Συνήθως διαβάζουμε μια συγκινητική ιστορία, που έγινε στην πόλη μας μετά την “Έξοδο του Μεσολογγίου”. Ένας σοφός δάσκαλος μιλάει στον λαό κάτω από τον πλάτανο της πλατείας και μια ζητιάνα πάει πρώτη και ρίχνει τον οβολό της για τη συνέχιση του αγώνα. Η ομιλία του Γεννάδιου και η προσφορά της Ψωροκώσταινας είναι μια πασίγνωστη ιστορία.
‘Ομως, ήταν ένα περιθωριακό γεγονός στην εξέλιξη των πραγμάτων. Η πραγματικότητα που επικρατούσε τότε στην Ελλάδα ήταν τραγική.
Θα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τον Απρίλιο του 1823 εκλέχτηκε από την Εθνοσυνέλευση του Άστρους μια Κυβέρνηση. Πρόεδρος της ο Γεώργιος Κουντουριώτης, συμμετείχαν σε αυτήν δύο κόμματα, Αγγλόφιλοι (με Μαυρικορδάτο και Σπ. Τρικούπη) και Γαλλόφιλοι (με Κωλέττη και Παπαφλέσσα). Κατάφεραν και εισέπραξαν χρήμα (με μορφή τοκογλυφικού δανεισμού) από την Αγγλία. Νίκησαν σε δύο εμφύλιους πόλεμους. Διένειμαν στους οπαδούς τους τα λεφτά. Δεν έμεινε τίποτε.
Όταν αποβιβάστηκαν οι Τουρκοαιγύπτιοι του Ιμπραήμ Πασά δεν μπόρεσαν να κρατήσουν άμυνα και οι εχθροί μας πήραν την μισή Πελοπόννησο. Ο “Πρωθυπουργός” τότε την κόπανησε για το σπίτι του, προφασιζόμενος λόγους υγείας. Η Ελλάδα έμεινε ουσιαστικά ακυβέρνητη. Αρχές Απριλίου του 1826, συνήλθε η Τρίτη Εθνοσυνέλευση (και αυτή) στη Νέα Επίδαυρο.
Ο Ιμπραήμ είχε σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο και είχε πάει να βοηθήσει τον Κιουταχή στο Μεσολόγγι. Οι “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι” της ιεράς πόλεως δεν άντεξαν. Έκαναν την γνωστή ηρωική έξοδο.
Ναι, μεν υπερηφανευόμαστε δικαιολογημένα για τη γενναιότητα των πολιορκημένων, αλλά η πικρή αλήθεια ήταν ότι χάσαμε έτσι και όλη την Δυτική Στερεά Ελλάδα.
Τι έκαναν οι Έλληνες; Εξέλεξαν μια 12μελή Διοικητική Επιτροπή υπό τον Ανδρέα Ζαϊμη, ανέστειλαν στις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης στην Επίδαυρο και ήρθαν στο Ναύπλιο. Στο μόνο μέρος που μπορούσε να εργαστεί η Κυβέρνηση χωρίς τον φόβο των Τούρκων, όπως γράφει ο Σπηλιάδης.
Η διαδρομή όμως Επιδαύρου – Ναυπλίου αποδείχτηκε πως δεν ήταν ένας …τουριστικός περίπατος.
Ο φρούραρχος του Ναυπλίου ο γερο Φωτομάρας δεν άφηνε την Κυβέρνηση να μπει από την πύλη της Ξηράς. Ζητούσε τους μισθούς της φρουράς. Αλλά, δεν υπήρχε “ουδ’ οβολός εν τω Ταμείω”. Διόρισαν τότε φρούραρχο τον γιό του Κολοκοτρώνη, τον Γενναίο (ούτε 22 χρονών). Ο Γενναίος διακρίθηκε στην ζωή του σε δύο πράγματα: στον ανταρτοπόλεμο και στο… “real estate” (πάνω από 5.000 !!!!! συμβολαιογράφικες πράξεις του έχουν σωθεί κατά πληροφορίες του εκλεκτού φίλου συμβολαιογράφου Νίκου Τόμπρα). Δικαίως οι επαναστάτες του 1862 στο Ναύπλιο τον αποκαλούσαν «γριά αλεπού».
Ο Γενναίος πέρασε κρυφά, με βάρκες, 450 άντρες από τον βάλτο στην παραλία και μπήκαν στην πόλη από το «πορτέλο» (μια πύλη που υπήρχε τότε μπροστά από την σημερινή Βιβλιοθήκη). Συνεννοήθηκε με τον Ρόδιο (διοικούσε 600 περίπου τακτικούς στρατιώτες) και πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Η Κυβέρνηση έτσι κατάφερε να μπει στην πρωτεύουσα.
Ο Νάσος Φωτομάρας, πατριώτης και συνετός άνθρωπος συμβιβάστηκε με τη νέα κατάσταση. Ο Γενναίος δεν κάθισε και πολύ στο Ναύπλιο, έφυγε να πολεμήσει τον Ιμπραήμ.
Όμως, οι περιπέτειες δεν σταμάτησαν. Στην διαδρομή από την Επίδαυρο στο Ναύπλιο είχε γίνει απόπειρα να δολοφονήσουν τον Αντιπρόεδρο της Βουλής, τον επίσκοπο Βρεσθένης Θεοδώρητο. «Δια λογχισμού», δλδ. να τον καρφώσουν με ξιφολόγχη. Η απειλή για την ζωή του συνεχιζόταν και μέσα στο Ναύπλιο. Τότε ο πολυπράγμων αυτός ιερωμένος δραπέτευσε «δι οπής εκ των τειχών της πόλεως». Δλδ. γνώριζε αφύλακτο πέρασμα στα τείχη του Ναυπλίου και από αυτό διέφυγε. Ποια ήταν η μυστική αυτή στοά δεν μας το λέει ο Σπηλιάδης.
Μετά από λίγες μέρες κατέφθασαν και οι πρόσφυγες από το Μεσολόγγι. Όμως, η πόλη μας είχε 15.000 κατοίκους, από πρόσφυγες από άλλα μέρη… (μόνο η παλιά πόλη μέχρι τη λεωφόρο Αμαλίας!!!!!). Δεν υποδέχθηκαν με ανοικτές αγκάλες τους Μεσολογγίτες. Ο Σπηλιάδης λέει ότι γίνονταν «μάχες» ακόμα και για ένα … αχυρόστρωμα… Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
ΥΓ Εκτός απροόπτου την Δευτέρα, στις 16 του Μάη, θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου μου «Οι Οθωμανίδες κυρίες του Ναυπλίου»… θα σας ενημερώσω με λεπτομέρειες.
