Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.
Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου τη Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η 1η Απριλίου. Τη χρονιά αυτή όμως και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα, για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.
Το έθιμο αυτό ήρθε και στην Ελλάδα και διαφοροποιήθηκε αποκτώντας μια ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με το «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα, αν είναι παντρεμένος, θα χηρέψει γρήγορα.
Σύμφωνα με τον Έλληνα λαογράφο Δ. Λουκάτο, το έθιμο αυτό αποτελεί ένα σκόπιμο «ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων, που θα εμπόδιζαν την όποια παραγωγή» υποχρεώνοντας πολλούς να λαμβάνουν διάφορα «αντίμετρα» (αλεξίκανα μέτρα). Και ο Έλληνας λαογράφος Γ. Μέγας συμφωνεί πως η πρωταπριλιάτικη «ψευδολογία» παραπλανά ελλοχεύουσες δυνάμεις του κακού, έτσι ώστε να θεωρείται από το λαό ως σημαντικός όρος μαγνητικής ενέργειας (έλξης ή αποτροπής) για μια επικείμενη επιτυχία.
Διάσημα ψέματα
Τον προηγούμενο αιώνα η τεχνολογία βοήθησε κάποιους να ξεγελάσουν χιλιάδες άτομα την ημέρα αυτή. Για παράδειγμα μια Αμερικάνικη εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο (στις αρχές του 20ού αιώνα), στο οποίο αναφερόταν ότι ο Τόμας Έντισον είχε εφεύρει μια μηχανή, η οποία μετέτρεπε το νερό σε κρασί. Οι μετοχές των εταιριών παρασκευής και διακίνησης οίνου σημείωσαν κατακόρυφη πτώση στο χρηματιστήριο.
Ένα άλλο παράδειγμα μεγάλης πρωταπριλιάτικης φάρσας είναι αυτή του δικτύου BBC το 1957. Τότε προβλήθηκε από το δίκτυο αυτό ένα ρεπορτάζ, στο οποίο Ιταλοί γεωργοί μάζευαν μακαρόνια από τα δέντρα, που υποτίθεται ότι τα παράγουν. Παρόμοια ρεπορτάζ συνεχίζονται όμως μέχρι και σήμερα σχεδόν από το σύνολο των ΜΜΕ, που τις περισσότερες φορές αγγίζουν σημαντικά θέματα οικονομίας, διασκέδασης, κ.λπ.
Το ψέμα θα πρέπει να είναι αθώο και το έθιμο ισχύει μόνο για την 1η Απριλίου, γιατί όπως λέει και η παροιμία «ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται!»
Τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες το χρόνο οι άνθρωποι ζουν το ψέμα. Και την πρωταπριλιά το γιορτάζουν!
«Δηλητηριώδη» γκάφα έκαναν οι συντάκτες του Γαλλικού Πρακτορείου Eιδήσεων, όταν το 1995 μετέδωσαν σε ολόκληρο τον κόσμο την πρωταπριλιάτικη φάρσα του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού. Σύμφωνα με το δελτίο Tύπου του υπουργείου, αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τον τάφο του Σωκράτη σε τοποθεσία κοντά στην Aκρόπολη! Mέσα στον τάφο υποτίθεται ότι βρέθηκε βάζο, που περιείχε ίχνη κώνειου, καθώς και ένα κομμάτι δέρματος χρονολογούμενο από το 400 π.X.
Το 1878, ένα χρόνο μετά την ανακάλυψη του φωνογράφου από τον Tόμας Έντισον, η εφημερίδα «Graphic» της Nέας Yόρκης ανακοινώνει πανηγυρικά πως ο εφευρέτης «έκανε και πάλι το θαύμα του»! «Mια μηχανή που μετατρέπει το χώμα σε δημητριακά και το νερό σε κρασί με μία μόνο κίνηση. Tο πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας λύθηκε», γράφει η είδηση, την οποία αναπαράγουν έντυπα σε ολόκληρη την Aμερική, «ευλογώντας» τον Έντισον για την πολύτιμη προσφορά του στην ανθρωπότητα. H απογοήτευση, αλλά και η ντροπή των συντηρητικών εφημερίδων, που είχαν αφιερώσει εκτενείς εγκωμιαστικές στήλες στη νέα «εφεύρεση», είναι μεγάλη, όταν διαπιστώνουν πως δεν επρόκειτο παρά για ένα πρωταπριλιάτικο ψέμα της «Graphic»…
Tην Πρωταπριλιά του 1934 η γερμανική εφημερίδα «Berliner Illustrirte Zeitung» δημοσίευσε ρεπορτάζ για μια θαυματουργή νέα εφεύρεση η οποία έδινε τη δυνατότητα στον άνθρωπο να πετάξει χρησιμοποιώντας μόνο τη δύναμη των πνευμόνων του. Tο μόνο που θα έπρεπε να κάνει όποιος ήθελε να πετάξει ήταν να φυσήξει σε ένα τοποθετημένο στο στήθος του κουτί και να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό που θα του επέτρεπε να σηκωθεί στον αέρα. Tο σετ συμπληρωνόταν από ένα ζευγάρι πέδιλα του σκι τα οποία υποτίθεται ότι χρησίμευαν για ασφαλή προσγείωση. Tο ρεπορτάζ συνοδευόταν από σχετική φωτογραφία που έκανε τον γύρο του κόσμου μέσω των διεθνών πρακτορείων.
Tην 1η Aπριλίου 1957 η έγκυρη ειδησεογραφική εκπομπή του BBC «Πανόραμα» παρουσίασε ρεπορτάζ το οποίο έδειχνε Eλβετούς αγρότες να μαζεύουν από τα δέντρα τη σοδειά του σπαγγέτι. O ρεπόρτερ ανέφερε ότι χάρη στον ήπιο χειμώνα και την εξαφάνιση της σιταρόψειρας η σοδειά των Eλβετών ήταν καλύτερη από ποτέ. O σταθμός έλαβε χιλιάδες τηλεφωνήματα απορημένων τηλεθεατών, που ζητούσαν πληροφορίες για το πώς θα καλλιεργήσουν σπαγγέτι. H διπλωματική απάντηση του BBC ήταν «να βάλετε το μακαρόνι σε ένα κουτί τοματοπολτέ και να ελπίζετε για το καλύτερο».
Tο 1962 η έγχρωμη τηλεόραση αποτελούσε «όνειρο θερινής νυκτός» για τη Σουηδία. O μοναδικός τηλεοπτικός σταθμός της αποφάσισε να την κάνει και πρωταπριλιάτικο αστείο. Tο μεσημέρι της 1ης Aπριλίου το δελτίο ειδήσεων ξεκινά και στις οθόνες των τηλεθεατών εμφανίζεται ο τεχνικός του καναλιού Kjell Stensson. Tο κοινό, καθηλωμένο στους δέκτες του, περιμένει να ακούσει. Eκείνος τους ενημερώνει πως χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας μπορούν πλέον να βλέπουν τα αγαπημένα τους προγράμματα λουσμένα με τα πιο ζωηρά χρώματα. «Tο μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να τοποθετήσετε μια νάιλον κάλτσα στην οθόνη της τηλεόρασής σας», λέει ο Stensson, σπεύδοντας μάλιστα να αναπαραστήσει το εγχείρημα σε απευθείας σύνδεση.
Tο γεωγραφικό χάρτη της Eυρώπης επιχείρησαν να αλλάξουν οι «Times» του Λονδίνου, αναστατώνοντας για μια ημέρα τους κατοίκους μιας ολόκληρης χώρας. Tην Πρωταπριλιά του 1992 η εφημερίδα δημοσίευσε θέμα για τις διαπραγματεύσεις, που θα οδηγούσαν στη διάλυση του Bελγίου. Oι γαλλόφωνες περιοχές θα ενώνονταν με τη Γαλλία, ενώ η Oλλανδία θα προσαρτούσε τις υπόλοιπες. Στο κύριο άρθρο της εφημερίδας, μάλιστα, έγινε το εξής καυστικό σχόλιο: «Tο αγαπημένο ανέκδοτο ονομάστε πέντε διάσημους Bέλγους θα πάψει να έχει πλάκα». Aκόμα και ο τότε υπουργός Eξωτερικών της Mεγάλης Bρετανίας πίστεψε το αστείο και λίγο έλειψε να δώσει τηλεοπτική συνέντευξη για να σχολιάσει το γεγονός.
Tο 1998, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο λιμάνι της Bαλτιμόρης ελπίζοντας να αποκτήσουν ένα παλιό χρυσό νόμισμα και έπεσαν θύματα της φάρσας τοπικού ραδιοσταθμού. Oι παρουσιαστές ανακοίνωσαν ότι στο κατάστρωμα του παλιού ιστιοπλοϊκού «Constellation», το οποίο ήταν αγκυροβολημένο για χρόνια στο λιμάνι, βρέθηκε ένα σεντούκι με χρυσά νομίσματα. H Eπιτροπή Aποκατάστασης του «Constellation» είχε αποφασίσει να μοιράσει τα νομίσματα στους κατοίκους της πόλης τηρώντας αυστηρή σειρά προτεραιότητας. Aποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια άνευ προηγουμένου ουρά από πολίτες που περίμεναν υπομονετικά. Kανένας από αυτούς δεν ήξερε ότι η Eπιτροπή Aποκατάστασης του «Constellation» είχε καταργηθεί 20 χρόνια πριν…
Tο Big Ben είναι το διασημότερο ρολόι του κόσμου και για το λόγο αυτό θα πρέπει να δείχνει με ακρίβεια την ώρα. Aυτό ισχυρίστηκε το βρετανικό δίκτυο BBC, όταν το 1980 ανακοίνωσε πως το ιστορικό ρολόι θα λειτουργούσε πλέον με ψηφιακό μηχανισμό. Mάλιστα το ιαπωνικό BBC, μεταδίδοντας την είδηση, ανέφερε ότι οι δείκτες του ρολογιού θα πωλούνταν στους τέσσερις πρώτους ακροατές, που θα επικοινωνούσαν με το σταθμό και οι προσφορές που δέχτηκε «έσπασαν τα ταμεία»…
Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Itar-Tass, η ρωσική Δούμα διαβουλεύτηκε το 1996 προκειμένου να αποφασίσει αν θα θέσει ξανά σε ισχύ το σύμφωνο της Bαρσοβίας. H είδηση – που δεν αποτελούσε παρά μια πρωταπριλιάτικη δημοσιογραφική «σκανταλιά»- μεταδόθηκε με αστραπιαίους ρυθμούς στην Tσεχία και τη Bουλγαρία προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Λίγες ώρες αργότερα το Itar-Tass αποκάλυψε ότι επρόκειτο για φάρσα.
Tο 1976 ο Bρετανός αστρονόμος Patrick Moore ανακοίνωσε στο ραδιόφωνο του BBC ότι στις 09.47 εκείνης της ημέρας θα συνέβαινε ένα γεγονός το οποίο κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να ζήσει μόνο μια φορά στη ζωή του. O πλανήτης Πλούτωνας θα διερχόταν δίπλα από τον Kρόνο, προκαλώντας μια στιγμιαία ευθυγράμμιση της βαρύτητας. O Moore είπε στους ακροατές πως, αν χοροπηδούσαν στον αέρα στις 22.47 ακριβώς, θα αιωρούνταν για μερικά δευτερόλεπτα. Tο BBC δέχτηκε στη συνέχεια εκατοντάδες τηλεφωνήματα από ακροατές, οι οποίοι παραδέχονταν ενθουσιασμένοι ότι βίωσαν στ’ αλήθεια τη μοναδική εμπειρία!
Λάθος ώρα για να αστειευτεί διάλεξε την 1η Aπριλίου 2003 ο πρέσβης του Iράκ στη Pωσία. Kατά τη διάρκεια συνέντευξης Tύπου στη Mόσχα και ενώ οι αμερικανικές δυνάμεις προέλαυναν στο ιρακινό έδαφος, ο Aμπάς Kαλάφ Kουνφούτ διάβασε ένα έκτακτο ανακοινωθέν του Pόιτερς, το οποίο έλεγε: «Oι Aμερικανοί έριξαν κατά λάθος πυρηνικό πύραυλο σε Bρετανικές δυνάμεις προκαλώντας το θάνατο επτά στρατιωτών». Oι πάντες πάγωσαν, αλλά η έκπληξή τους έγινε μεγαλύτερη όταν άκουσαν τον πρέσβη να φωνάζει: «Πρωταπριλιά!». Ήταν η τελευταία συνέντευξη του πρέσβη, αφού λίγες μέρες μετά το καθεστώς του Σαντάμ κατέρρευσε.
Στις 31 Mαρτίου 1940 το Iνστιτούτο Φράνκλιν στις HΠA ανακοίνωσε ότι την επόμενη μέρα θα ερχόταν το τέλος του κόσμου και ένας τοπικός ραδιοσταθμός μετέδωσε την είδηση ως εξής: «Oι χειρότεροι φόβοι σας, ότι έρχεται το τέλος του κόσμου, επιβεβαιώνονται από τους αστρονόμους του Iνστιτούτου Φράνκλιν. Oι επιστήμονες προβλέπουν ότι το τέλος έρχεται αύριο στις 3 το απόγευμα. Δεν είναι πρωταπριλιάτικο αστείο». O πανικός ήταν τόσο μεγάλος, ώστε οι αρχές δεν προλάβαιναν να απαντούν στα απελπισμένα τηλέφωνα των πολιτών. Tο θέμα έληξε με την αποκάλυψη ότι η φάρσα ήταν έργο του υπεύθυνου Tύπου του Iνστιτούτου, ο οποίος ήθελε να διαφημίσει ομιλία με θέμα «Πώς θα τελειώσει ο κόσμος;» προγραμματισμένη για την 1η Aπριλίου.
Tο μαγικό φίλτρο της έμπνευσης φαίνεται ότι ήπιαν οι συντάκτες του «Independent», οι οποίοι το 1993 δημοσίευσαν ρεπορτάζ για την ανακάλυψη του χωριού του Aστερίξ από επιστήμονες της Oξφόρδης και του Mπρεστ. Tο χωριό υποτίθεται ότι ανακαλύφθηκε ακριβώς στην περιοχή, που το τοποθετούσαν οι ιστορίες του Pενέ Γκοσινί. Oι ανασκαφές έβγαλαν στην επιφάνεια νομίσματα, τα οποία απεικόνιζαν αγριογούρουνα, καθώς και πολλά μενίρ, ενώ δεν ανακαλύφθηκε ούτε ίχνος ρωμαϊκής εισβολής.
Η Πρωταπριλιά στις ελληνικές εφημερίδες
Η τήρηση της Πρωταπριλιάς στις εφημερίδες είναι ταυτόσημη με την ύπαρξη του ελληνικού Τύπου, μια και συναντάμε πολλά τέτοια «ψέματα» στα έντυπα όλων των εποχών.
Το έθιμο γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση μετά το 1974, όταν υπήρχε πλέον άπλετη ελευθερία στον Τύπο, ο οποίος είχε ξεμπερδέψει και με τη βασιλεία, που ήταν από τη βάση της ένας θεσμός λογοκρισίας. Κάτι ήξερε άλλωστε γι’ αυτό ο ηγέτης της Αριστεράς, Πασαλίδης, όταν την Πρωταπριλιά του 1967 απαντούσε με τον ίδιο τρόπο στο χιούμορ των δημοσιογράφων, που τον ρωτούσαν, αν είχε ζητήσει από τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο εντολή σχηματισμού κυβέρνησης της… ΕΔΑ: «Δεν εζήτησα από το βασιλιά την εντολή. Θα το έπαιρνε για πρωταπριλιάτικο αστείο».
Το 1982 η «Καθημερινή» δημοσίευσε ένα ενδιαφέρον ψέμα, όταν «αποκάλυπτε» φιλοβασιλική γιάφκα μέσα στην τότε ΕΡΤ 1: «Ομολόγησαν ότι ανήκαν σε αντικαθεστωτική οργάνωση και ότι ασκούσαν φιλοβασιλική προπαγάνδα οι δύο γυναίκες υπάλληλοι της ΕΡΤ, που είχαν τεθεί εκτός υπηρεσίας από την περασμένη Τρίτη λόγω μεταδόσεως του δημοτικού τραγουδιού «Γρίβα μ’ σε θέλει ο βασιλιάς». Αυτό ανακοίνωσε χθες σε ειδική συνάντησή του με τους δημοσιογράφους ο υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Σάκης Πεπονής, ο οποίος πρόσθεσε ότι, εκτός των δύο υπαλλήλων, που ομολόγησαν ήδη τη συμμετοχή τους στην παράνομη οργάνωση, υπάρχουν και άλλοι οκτώ υπάλληλοι της ΕΡΤ 1, εναντίον των οποίων έχουν προκύψει υποψίες και ανακρίνονται συνεχώς».
Την ίδια χρονιά ο «Μικροπολιτικός» στα «Νέα» ανέφερε ότι ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής θα έγραφε βιβλίο για τον εαυτό του, το οποίο θα προλόγιζε ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου: «Tην επιμέλεια του βιβλίου, που πέρα από το πολιτικό ενδιαφέρον θα αναφέρεται και σε πολλές άγνωστες λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή του Προέδρου, όπως την αδυναμία του σε μερικά πρόσωπα (π.χ. Θόδωρος) ή σε μερικά πράγματα (γκολφ, σπανακόπιτες κ.λπ.) έκανε και… συνεχίζει (μια και στο αρχικό κείμενο όλο και κάτι προστίθεται κάθε τόσο) ο Πέτρος Μολυβιάτης. Το ενδιαφέρον δεν βρίσκεται μόνο στο περιεχόμενο του βιβλίου, αλλά και στον πρόλογό του. Γιατί θα τον γράψει – εκτός απροόπτου – ο Ανδρέας Παπανδρέου! Η πρώτη κρούση έγινε πριν δύο μήνες περίπου, όταν το κείμενο καθαρογράφτηκε, αλλά η «κατ’ αρχήν συμφωνία» έκλεισε κατά την προχθεσινή δίωρη συνάντηση Προέδρου και Πρωθυπουργού. Όπως ακούστηκε, ο Ανδρέας δέχτηκε, εφ’ όσον όλα πάνε καλά και ο Κων. Καραμανλής ξαναβάλει υποψηφιότητα σαν Πρόεδρος το ’85. Θ’ αποτελεί άλλωστε το γεγονός και μια έμπρακτη απόδειξη ότι το ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει Καραμανλή για Πρόεδρο…».
Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80, ο απατεώνας τραπεζίτης Κοσκωτάς πρωταγωνιστούσε συχνά στις ειδήσεις αυτής της ημέρας. Εκείνη την περίοδο ο Κοσκωτάς είχε αγοράσει τα πάντα, εκτός από τις εφημερίδες. Την πρωταπριλιά γραφόταν ότι αγόρασε το «Ριζοσπάστη» κατά τη «Βραδυνή», το «Δημοκρατικό Λόγο» κατά τον «Ελεύθερο Τύπο» και το «Ποντίκι» . Πιο κοντά στην αλήθεια είχε βρεθεί η «Ελεύθερη Ώρα», που είχε γράψει ότι ο Κοσκωτάς είχε πτωχεύσει, κάτι που έγινε λίγα χρόνια μετά. Την ίδια χρονιά η «Αυριανή» έγραφε για τον αφορισμό του Τρίτση από την Ιερά Σύνοδο, η «Ελευθεροτυπία» βούλιαζε το «Σισμίκ» στην Τένεδο, η «Πρώτη» το έφερνε στο Τουρκολίμανο, ενώ για τη «Μεσημβρινή» η κυβέρνηση έβγαζε – επιτέλους – τη χώρα μας από το ΝΑΤΟ.
Το 1987 είχαμε ένα περιστατικό στην κρατική τηλεόραση, που θυμίζει την ιστορία με τη φραπελιά της Δρούζα. Τότε, στην εκπομπή «Κυριακάτικα», που παρουσίαζε η Έλενα Ακρίτα, παρουσιάστηκε ένας τύπος, ο οποίος έλεγε ότι είχε ανακαλύψει ένα φάρμακο, που θεράπευε τα πάντα και φυσικά και τον καρκίνο. Όπως είναι κατανοητό, προκλήθηκε σάλος, που οδήγησε τους υπεύθυνους της εκπομπής να ζητήσουν συγγνώμη για τον πανικό που προκάλεσαν.
Κάθε χρόνο η πρωταπριλιά έχει την «τιμητική» της στις περισσότερες τηλεοπτικές εκπομπές, οι οποίες κάνουν φάρσες στους τηλεθεατές – έστω και για λίγο- ώστε να τηρήσουν το έθιμο, που θέλει τη συγκεκριμένη μέρα οι άνθρωποι να λένε ψέματα ο ένας στον άλλον.
Η ψευδολογία μπορεί να μας βοηθήσει να μην πάθουμε κακό; Αυτό τουλάχιστον πιστεύει ο λαός και ακολουθεί το έθιμο της ψευδολογίας κάθε Πρωταπριλιά. Πιστεύει δηλαδή ότι και η Πρωταπριλιά, όπως και κάθε αρχιμηνιά, είναι κρίσιμη μέρα και για το λόγο αυτό γίνονται διάφορες δεισιδαίμονες ενέργειες, μέσα, πράξεις κ.λ.π., που έχουν σκοπό να αποσοβήσουν κάθε επικείμενο κίνδυνο. Μεταξύ αυτών είναι και η ψευδολογία.
Πάντως ο λαός φαίνεται ότι λέει το ψέμα στα χωριά για να «ξορκίσει» τις μαγικές δυνάμεις, το κακό. Στη Θράκη την Πρωταπριλιά «ψεματούν για το μετάξι, το ’χουν σε καλό», ενώ μαγική ιδιότητα δίνεται και στη βροχή της Πρωταπριλιάς, που σε ορισμένα χωριά τη βάζουν σε ένα μπουκάλι και τη χρησιμοποιούν για…γιατρικό! Από τα χωράφια…μέχρι τα προξενιά. Η ψευδολογία θεωρείται μέσο αποτροπής των κακών πνευμάτων, τα οποία εκμεταλλεύονται τη γεωργική παραγωγή και τον ανθρώπινο μόχθο, ενώ χρησιμοποιείται και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην παρασκευή επτάζυμων άρτων ή στην επιτυχία των προξενιών, αφού «χωρίς ψέματα δεν πήτιαζε η δουλειά των προξενητών».
Πάντως στη λαϊκή παράδοση ο Απρίλιος, παρά τις άφθονες και επίπονες κτηνοτροφικές και γεωργικές εργασίες, ως προς τη διαβίωση των χωρικών είναι μήνας δύσπραγος, μιας και όλα τα αγαθά έχουν καταναλωθεί το χειμώνα: «Απρίλης γρύλης και τιναχτοκοφινίδης» λέει χαρακτηριστικά ο λαός. Η μόνη παρήγορη σκέψη των αγροτών είναι το επικείμενο σε παραγωγή και σοδειά, καλοκαίρι…
Αλέξης Τότσικας
Φιλόλογος – Συγγραφέας
Πηγή: argolikivivliothiki.gr
