Το περασμένο Σαββατοκύριακο το πρόβλημα στο νησί του Αργοσαρωνικού ήταν έντονο στην παραλία Μαραθώνα και στη νησίδα Μονή, με μεγάλες συγκεντρώσεις από τσούχτρες στη θάλασσα.
«Βρισκόμαστε στη δεύτερη χρονιά της έξαρσης της μοβ μέδουσας (Pelagia noctiluca) στα ελληνικά νερά. Σύμφωνα με τους παλιότερους κύκλους οι εξάρσεις του συγκεκριμένου είδους εμφανίζονταν κάθε 10-12 χρόνια και κρατούσαν δύο με τρία χρόνια. Μένει να δούμε εάν θα επιβεβαιωθεί το συγκεκριμένο μοτίβο ή θα υπάρξει μεγαλύτερη διάρκεια», λέει στην «Κ» ο κ. Επαμεινώνδας Χρήστου, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ.
«Οι μοβ μέδουσες είναι πελαγικό είδος, αναπαράγονται στα ανοικτά της θάλασσας και κινούνται κυρίως με τα ανεμογενή ρεύματα, φτάνοντας και στις παραλίες. Η Pelagia noctiluca είναι ένα είδος ανεπτυγμένο σε όλη τη Μεσόγειο. Η επιμονή του φαινομένου στα ελληνικά ύδατα δείχνει πως είναι πιθανό να υπάρχει σημείο αναπαραγωγής τους στο Αιγαίο. Οι εμφανίσεις στο Ιόνιο προέρχονται από την Αδριατική και άλλες περιοχές», εξηγεί ο κ. Χρήστου. Οπως σημειώνει, οι μοβ μέδουσες ήταν στα θαλάσσια ύδατα και τον χειμώνα (υπήρξαν παρατηρήσεις από χειμερινούς κολυμβητές), αλλά τη θερινή περίοδο διευκολύνεται η αναπαραγωγή τους.Το τσίμπημα της μέδουσας Pelagia noctiluca είναι πολύ επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει. Η συγκεκριμένη τσούχτρα έχει μεγάλη «καμπάνα» και πολύ μακριά πλοκάμια, που συνήθως φτάνουν τα δύο μέτρα. Αυτό δημιουργεί τον κίνδυνο να τσιμπήσει κάποιον κολυμβητή ακόμα κι αν δεν βρίσκεται πολύ κοντά της.
«Η κλιματική αλλαγή και η υπεραλίευση διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που διευκολύνει την ανάπτυξη των μεδουσών», τονίζει ο κ. Χρήστου. «Υπάρχει διεθνώς μια τάση αύξησης των περιστατικών εμφάνισης και πιο οξυμένου χαρακτήρα τους. Η υψηλότερη θερμοκρασία της θάλασσας αυξάνει τους ρυθμούς αναπαραγωγής τους. Από την άλλη, η μείωση των πληθυσμών πελαγικών ψαριών, που είναι θηρευτές τους, δημιουργεί έδαφος για την εξάπλωση των μεδουσών. Το ίδιο συμβαίνει και με τον περιορισμό της θαλάσσιας χελώνας, που είναι βασικός θηρευτής τους».
Η μέδουσα Pelagia noctiluca είναι από τα πιο ανεπιθύμητα είδη. Το τσίμπημά της είναι πολύ επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει. Η συγκεκριμένη «τσούχτρα» ταξιδεύει σε μεγάλα και σχετικά πυκνά σμήνη, και έχει μεγάλη «καμπάνα» και πολύ μακριά πλοκάμια, που συνήθως φτάνουν τα δύο μέτρα. Αυτό δημιουργεί τον κίνδυνο να τσιμπήσει κάποιον κολυμβητή ακόμα κι αν δεν βρίσκεται πολύ κοντά της. Το «κεφάλι» της είναι διάστικτο. Τα νεαρά άτομα έχουν χρώμα πορτοκαλο-καφέ, ενώ όταν ενηλικιώνονται αποκτούν έντονο μοβ χρώμα.
Σε περίπτωση τσιμπήματος χρειάζεται ψυχραιμία αλλά και προσοχή. «Με θαλασσινό νερό καθαρίζουμε τα υπολείμματα από τα πλοκάμια της μέδουσας που μπορεί να έχουν μείνει στο ανθρώπινο σώμα. Τοποθετούμε πάγο πάνω στο σημείο και στη συνέχεια ένα διάλειμμα μαγειρικής σόδας με θαλασσινό νερό, σε αναλογία 1:1. Σε περιοχές που έχουν εμφανιστεί μοβ μέδουσες καλό είναι να πηγαίνουμε προετοιμασμένοι στην παραλία», λέει ο κ. Χρήστου.
Οσον αφορά το τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπιση του φαινομένου, ο ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ αναφέρει πως δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα, καθώς οι μέδουσες κινούνται με τα ρεύματα και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πού θα εμφανιστούν. «Υπάρχει έλλειμμα γνώσης για το φαινόμενο. Θα ήταν σημαντικό, για παράδειγμα, να γίνει μια μελέτη για τον Κορινθιακό, όπου εμφανίστηκαν το 2018 μεγάλοι πληθυσμοί μεδουσών, με πιθανή τοπική πηγή αναπαραγωγής στα μεγάλα βάθη του κόλπου».
Το σίγουρο είναι πως όπου εμφανιστούν τσούχτρες η ομορφιά του θαλασσινού μπάνιου, της κορυφαίας απόλαυσης του καλοκαιριού, θα πληγεί ιδιαίτερα.
«Βρισκόμαστε στη δεύτερη χρονιά της έξαρσης της μοβ μέδουσας (Pelagia noctiluca) στα ελληνικά νερά. Σύμφωνα με τους παλιότερους κύκλους οι εξάρσεις του συγκεκριμένου είδους εμφανίζονταν κάθε 10-12 χρόνια και κρατούσαν δύο με τρία χρόνια. Μένει να δούμε εάν θα επιβεβαιωθεί το συγκεκριμένο μοτίβο ή θα υπάρξει μεγαλύτερη διάρκεια», λέει στην «Κ» ο κ. Επαμεινώνδας Χρήστου, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ.
«Οι μοβ μέδουσες είναι πελαγικό είδος, αναπαράγονται στα ανοικτά της θάλασσας και κινούνται κυρίως με τα ανεμογενή ρεύματα, φτάνοντας και στις παραλίες. Η Pelagia noctiluca είναι ένα είδος ανεπτυγμένο σε όλη τη Μεσόγειο. Η επιμονή του φαινομένου στα ελληνικά ύδατα δείχνει πως είναι πιθανό να υπάρχει σημείο αναπαραγωγής τους στο Αιγαίο. Οι εμφανίσεις στο Ιόνιο προέρχονται από την Αδριατική και άλλες περιοχές», εξηγεί ο κ. Χρήστου. Οπως σημειώνει, οι μοβ μέδουσες ήταν στα θαλάσσια ύδατα και τον χειμώνα (υπήρξαν παρατηρήσεις από χειμερινούς κολυμβητές), αλλά τη θερινή περίοδο διευκολύνεται η αναπαραγωγή τους.Το τσίμπημα της μέδουσας Pelagia noctiluca είναι πολύ επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει. Η συγκεκριμένη τσούχτρα έχει μεγάλη «καμπάνα» και πολύ μακριά πλοκάμια, που συνήθως φτάνουν τα δύο μέτρα. Αυτό δημιουργεί τον κίνδυνο να τσιμπήσει κάποιον κολυμβητή ακόμα κι αν δεν βρίσκεται πολύ κοντά της.
«Η κλιματική αλλαγή και η υπεραλίευση διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που διευκολύνει την ανάπτυξη των μεδουσών», τονίζει ο κ. Χρήστου. «Υπάρχει διεθνώς μια τάση αύξησης των περιστατικών εμφάνισης και πιο οξυμένου χαρακτήρα τους. Η υψηλότερη θερμοκρασία της θάλασσας αυξάνει τους ρυθμούς αναπαραγωγής τους. Από την άλλη, η μείωση των πληθυσμών πελαγικών ψαριών, που είναι θηρευτές τους, δημιουργεί έδαφος για την εξάπλωση των μεδουσών. Το ίδιο συμβαίνει και με τον περιορισμό της θαλάσσιας χελώνας, που είναι βασικός θηρευτής τους».
Η μέδουσα Pelagia noctiluca είναι από τα πιο ανεπιθύμητα είδη. Το τσίμπημά της είναι πολύ επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει. Η συγκεκριμένη «τσούχτρα» ταξιδεύει σε μεγάλα και σχετικά πυκνά σμήνη, και έχει μεγάλη «καμπάνα» και πολύ μακριά πλοκάμια, που συνήθως φτάνουν τα δύο μέτρα. Αυτό δημιουργεί τον κίνδυνο να τσιμπήσει κάποιον κολυμβητή ακόμα κι αν δεν βρίσκεται πολύ κοντά της. Το «κεφάλι» της είναι διάστικτο. Τα νεαρά άτομα έχουν χρώμα πορτοκαλο-καφέ, ενώ όταν ενηλικιώνονται αποκτούν έντονο μοβ χρώμα.
Σε περίπτωση τσιμπήματος χρειάζεται ψυχραιμία αλλά και προσοχή. «Με θαλασσινό νερό καθαρίζουμε τα υπολείμματα από τα πλοκάμια της μέδουσας που μπορεί να έχουν μείνει στο ανθρώπινο σώμα. Τοποθετούμε πάγο πάνω στο σημείο και στη συνέχεια ένα διάλειμμα μαγειρικής σόδας με θαλασσινό νερό, σε αναλογία 1:1. Σε περιοχές που έχουν εμφανιστεί μοβ μέδουσες καλό είναι να πηγαίνουμε προετοιμασμένοι στην παραλία», λέει ο κ. Χρήστου.
Οσον αφορά το τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπιση του φαινομένου, ο ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ αναφέρει πως δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα, καθώς οι μέδουσες κινούνται με τα ρεύματα και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πού θα εμφανιστούν. «Υπάρχει έλλειμμα γνώσης για το φαινόμενο. Θα ήταν σημαντικό, για παράδειγμα, να γίνει μια μελέτη για τον Κορινθιακό, όπου εμφανίστηκαν το 2018 μεγάλοι πληθυσμοί μεδουσών, με πιθανή τοπική πηγή αναπαραγωγής στα μεγάλα βάθη του κόλπου».
Το σίγουρο είναι πως όπου εμφανιστούν τσούχτρες η ομορφιά του θαλασσινού μπάνιου, της κορυφαίας απόλαυσης του καλοκαιριού, θα πληγεί ιδιαίτερα.
