.png "Tο αλπικό τοπίο και το ιστορικό μοναστήρι (βίντεο)")
Την ονομάζουν «κορινθιακή Ελβετία», συνδυάζει ορεινό και θρησκευτικό τουρισμό και απέχει δύο ώρες μόνο από την Αθήνα. Μιλάμε για τη λίμνη Δόξα στο οροπέδιο Φενεού και όποια διαδρομή και εάν επιλέξει ο επισκέπτης είναι σίγουρο ότι θα αποζημιωθεί για τις πολλές στροφές καθώς θα ταξιδεύει σε ένα μαγευτικό τοπίο που αλλάζει συνεχώς.
Γύρω από τη λίμνη βρίσκονται κυκλικά 9 πανέμορφα χωριά όπου ζούνε μόνιμα 1500 κάτοικοι, που απασχολούνται κυρίως στον τουρισμό, την κτηνοτροφία και παραγωγή αγροτικών προϊόντων.
Το μεγάλο οροπέδιο, που καταγράφουμε με το drone του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, εκτείνεται ανάμεσα στα βουνά Ζήρεια και Χελμό . Η λίμνη Δόξα είναι τεχνητή και βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων στην καρδιά του Αρχαίου Φενεού. Η κατασκευή της ολοκληρώθηκε στα τέλη της 10ετίας του 1990 με τη δημιουργία ενός φράγματος μήκους 225 μέτρων στην κοίτη του χειμάρρου Δόξα που είχε σκοπό την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών της κοιλάδας του Φενεού.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ πραγματοποίησε ένα τηλεοπτικό οδοιπορικό στη λίμνη και βιντεογράφησε την περιοχή με όλα τα μέσα (κάμερες και drone) και μιλήσαμε με θεσμικούς εκπροσώπους της Πολιτείας και της Μονής αλλά και ανθρώπους που ζουν από την λίμνη Δόξα. Την σκηνοθεσία υπογράφει ο δημοσιογράφος του Πρακτορείου Γιώργος Κουβαράς και οι εικόνες από Drone είναι του Ανδρέα Τσακναρίδη.
Μια λίμνη με αλπική εικόνα, μαγνήτης κάθε λογής επισκεπτών
«Σημείο αναφοράς στο κέντρο της λίμνης, βρίσκεται ένα παραδοσιακό εκκλησάκι, του Αγίου Φανουρίου και χρόνο με το χρόνο αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο τουριστικά η περιοχή» μας λέει ο αντιδήμαρχος του Δήμου Φενεού κ. Νικόλαος Τσόγκας ο οποίος είναι και ο ίδιος ιδιοκτήτης εστιατορίου κοντά στη λίμνη .
«Με την πανδημία, την Covid, μειώθηκαν αισθητά οι επισκέψεις αλλά το τελευταίο διάστημα και όσο βοηθάει ο καιρός έρχονται όλο και περισσότεροι από την Αθήνα, την Πάτρα αλλά και άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας επισκέπτες, καθώς εδώ μπορούν να συνδυάσουν πολλά πράγματα. Βουνό, υγρό στοιχείο αλλά και θρησκευτικό περίπατο», σημειώνει ο κ. Ν. Τσόγκας .
«Αλλά, προσθέτει ο αντιδήμαρχος μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, για την παραπέρα ανάπτυξη θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερα καταλύματα, να διαφημιστεί περισσότερο η περιοχή καθώς πραγματοποιούνται πολλές δραστηριότητες κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Γίνεται το τρίαθλο στη λίμνη, ορειβατικές ομοσπονδίες έρχονται απ' όλη την Ελλάδα και περπατούν στα μονοπάτια την περιοχής σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Αλλά αρκετοί έρχονται και κάνουν μπάνιο στη λίμνη, ιππασία ή για άλλες δραστηριότητες».
Διευκρινίζει ακόμη ότι τον χειμώνα ο τουρισμός περιορίζεται τα σαββατοκύριακα, ενώ την άνοιξη και το καλοκαίρι ο κόσμος έρχεται και άλλες ημέρες της εβδομάδας.
«Θα λέγαμε ότι είναι επισκέπτες του "εναλλακτικού τουρισμού", φυσιολάτρες. Ενώ όταν πέσουν τα χιόνια επειδή βρισκόμαστε ανάμεσα σε δύο χιονοδρομικά κέντρα, των Καλαβρύτων και της Ζήριας, η επισκεψιμότητα είναι μεγάλη και τον χειμώνα».
Θρησκευτικός τουρισμός
Ο Άγιος Φανούριος αποτελεί πραγματικό στολίδι της λίμνης και είναι το σήμα κατατεθέν της λίμνης Δόξα. Τo αποκαλούν και το «Ποντικονήσι» της Λίμνης καθώς μόνο μια λεπτή λωρίδα γης συνδέει το μικροσκοπικό νησάκι με την στεριά. Ο μικρός ναός που τιμά τον Άγιο Φανούριο είναι το μόνο σωζόμενο τμήμα παλαιότερου Μοναστηριού του 14ου αιώνα που κατά την παράδοση είχε χτίσει κάποιος μοναχός με καταγωγή από τα Καλάβρυτα. Η παλαιά Μονή υπέφερε συχνά από την άνοδο των υδάτων και τον 17 αιώνα υπέστη τις μεγαλύτερες καταστροφές, οπότε οι μοναχοί αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν. Ὁ Άγιος Φανούριος ως ναός ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης βασιλικής με τρούλο. Η στέγη του είναι δίρριχτη ενώ το Ιερό Βήμα βρίσκεται κάτω από ημιεξαγωνικὴ αψίδα.
Αν ο επισκέπτης σηκώσει το κεφάλι θα αντικρύσει υψηλότερα το επιβλητικό ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, με μεγάλη προσφορά στον αγώνα για την απελευθέρωση το '21, στο οποίο λειτούργησε και κρυφό σχολείο, ενώ ο τότε ηγούμενος Ναθαναήλ και πολλοί μοναχοί μυήθηκαν στην Φιλική Εταιρεία.
Επισκεπτόμαστε το μοναστήρι στα 1000 μέτρα υψόμετρο και θα μας υποδεχθεί ο Πατέρας Αθανάσιος, ο ασκών χρέη ηγουμένου στην Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Φενεού.
«Η ιστορία του μοναστηριού ξεκινάει τον 15ο αιώνα, αν πήγατε στο εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου εκεί ήταν το "παλαιομονάστηρο", το πρώτο μοναστήρι. Επειδή ο κάμπος πλημμύριζε, το 1693 ήρθαν ψηλότερα σε αυτό το μέρος αλλά το 1740 εκδηλώθηκε πυρκαγιά στον ναό και το 1754 ανακαινίσθηκε θεμελιωδώς ο ναός και πήρε την μορφή που βλέπετε τώρα».
Ο πάτερ Αθανάσιος θα μας οδηγήσει στο τέμπλο που κατασκευάστηκε το 1762. «Είναι σκαλισμένο επίχρυσο ξυλόγλυπτο, έχει παραστάσεις από την Παλαιά Διαθήκη. Κάτω από την εικόνα του Χριστού έχει την παράσταση της θυσίας του Αβραάμ, κάτω από την εικόνα της Παναγίας έχει την παράσταση της εξόδου των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο και κάτω από την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, υπάρχει το μαρτύριο του, με το σκάλισμα από τον τροχό. Γύρω-γύρω από την εικόνα του Αγίου Γεωργίου έχει μικρότερες εικόνες , αγιογραφίες, με τα μαρτύρια του, τα θαύματα του» .
Καταγράφουμε αγιογραφίες υψίστου κάλλους. Ο πάτερ Αθανάσιος θα διηγηθεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι κατασκευάστηκαν το 1868 «από έναν ηπειρώτη αγιογράφο, Παναγιώτη εξ Ιωαννίνων, δεν έχουμε παραπάνω στοιχεία γι' αυτόν. Μόνο αυτό γράφεται κάτω από τις εικόνες».
Λειτούργησε «κρυφό σχολειό»
Ίσως από τις πιο σημαντικές ιστορικές αναφορές στο μοναστήρι που επισκεπτόμαστε είναι η λειτουργία του «κρυφού σχολείου» κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ο Ναός έχει Νάρθηκα (ή Πρόναο) εις τον Περώο του οποίου υπάρχει ακόμα το «Κρυφό Σχολειό» όπου από μια μικρή καταπακτή, ανέβαιναν με κινητή σκάλα κρυφά τα Ελληνόπουλα επί Τουρκοκρατίας και με το φως των κεριών μάθαιναν τα πρώτα Ελληνικά Γράμματα, ήτοι γραφή, ανάγνωση στο Ψαλτήρι, Ιστορία και λίγη αριθμητική, με δασκάλους πρακτικούς τους καλόγερους.
«Αλλά σε αυτό το σημείο εδώ συνεδρίαζαν και έπαιρναν αποφάσεις οι οπλαρχηγοί», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πάτερ Αθανάσιος. Πέρασαν ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Πετιμεζάς και άλλοι.
«Θα πρέπει να σας πω ακόμη ότι εδώ όπως αναφέρεται στα απομνημονεύματα του ο Κολοκοτρώνης είχε πει την φράση "Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους". Κατά την τουρκοκρατία το μοναστήρι όσο μπορούσε βοηθούσε προσφέροντας χρήματα και τρόφιμα αλλά και οπλοφόροι μοναχοί είχαν πάρει μέρος στον αγώνα και ο τότε ηγούμενος Ναθαναήλ είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία.»
Αριστερά στο χώρο υπάρχει και ένας επιτάφιος του 1898. «Είναι αγιογραφημένος χρυσοκέντητος και ήρθε στο μοναστήρι από έναν μοναχό που καταγόταν από την περιοχή του Φενεού και ήρθε από το Άγιον Όρος και το αφιέρωσε στο μοναστήρι μας».
Γλυκό τριαντάφυλλο στη Μονή και μικροπωλητές στη λίμνη
Εδώ και τριάντα χρόνια μία παράδοση στο μοναστήρι είναι η παραγωγή ενός ιδιαίτερού γλυκού: Τριαντάφυλλο του κουταλιού.
Τον Μάιο είναι η περίοδος της συγκομιδής των φύλλων των λουλουδιών , μας λέει ο πάτερ Αθανάσιος, οπότε γίνεται μάζεμα από το χωράφι, επεξεργασία γίνεται ο καθαρισμός από τα πέταλα και στην συνέχεια το ζυμώνουμε και το προσφέρουμε στους επισκέπτες. «Εμείς δεν έχουμε λουκουμάκι αλλά γλυκό τριαντάφυλλο και αν σε κάποιον του αρέσει μπορεί και να αγοράσει».
Επιστροφή στη λίμνη. Εκεί θα συναντήσουμε τον Ηρακλή Μητσόπουλο . Είναι μικροπωλητής . Επεξεργάζεται και πουλάει στους επισκέπτες διάφορα φυσικά προϊόντα, ο ίδιος τα χαρακτηρίζει «θεραπευτικά» από παράγωγα βότανα της λίμνης Δόξα. Πιστεύει και ο ίδιος στην άνοδο της τουριστικής εναλλακτικής επίσκεψης στη λίμνη και θεωρεί ότι μετά την πανδημία θα υπάρξει κατακόρυφη άνοδος. Μικροί παραγωγοί της περιοχής πολλών παραδοσιακών προϊόντων, όπως κορινθιακή σταφίδα, ελιές, ελαιόλαδο, κρασιά, μέλι κ.ά κατακλύζουν πολλά Σαββατοκύριακα την μικρή λωρίδα που οδηγεί στον Άγιο Φανούριο και στήνουν μικρά περίπτερα . Κάτι που αρχίζει να γίνεται παράδοση στη λίμνη Δόξα.
Γιώργος Κουβαράς
Το μεγάλο οροπέδιο, που καταγράφουμε με το drone του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, εκτείνεται ανάμεσα στα βουνά Ζήρεια και Χελμό . Η λίμνη Δόξα είναι τεχνητή και βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων στην καρδιά του Αρχαίου Φενεού. Η κατασκευή της ολοκληρώθηκε στα τέλη της 10ετίας του 1990 με τη δημιουργία ενός φράγματος μήκους 225 μέτρων στην κοίτη του χειμάρρου Δόξα που είχε σκοπό την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών της κοιλάδας του Φενεού.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ πραγματοποίησε ένα τηλεοπτικό οδοιπορικό στη λίμνη και βιντεογράφησε την περιοχή με όλα τα μέσα (κάμερες και drone) και μιλήσαμε με θεσμικούς εκπροσώπους της Πολιτείας και της Μονής αλλά και ανθρώπους που ζουν από την λίμνη Δόξα. Την σκηνοθεσία υπογράφει ο δημοσιογράφος του Πρακτορείου Γιώργος Κουβαράς και οι εικόνες από Drone είναι του Ανδρέα Τσακναρίδη.
Μια λίμνη με αλπική εικόνα, μαγνήτης κάθε λογής επισκεπτών
«Σημείο αναφοράς στο κέντρο της λίμνης, βρίσκεται ένα παραδοσιακό εκκλησάκι, του Αγίου Φανουρίου και χρόνο με το χρόνο αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο τουριστικά η περιοχή» μας λέει ο αντιδήμαρχος του Δήμου Φενεού κ. Νικόλαος Τσόγκας ο οποίος είναι και ο ίδιος ιδιοκτήτης εστιατορίου κοντά στη λίμνη .
«Με την πανδημία, την Covid, μειώθηκαν αισθητά οι επισκέψεις αλλά το τελευταίο διάστημα και όσο βοηθάει ο καιρός έρχονται όλο και περισσότεροι από την Αθήνα, την Πάτρα αλλά και άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας επισκέπτες, καθώς εδώ μπορούν να συνδυάσουν πολλά πράγματα. Βουνό, υγρό στοιχείο αλλά και θρησκευτικό περίπατο», σημειώνει ο κ. Ν. Τσόγκας .
«Αλλά, προσθέτει ο αντιδήμαρχος μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, για την παραπέρα ανάπτυξη θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερα καταλύματα, να διαφημιστεί περισσότερο η περιοχή καθώς πραγματοποιούνται πολλές δραστηριότητες κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Γίνεται το τρίαθλο στη λίμνη, ορειβατικές ομοσπονδίες έρχονται απ' όλη την Ελλάδα και περπατούν στα μονοπάτια την περιοχής σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Αλλά αρκετοί έρχονται και κάνουν μπάνιο στη λίμνη, ιππασία ή για άλλες δραστηριότητες».
Διευκρινίζει ακόμη ότι τον χειμώνα ο τουρισμός περιορίζεται τα σαββατοκύριακα, ενώ την άνοιξη και το καλοκαίρι ο κόσμος έρχεται και άλλες ημέρες της εβδομάδας.
«Θα λέγαμε ότι είναι επισκέπτες του "εναλλακτικού τουρισμού", φυσιολάτρες. Ενώ όταν πέσουν τα χιόνια επειδή βρισκόμαστε ανάμεσα σε δύο χιονοδρομικά κέντρα, των Καλαβρύτων και της Ζήριας, η επισκεψιμότητα είναι μεγάλη και τον χειμώνα».
Θρησκευτικός τουρισμός
Ο Άγιος Φανούριος αποτελεί πραγματικό στολίδι της λίμνης και είναι το σήμα κατατεθέν της λίμνης Δόξα. Τo αποκαλούν και το «Ποντικονήσι» της Λίμνης καθώς μόνο μια λεπτή λωρίδα γης συνδέει το μικροσκοπικό νησάκι με την στεριά. Ο μικρός ναός που τιμά τον Άγιο Φανούριο είναι το μόνο σωζόμενο τμήμα παλαιότερου Μοναστηριού του 14ου αιώνα που κατά την παράδοση είχε χτίσει κάποιος μοναχός με καταγωγή από τα Καλάβρυτα. Η παλαιά Μονή υπέφερε συχνά από την άνοδο των υδάτων και τον 17 αιώνα υπέστη τις μεγαλύτερες καταστροφές, οπότε οι μοναχοί αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν. Ὁ Άγιος Φανούριος ως ναός ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης βασιλικής με τρούλο. Η στέγη του είναι δίρριχτη ενώ το Ιερό Βήμα βρίσκεται κάτω από ημιεξαγωνικὴ αψίδα.
Αν ο επισκέπτης σηκώσει το κεφάλι θα αντικρύσει υψηλότερα το επιβλητικό ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, με μεγάλη προσφορά στον αγώνα για την απελευθέρωση το '21, στο οποίο λειτούργησε και κρυφό σχολείο, ενώ ο τότε ηγούμενος Ναθαναήλ και πολλοί μοναχοί μυήθηκαν στην Φιλική Εταιρεία.
Επισκεπτόμαστε το μοναστήρι στα 1000 μέτρα υψόμετρο και θα μας υποδεχθεί ο Πατέρας Αθανάσιος, ο ασκών χρέη ηγουμένου στην Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Φενεού.
«Η ιστορία του μοναστηριού ξεκινάει τον 15ο αιώνα, αν πήγατε στο εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου εκεί ήταν το "παλαιομονάστηρο", το πρώτο μοναστήρι. Επειδή ο κάμπος πλημμύριζε, το 1693 ήρθαν ψηλότερα σε αυτό το μέρος αλλά το 1740 εκδηλώθηκε πυρκαγιά στον ναό και το 1754 ανακαινίσθηκε θεμελιωδώς ο ναός και πήρε την μορφή που βλέπετε τώρα».
Ο πάτερ Αθανάσιος θα μας οδηγήσει στο τέμπλο που κατασκευάστηκε το 1762. «Είναι σκαλισμένο επίχρυσο ξυλόγλυπτο, έχει παραστάσεις από την Παλαιά Διαθήκη. Κάτω από την εικόνα του Χριστού έχει την παράσταση της θυσίας του Αβραάμ, κάτω από την εικόνα της Παναγίας έχει την παράσταση της εξόδου των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο και κάτω από την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, υπάρχει το μαρτύριο του, με το σκάλισμα από τον τροχό. Γύρω-γύρω από την εικόνα του Αγίου Γεωργίου έχει μικρότερες εικόνες , αγιογραφίες, με τα μαρτύρια του, τα θαύματα του» .
Καταγράφουμε αγιογραφίες υψίστου κάλλους. Ο πάτερ Αθανάσιος θα διηγηθεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι κατασκευάστηκαν το 1868 «από έναν ηπειρώτη αγιογράφο, Παναγιώτη εξ Ιωαννίνων, δεν έχουμε παραπάνω στοιχεία γι' αυτόν. Μόνο αυτό γράφεται κάτω από τις εικόνες».
Λειτούργησε «κρυφό σχολειό»
Ίσως από τις πιο σημαντικές ιστορικές αναφορές στο μοναστήρι που επισκεπτόμαστε είναι η λειτουργία του «κρυφού σχολείου» κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ο Ναός έχει Νάρθηκα (ή Πρόναο) εις τον Περώο του οποίου υπάρχει ακόμα το «Κρυφό Σχολειό» όπου από μια μικρή καταπακτή, ανέβαιναν με κινητή σκάλα κρυφά τα Ελληνόπουλα επί Τουρκοκρατίας και με το φως των κεριών μάθαιναν τα πρώτα Ελληνικά Γράμματα, ήτοι γραφή, ανάγνωση στο Ψαλτήρι, Ιστορία και λίγη αριθμητική, με δασκάλους πρακτικούς τους καλόγερους.
«Αλλά σε αυτό το σημείο εδώ συνεδρίαζαν και έπαιρναν αποφάσεις οι οπλαρχηγοί», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πάτερ Αθανάσιος. Πέρασαν ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Πετιμεζάς και άλλοι.
«Θα πρέπει να σας πω ακόμη ότι εδώ όπως αναφέρεται στα απομνημονεύματα του ο Κολοκοτρώνης είχε πει την φράση "Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους". Κατά την τουρκοκρατία το μοναστήρι όσο μπορούσε βοηθούσε προσφέροντας χρήματα και τρόφιμα αλλά και οπλοφόροι μοναχοί είχαν πάρει μέρος στον αγώνα και ο τότε ηγούμενος Ναθαναήλ είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία.»
Αριστερά στο χώρο υπάρχει και ένας επιτάφιος του 1898. «Είναι αγιογραφημένος χρυσοκέντητος και ήρθε στο μοναστήρι από έναν μοναχό που καταγόταν από την περιοχή του Φενεού και ήρθε από το Άγιον Όρος και το αφιέρωσε στο μοναστήρι μας».
Γλυκό τριαντάφυλλο στη Μονή και μικροπωλητές στη λίμνη
Εδώ και τριάντα χρόνια μία παράδοση στο μοναστήρι είναι η παραγωγή ενός ιδιαίτερού γλυκού: Τριαντάφυλλο του κουταλιού.
Τον Μάιο είναι η περίοδος της συγκομιδής των φύλλων των λουλουδιών , μας λέει ο πάτερ Αθανάσιος, οπότε γίνεται μάζεμα από το χωράφι, επεξεργασία γίνεται ο καθαρισμός από τα πέταλα και στην συνέχεια το ζυμώνουμε και το προσφέρουμε στους επισκέπτες. «Εμείς δεν έχουμε λουκουμάκι αλλά γλυκό τριαντάφυλλο και αν σε κάποιον του αρέσει μπορεί και να αγοράσει».
Επιστροφή στη λίμνη. Εκεί θα συναντήσουμε τον Ηρακλή Μητσόπουλο . Είναι μικροπωλητής . Επεξεργάζεται και πουλάει στους επισκέπτες διάφορα φυσικά προϊόντα, ο ίδιος τα χαρακτηρίζει «θεραπευτικά» από παράγωγα βότανα της λίμνης Δόξα. Πιστεύει και ο ίδιος στην άνοδο της τουριστικής εναλλακτικής επίσκεψης στη λίμνη και θεωρεί ότι μετά την πανδημία θα υπάρξει κατακόρυφη άνοδος. Μικροί παραγωγοί της περιοχής πολλών παραδοσιακών προϊόντων, όπως κορινθιακή σταφίδα, ελιές, ελαιόλαδο, κρασιά, μέλι κ.ά κατακλύζουν πολλά Σαββατοκύριακα την μικρή λωρίδα που οδηγεί στον Άγιο Φανούριο και στήνουν μικρά περίπτερα . Κάτι που αρχίζει να γίνεται παράδοση στη λίμνη Δόξα.
Γιώργος Κουβαράς
Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ
