"Ο Συνοικισμός θυμήθηκε" την Μικρασιατική καταστροφή μέσα από τις εργασίες μαθητών του 2ου και 5ου Δημοτικού Ναυπλίου (βίντεο)

Το 2ο και το 5ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπλίου από κοινού συμμετείχαν στις εκδηλώσεις «Κωνσταντίνεια 2022», που συνδιοργάνωσαν ο ναός των Αγ. Κωνσταντίνου & Ελένης και ο Δήμος Ναυπλιέων.

Τα δυο σχολεία διοργάνωσαν εκδηλωση που έγινε στον προαύλιο χώρο των σχολείων το απόγευμα της Δευτέρας 23 Μαΐου 2022, με συμμετοχή των τάξεων και των δύο σχολείων.

Η φετινή διοργάνωση ήταν αφιερωμένη στη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή και την εγκατάσταση των προσφύγων στο Ναύπλιο και στον Συνοικισμό Νέο Βυζάντιο.

Εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς στην προσπάθειά τους να περιγράψουν όλα αυτά τα χρόνια, συγκέντρωσαν υλικό και το παρουσίασαν στην εκδήλωση με τίτλο «Εκπαιδευτικοί στροβιλισμοί στην ιστορία της πόλης - Ο Συνοικισμός θυμάται».

Την εκδήλωση παρακολούθησε πολύς κόσμος, γονείς και συγγενείς κυρίως των μαθητών, ο Μητροπολίτης Αργολίδας, η Πρόεδρος του ΔΟΠΠΑΤ Μαρία Ράλλη, ο Αντιπρόεδρος του ΔΟΠΠΑΤ Γιώργος Χατζόπουλος κα. 

Λίγα λόγια για την άφιξη και εγκατάσταση των προσφύγων στον συνοικισμό Νέο Βυζάντιο στο  Ναύπλιο

Η Αργολίδα υπήρξε τόπος εγκατάστασης αρκετών προσφύγων. Πιο συγκεκριμένα, πρόσφυγες δέχτηκε το Άργος (περιοχή Νέου Κόσμου), ο μυχός του Αργολικού κόλπου στις εκβολές του ποταμού Ερασίνου, όπου ιδρύθηκε ο προσφυγικός συνοικισμός της Νέας Κίου, και το Ναύπλιο.

Η έλευση των προσφύγων στο Ναύπλιο έλαβε χώρα σε διάφορες χρονικές περιόδους. Αμέσως μετά την κατάρρρευση του Μικρασιατικού μετώπου, το φθινόπωρο του 1922, ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες. Έπειτα, το Δεκέμβριο του 1923 ήλθαν οι «ανταλλάξιμοι» με ναυλωμένα καράβια και σε κάπως καλύτερες συνθήκες από τους πρώτους.

Τα επόμενα χρόνια έφτασαν στο Ναύπλιο και άλλοι πρόσφυγες, οι οποίοι προηγουμένως είχαν εγκατασταθεί προσωρινά σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Κατά την απογραφή της αρμόδιας Κρατικής Επιτροπής, στο Ναύπλιο έφτασαν συνολικά 900 πρόσφυγες. Ο αριθμός αυτός σε συνδυασμό με τη μικρή σε μέγεθος πόλη του Ναυπλίου (6000 κάτοικοι) ήταν μεγάλος και για αυτό το λόγο η αποκατάσταση των προσφύγων παρουσίασε αρκετές δυσκολίες.

Στην αρχή οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν προσωρινά στο Νοσοκομείο και τους παλιούς Στρατώνες στην Ακροναυπλία, στην παλαιά Αστυνομία, στο κτίριο της Γαλλικής Σχολής (μετέπειτα εργοστάσιο Παγοποιείας των αδελφών Κόκκινου), στο Πολύγωνο, αλλά και σε ακατοίκητα σπίτια.

Παράλληλα, το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας και η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) φρόντιζαν για την εξεύρεση κατάλληλου χώρου για την ανέγερση των προσφυγικών κατοικιών που θα έδινε λύση στο πρόβλημα της μόνιμης στέγασης των προσφύγων.

Η περιοχή όπου εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες περικλείεται από τις οδούς Ασκληπιού – Αγαπητού – Άργους – Παλαιολόγου – Λάμπρου – Χαρμαντά - Τσιλικανίδου, στα βορειοανατολικά όρια του παλαιότερου οικισμού του Ναυπλίου. Η περιοχή ονομαζόταν στα τουρκικά «Κιουλ Τεπέ», που σημαίνει ωραίος τόπος, ενώ αργότερα πήρε το όνομα «Ταμπάκικα», επειδή στο χώρο γινόταν κατεργασία δερμάτων.

Επρόκειτο για ένα τεράστιο περιβόλι 50 περίπου στρεμμάτων με ελιές, αμπέλια, ροδιές, συκιές, στάρι, βαμβάκι και κηπευτικά. Το νερό ήταν άφθονο. Όπως μας είπε η κα Λάμπρου, στο Συνοικισμό υπήρχαν πέντε πηγάδια που έβγαζαν πολύ νερό.

Αυτό το κτήμα ανήκε στο μεγαλύτερο μέρος του στην Άννα χήρα Ιατρού και εκεί επιλέχτηκε να χτιστεί ο προσφυγικός συνοικισμός. Οι απαλλοτριώσεις ολοκληρώθηκαν το 1939, όμως τα εγκαίνια θεμελίωσης των πρώτων προσφυγικών είχε γίνει δέκα χρόνια νωρίτερα, στις 3 Απριλίου 1929.

Σε πρώτο στάδιο έγινε το κτίσιμο μερικών μόνο σπιτιών, ενώ η ανοικοδόμηση θα ολοκληρωθεί την επόμενη δεκαετία λόγω των οικονομικών δυσχερειών του ελληνικού κράτους.

Μετά το κτίσιμο των 14 συνολικά οικοδομικών τετραγώνων ακολούθησε η διαδικασία της κλήρωσης και της εγκατάστασης των δικαιούχων προσφύγων. Ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας δόθηκαν σπίτια με ένα ή δύο δωμάτια. Τα σπίτια χρεώθηκαν ως δάνεια και τα προσωρινά παραχωρητήρια που δόθηκαν μετατρέπονταν σε οριστικούς τίτλους ιδιοκτησίας μετά την εξόφλησή τους από τους πρόσφυγες. Ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της κάθε οικογένειας οι τίτλοι ιδιοκτησίας θα περάσουν στα χέρια τους τις επόμενες δεκαετίες.

Εκτός από τις κατοικίες στον αρχικό σχεδιασμό είχε προβλεφθεί και η ανέγερση Δημοτικού Σχολείου και Εκκλησίας. Η κα Μπουγιούκου επισημαίνει πως οι πρόσφυγες του Συνοικισμού έφτιαξαν την εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης με τα ίδια τους τα χέρια (1950-1961). Η εκκλησία θα χρησιμοποιηθεί και ως σχολείο μέχρι την ολοκλήρωση της ανοικοδόμησης του Δημοτικού Σχολείου του Συνοικισμού.

Στο βίντεο παρακάτω μίλησαν η Διευθύντρια του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπλίου Κωνσταντίνα Κατσαλούλη και ο Διευθυντής του 5ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπλίου Δημήτρης Δίπλας: