Του Τόλη Κοϊνη
Το Ναύπλιο είχε δύο νοσοκομεία, ένα Στρατιωτικό στους Αγίους Αναργύρους στην Ακροναυπλία και ένα για τους πολίτες. Αυτό ήταν κτισμένο πάνω στον δρόμο που πηγαίνει προς τον Ψαρομαχαλά. Δρόμος με τη σημερινή του μορφή δεν υπήρχε, πήγαινες στην ωραία συνοικία ανεβαίνοντας σκάλες.
Τη δεκαετία του 1950 μαζί με το κτίσιμο του Αμφιτρύωνα και την αναδιαμόρφωση χάλασμα) της πλατείας της Χουρμαδιάς, γκρεμίσαμε το Νοσοκομείο και άλλα κτίσματα, για να ανοιχθεί ο δρόμος. Ύστερα τα χρόνια της δικτατορίας ο δρόμος άνοιξε και άλλο, προστέθηκαν τα πάρκινγκ, τρύπησαν το βουνό, κατέστρεψαν σταλακτίτες και σταλαγμίτες, για να φτιάξουν το ασανσέρ του Ξενία Παλάς. “Οίστρος ακολασίας”, κυριολεκτικά, όπως έγραψε ο Άγγελος Τερζάκης.Το κτίριο του Νοσοκομείου έχει μια περίεργη ιστορία.
Την εντόπισε ο μεγάλος ιστορικός της πόλης μας Μ. Λαμπρυνίδης. Ξεκινάει από μια κληρονομιά. Το μακρινό 1394 πεθαίνει ο Φλωρεντίνος τυχοδιώκτης Νέριος Ατσαγιόλι, ένας άνθρωπος που για είκοσι ολόκληρα χρόνια είχε την μισή Ελλάδα δική του. Όταν έφτασε στην Ελλάδα την Αθήνα την κατείχαν μια ορδή Καταλανών Ιπποτών. Μια άλλη τέτοια ομάδα μισθοφόρων, οι Ναβαραίοι, (Ισπανοί και οι μεν οι δε) πουλούσε τις υπηρεσίες της σε διάφορους φεουδάρχες.
Οι Βυζαντινοί του Μυστρά, γοητευμένοι από τα Δυτικά πρότυπα, είχαν μετατρέψει το Δεσποτάτο σε ένα κρατίδιο που δεν ξεχώριζε από τα Φράγκικα.Ο Νέριος στην αρχή κύριος της Κορίνθου, κατάφερε να βάλει Ναβαραίους και Καταλανούς να τσακωθούν και να γίνει κύριος της Αθήνας.
Αυτοανακυρήχθηκε τότε Δούκας της Αθήνας. Έκανε παλάτι του την Ακρόπολη, δέχθηκε τα Ελληνικά σαν γλώσσα του κράτους του, είχε στην κτήση του την ΑττικοΒοιωτία, τη Φωκίδα, την Κορινθία και την Αιγιαλεία. Παράλληλα, πάντρεψε την μια του κόρη με τον Κάρολο Τόκκο (είχε την Αιτωλοακαρνανία, τη Κεφαλονιά και τη Λευκάδα) και την άλλη με τον Δεσπότη του Μυστρά, Θεόδωρο Παλαιολόγο. Μαζί με τους γαμπρούς του εξουσίαζε τη Νότιο Ελλάδα.
Όμως του είχε κολλήσει να πάρει το Ναύπλιο. Το επιχείρημά του ήταν το εξής: Από το 1212 το Ναύπλιο ήταν τμήμα του Δουκάτου των Αθηνών, από το 1270, περίπου, ήταν το μοναδικό μέρος που απέμεινε στην εξουσία των νόμιμων Δουκών (οικογένεια Ντε λα Ρος και μετά οι κληρονόμοι της Ντε Μπριέν και Ντ Ανγκιέν). Αφού είχε γίνει Δούκας Αθηνών, με τον τσαμπουκά του, τα λεφτά του και την εξυπνάδα του, ο Νέριος, θα έπρεπε να πάρει πίσω το Ανάπλι και το Άργος.
Όμως οι Ενετοί τον πρόλαβαν. Αγόρασαν το Ανάπλι από την τελευταία απόγονο των Ντ Ανγκιέν. Έβαλαν τους Ναβαραίους και τον συνέλαβαν αιχμάλωτο. Και τέλος κάλεσαν και τους Οθωμανούς για να αποτελειώσουν το κράτος του Νέριου. Ο Νέριος πληρώνοντας λύτρα (φρόντισαν οι γαμπροί του) απελευθερώθηκε, αλλά μετά από λίγο πέθανε. Άφησε όμως μια διαθήκη… Με πολλούς όρους… ένας από αυτούς ήταν να φτιαχθεί Νοσοκομείο- Πτωχοκομείο στο Ναύπλιο.
Περίεργο εκ πρώτης απόψεως… αν όμως σκεφθούμε ότι τη διαχείριση του νοσκομείου και των χρημάτων για αυτό θα την είχε το Μοναστήρι Καλογραιών του Ναυπλίου (ένα καθολικό μοναστήρι, που μάλλον ήταν στη θέση της Φραγκόκλησας) ίσως υποψιασθούμε κάτι… ο μακαρίτης ο Νέριος με την διαθήκη του προικοδοτεί και όλες τις νόθες κόρες που είχε κάμει….Σύμφωνα με τον Λαμπρυνίδη το Νοσοκομείο λειτούργησε για 250 περίπου χρόνια. Σταμάτησε μετά το 1715.
Στην απελευθέρωση ήταν στα χέρια κάποιου Γιουσούφ μπέη. Πρώτος ο Νικηταράς υπέδειξε πως το κτίριο αυτό θα έπρεπε να γίνει νοσοκομείο. Όταν ήρθε ο Καποδίστριας ανακαίνισε το παλιό κτίριο και άρχισε η λειτουργία του. Προπολεμικά είχε σταματήσει η χρήση του ως Νοσοκομείου και μόλις ήρθε ο τουρισμός το αποτελειώσαμε.
Απόμεινε μόνο το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, που ήταν “εντός του περιβόλου του Νοσοκομείου”. Γιορτάζει σήμερα… Χρόνια μας πολλά.
