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Χάρη στους σπουδαίους εκείνους στοχαστές – αναφέρω χαρακτηριστικά τον Κοραή, τον Ρήγα, τον Ανώνυμο Έλληνα – όχι μόνο οι Έλληνες απέκτησαν επαφή με τις ιδέες της ελευθερίας που έρχονταν από τη Δύση, αλλά και συνειδητοποίησαν πλήρως ότι οι ιδέες αυτές δεν είναι εισαγόμενες, αλλά έρχονται ως ένα αντιδάνειο, ως μια περαιτέρω επεξεργασία και επικαιροποίηση των υψηλότερων στιγμών του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και της ιστορίας μας.
Είναι η προεργασία του Νεοελληνικού αυτού Διαφωτισμού που σφράγισε ανεξίτηλα την αποστολή της νέας Ελλάδας να λειτουργεί ως περίβλεπτος φάρος δικαίου και πολιτισμού, δημοκρατίας και ελευθερίας μεταξύ των εθνών του κόσμου μας. Μια αποστολή την οποία οι Έλληνες, παρά τις μεγάλες περιπέτειες και τις δύσκολες τρικυμίες της πορείας της ελεύθερης Ελλάδας, κρατήσαμε πάντα κατά νου και τιμήσαμε στην πράξη.
Δεν είναι τυχαίο ότι για κανένα ίσως άλλο σύγχρονο κράτος, η επιθυμία των πολιτών του να βρίσκονται πάντα στη σωστή πλευρά της ιστορίας, στην πλευρά του δικαίου, της ελευθερίας και του ανθρωπισμού, δεν είναι βαθύτερη κι εντονότερη απ’ ό,τι στην Ελλάδα.
Και οφείλουμε, διακόσια ένα χρόνια μετά το 1821 και διακόσια χρόνια μετά την πρώτη εθνοσυνέλευση με παρρησία και γενναιοψυχία να αναγνωρίσουμε εκατέρωθεν ότι αυτή η φιλοτιμία χαρακτήρισε σε πολύ μεγάλο βαθμό και τα δύο μεγάλα στρατόπεδα στα οποία συχνά οι Έλληνες διχαστήκαμε, ανεξαρτήτως της εκάστοτε συγκεκριμένης διαιρετικής τομής.
Και δυστυχώς, αυτές οι περίοδοι του εθνικού διχασμού υπήρξαν πολλές και καταστροφικές. Οι ίδιοι άλλωστε Έλληνες που εδώ στην Πιάδα ήρθησαν υπεράνω των διαφορών τους σε μια στιγμή υψηλού συμβολισμού και περιεχομένου, παγιδεύτηκαν αργότερα, έστω και πρόσκαιρα, στην εθνική τραγωδία του διχασμού και των εμφύλιων συγκρούσεων εν μέσω του Αγώνα για την Ελευθερία.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, κάτι που με κάθε ευκαιρία συνηθίζω να υπογραμμίζω, ότι η ίδια αργολική γη που φιλοξένησε τις εργασίες της πρώτης αυτής εθνοσυνέλευσης, σημαδεύτηκε λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Νέα Επίδαυρο, στο Ναύπλιο, από τη σφαίρα που αφαίρεσε τη ζωή του Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς και από το κελί όπου φυλακίστηκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Σήμερα, τα διχαστικά πάθη της προηγούμενης δεκαετίας της κρίσης, έχουν σε μεγάλο βαθμό υποχωρήσει στην κοινωνία μας. Όμως ο κίνδυνος παραμένει. Και η μεγάλη πρόκληση που έχουμε σήμερα ενώπιον μας, είναι η υπεράσπιση της φιλελεύθερης δημοκρατίας, των αρχών και των ιδανικών που ενέπνευσαν τους προγόνους μας πριν από διακόσια χρόνια, που σήμερα για μια ακόμη φορά κινδυνεύουν.
Σήμερα, οι αρχές του δικαίου, της δημοκρατίας, των ατομικών ελευθεριών, αμφισβητούνται στην πράξη από όσους διεθνώς προτάσσουν τη δύναμη της ισχύος, τον ιστορικό αναθεωρητισμό, και τον αυταρχισμόως δήθεν εγγύηση μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας έναντι του πλουραλισμού.
Αυτή η αμφισβήτηση, τόσο στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής πρακτικής, όσο και σ’ αυτό της ρητορικής και της προπαγάνδας, δεν βάλλει απλώς εναντίον κάποιων ιδεών και αρχών. Δεν βάλλει απλώς και μόνο εναντίον ενός ασαφούς και αόριστου ευρωπαϊκού και ευρύτερα δυτικού τρόπου ζωής. Πολύ περισσότερο, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αυτή η αμφισβήτηση βάλλει εναντίον των ιστορικών και αξιακών θεμελίων επί των οποίων οικοδομήθηκε ο νέος ελληνισμός, των θεμελίων επί τον οποίων οικοδομήθηκε επί χιλιετίες η ιδιαίτερη ελληνική ταυτότητα.
Κυρίες και κύριοι,
Φίλες και φίλοι,
Οι αρχαίοι Έλληνες μας κατέλιπαν τον μύθο για το σταυροδρόμι της αρετής και της κακίας στο οποίο κάποτε βρέθηκε ο Ηρακλής. Την ίδια ακριβώς ελληνική αρχή, της δυνατότητας, και του χρέους του ελεύθερου ανθρώπου να επιλέγει τον ηθικό του δρόμο, εξέφρασε δύο χιλιάδες χρόνια μετά ένας από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές του Αγώνα για την Ελευθερία, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο οποίος όταν κάποτε κλήθηκε να απολογηθεί για την πρότερη συμπεριφορά του είπε: «Όταν θέλω γίνομαι άγγελος και όταν θέλω διάβολος. Εις το εξής έχω απόφασιν να γένω άγγελος».
Αυτή την ηθική ελευθερία καλούμαστε κι εμείς σήμερα να υπερασπιστούμε. Τιμώντας την μνήμη των ηρώων και των ηρωίδων προγόνων μας που αγωνίστηκαν για τη δική μας ελευθερία. Μαθαίνοντας από την ιστορία, και ιδίως από τις τραγωδίες που πλήγωσαν τον ελληνισμό όταν αφεθήκαμε στα πλοκάμια της διχόνοιας και του διχασμού. Συμβάλλοντας με τις δικές μας δημιουργικές δυνάμεις στην εκπλήρωση της ιερής αποστολής της χώρας μας ως φάρου δικαίου. Θωρακίζοντας την άμυνά της έναντι κάθε είδους εξωτερικής απειλής. Υπερασπιζόμενοι τη φιλελεύθερη δημοκρατία έναντι κάθε είδους αυταρχικών επιβουλέων.
Αν κάτι μας διδάσκει η α’ Εθνοσυνέλευση, αν υπάρχει μια αρχή που υπογραμμίζει κάθε θρίαμβο, αλλά και κάθε τραγωδία του Γένους, αν υπάρχει μία ιδέα που μπορεί πάνω απ’ όλα να ονομαστεί διαχρονικά ελληνική, αυτή είναι ότι ο άνθρωπος είναι σε κάθε περίπτωση υποκείμενο, κι όχι αντικείμενο της Ιστορίας.
Κι αυτή η βαθιά ελληνική, βαθιά δημοκρατική, βαθιά φιλελεύθερη αρχή πρέπει και σήμερα, για μια ακόμη φορά, να αποτελέσει τον ασφαλή γνώμονα του λογισμού και της συλλογικής μας δράσης μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις που έρχονται.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, κάτι που με κάθε ευκαιρία συνηθίζω να υπογραμμίζω, ότι η ίδια αργολική γη που φιλοξένησε τις εργασίες της πρώτης αυτής εθνοσυνέλευσης, σημαδεύτηκε λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Νέα Επίδαυρο, στο Ναύπλιο, από τη σφαίρα που αφαίρεσε τη ζωή του Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς και από το κελί όπου φυλακίστηκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Σήμερα, τα διχαστικά πάθη της προηγούμενης δεκαετίας της κρίσης, έχουν σε μεγάλο βαθμό υποχωρήσει στην κοινωνία μας. Όμως ο κίνδυνος παραμένει. Και η μεγάλη πρόκληση που έχουμε σήμερα ενώπιον μας, είναι η υπεράσπιση της φιλελεύθερης δημοκρατίας, των αρχών και των ιδανικών που ενέπνευσαν τους προγόνους μας πριν από διακόσια χρόνια, που σήμερα για μια ακόμη φορά κινδυνεύουν.
Σήμερα, οι αρχές του δικαίου, της δημοκρατίας, των ατομικών ελευθεριών, αμφισβητούνται στην πράξη από όσους διεθνώς προτάσσουν τη δύναμη της ισχύος, τον ιστορικό αναθεωρητισμό, και τον αυταρχισμόως δήθεν εγγύηση μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας έναντι του πλουραλισμού.
Αυτή η αμφισβήτηση, τόσο στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής πρακτικής, όσο και σ’ αυτό της ρητορικής και της προπαγάνδας, δεν βάλλει απλώς εναντίον κάποιων ιδεών και αρχών. Δεν βάλλει απλώς και μόνο εναντίον ενός ασαφούς και αόριστου ευρωπαϊκού και ευρύτερα δυτικού τρόπου ζωής. Πολύ περισσότερο, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αυτή η αμφισβήτηση βάλλει εναντίον των ιστορικών και αξιακών θεμελίων επί των οποίων οικοδομήθηκε ο νέος ελληνισμός, των θεμελίων επί τον οποίων οικοδομήθηκε επί χιλιετίες η ιδιαίτερη ελληνική ταυτότητα.
Κυρίες και κύριοι,
Φίλες και φίλοι,
Οι αρχαίοι Έλληνες μας κατέλιπαν τον μύθο για το σταυροδρόμι της αρετής και της κακίας στο οποίο κάποτε βρέθηκε ο Ηρακλής. Την ίδια ακριβώς ελληνική αρχή, της δυνατότητας, και του χρέους του ελεύθερου ανθρώπου να επιλέγει τον ηθικό του δρόμο, εξέφρασε δύο χιλιάδες χρόνια μετά ένας από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές του Αγώνα για την Ελευθερία, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο οποίος όταν κάποτε κλήθηκε να απολογηθεί για την πρότερη συμπεριφορά του είπε: «Όταν θέλω γίνομαι άγγελος και όταν θέλω διάβολος. Εις το εξής έχω απόφασιν να γένω άγγελος».
Αυτή την ηθική ελευθερία καλούμαστε κι εμείς σήμερα να υπερασπιστούμε. Τιμώντας την μνήμη των ηρώων και των ηρωίδων προγόνων μας που αγωνίστηκαν για τη δική μας ελευθερία. Μαθαίνοντας από την ιστορία, και ιδίως από τις τραγωδίες που πλήγωσαν τον ελληνισμό όταν αφεθήκαμε στα πλοκάμια της διχόνοιας και του διχασμού. Συμβάλλοντας με τις δικές μας δημιουργικές δυνάμεις στην εκπλήρωση της ιερής αποστολής της χώρας μας ως φάρου δικαίου. Θωρακίζοντας την άμυνά της έναντι κάθε είδους εξωτερικής απειλής. Υπερασπιζόμενοι τη φιλελεύθερη δημοκρατία έναντι κάθε είδους αυταρχικών επιβουλέων.
Αν κάτι μας διδάσκει η α’ Εθνοσυνέλευση, αν υπάρχει μια αρχή που υπογραμμίζει κάθε θρίαμβο, αλλά και κάθε τραγωδία του Γένους, αν υπάρχει μία ιδέα που μπορεί πάνω απ’ όλα να ονομαστεί διαχρονικά ελληνική, αυτή είναι ότι ο άνθρωπος είναι σε κάθε περίπτωση υποκείμενο, κι όχι αντικείμενο της Ιστορίας.
Κι αυτή η βαθιά ελληνική, βαθιά δημοκρατική, βαθιά φιλελεύθερη αρχή πρέπει και σήμερα, για μια ακόμη φορά, να αποτελέσει τον ασφαλή γνώμονα του λογισμού και της συλλογικής μας δράσης μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις που έρχονται.
