Οι Σκανδιναβοί και η αναγέννηση της Ελλάδας: Έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη Ναυπλίου

- Τι ακριβώς ζητάς; ρώτησε ο Φαβιέρος τον Αύγουστο Μαξιμιλιανό Μύρμπεργκ, όταν εμφανίστηκε μπροστά του για να καταταγεί με άλλους Φιλέλληνες.

- Ένα όπλο και να είμαι στρατιώτης! ήταν η απάντηση στο ερώτημα του Φαβιέρου.

Ο Αύγουστος Μαξιμιλιανός Μύρμπεργκ θα πάρει μέρος σε διάφορες μάχες του Αγώνα για την Ελληνική Ανεξαρτησία μέχρι που στις 27 Ιουλίου 1829 ο Κυβερνήτης, Ιωάννης Καποδίστριας, θα υπογράψει την απόφαση ορισμού του Α.Μ. Μύρμπεργκ ως Φρουράρχου του Παλαμηδιού.

Στην Αργολίδα είναι ίσως ο περισσότερο γνωστός στο ευρύ κοινό ώς ο Φινλανδός Φρούραρχος του Παλαμηδίου Αύγουστος Μαξιμιλιανός Μύρμπεργκ (1797-1864), μια σημαντική προσωπικότητα στη χώρα του και στην Ευρώπη, με σημαντική συμμετοχή στην Ελληνική Επανάσταση. Όμως, η έκθεση που ξεκίνησε στην Εθνική Πινακοθήκη (παράρτημα Ναυπλίου), μας ξεναγεί σε μια ενδιαφέρουσα σειρά προσωπικοτήτων, γεγονότων και αρχειακού υλικού, άγνωστου στη μεγαλύτερή του διάσταση. Οι Σκανδιναβοί Φιλέλληνες, έμεναν στη σκιά των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης και η παρουσίαση της συμβολής τους τόσο στον Αγώνα, όσο και στο στέριωμα του νέου κράτους ήταν σημαντική. Αυτό το κενό έρχεται να συμπληρώσει η συνεργασία που ξεκίνησε ανάμεσα στην Εθνική Πινακοθήκη και τα Ινστιτούτα τεσσάρων Σκανδιναβικών χωρών: Δανίας, Νορβηγίας, Φινλανδίας και Σουηδίας.

Τα πρόσφατα εγκαίνια της έκθεσης με τον τίτλο «Γενναίοι και Έξυπνοι άνθρωποι. Περιηγητές από τις Βόρειες Χώρες αφηγούνται», έφερε το αργολικό κοινό πιο κοντά στην παρουσία, το έργο και τις δράσεις των Σκανδιναβών Φιλελλήνων, προσφέροντας ένα σημαντικό υλικό με εικόνες, κείμενα και εξηγήσεις από τον χαιρετισμό της εκπροσώπου του Νορβηγικού Ινστιτούτου Αθηνών κ. Ντέλια Τζωρτζάκη και κυρίως από τη Δ/ντρια του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών κ. Petra Pakkanen, η οποία παρουσίασε την προσωπικότητα του Φρουράρχου του Παλαμηδίου Α.Μ. Μύρμπεργκ. Σημειώνω πως στα Σουηδικά Γενικά Αρχεία υπάρχει η απόφαση (παρουσιάστηκε κατά την ομιλία) με την οποία ορίζεται Φρούραρχος και με την υπογραφή του Κυβερνήτη Ι.Καποδίστρια. Το βιβλίο για τη ζωή του, της κ. Petra Pakkanen (August Myhrberg and North-European Philhellenism. Building the Myth of a Hero, Helsinki, 2006) περιλαμβάνει μια πρόσθετη πλούσια θεματολογία και υλικό (υδατογραφίες…), σύντομα θα εκδοθεί και στα ελληνικά.

Ένα δεύτερο βοηθητικό στοιχείο για την γνωριμία μας με τους Σκανδιναβούς Φιλέλληνες, είναι το εξαιρετικό φυλλάδιο που έχει εκδοθεί με τη φροντίδα των τεσσάρων πρεσβειών και περιλαμβάνει εικόνες και κείμενα των Σκανδιναβών περιηγητών με πληροφορίες που άλλοτε δείχνουν το θαυμασμό τους για την Ελλάδα και άλλοτε την πικρία τους για την άσχημη κατάσταση που ανακαλύπτουν. Άλλοτε τα λόγια είναι κολακευτικά για μια ρημαγμένη χώρα που βγαίνει από έναν αιματηρό πόλεμο ανεξαρτησίας και άλλοτε υπαινικτικά της άθλιας κατάστασης της ελληνικής κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα. Περιλαμβάνει επίσης τα βιογραφικά σημειώματα είκοσι πέντε Σκανδιναβών επιστημόνων και λογοτεχνών που ταξίδεψαν στην Ελλάδα ή συμμετείχαν με διάφορους τρόπους στην αναγέννηση της χώρας. Γενικά πρόκειται για ένα πλούσιο υλικό που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε έναν κόσμο που ακόμη και σήμερα μας φαίνεται μακρινός και απροσπέλαστος. Η έκθεση προσφέρει μια καλή ευκαιρία γνωριμίας μαζί του και η προσφορά αυτή ισχύει μέχρι τις 6 Ιουνίου 2022.

(Γ. Κόνδης)