Οι χωματερές που απομένουν ανοικτές, χωρίς ακόμα να έχει δρομολογηθεί η λύση, είναι επισήμως τρεις, ενώ σε ακόμα έντεκα περιπτώσεις –κυρίως στην Πελοπόννησο– εξετάζεται το κατά πόσον οι αποκατεστημένες χωματερές… εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται. Η σταδιακή λειτουργία, πάντως, της μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο θα δώσει οριστικό τέλος στον μεγαλύτερο αριθμό των εκκρεμών χωματερών, ενώ οι δύσκολες περιπτώσεις που απομένουν είναι όλες σε νησιά του Αιγαίου.
Τον Δεκέμβριο του 2014 η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωδικαστήριο για την ύπαρξη 293 παράνομων χωματερών, με συνολικά 363 παραβάσεις. Παρά το υψηλό πρόστιμο (40.000 ευρώ ανά εξάμηνο για κάθε χωματερή που δεν έχει κλείσει και 40.000 ευρώ για κάθε χωματερή που δεν έχει αποκατασταθεί), η πορεία εγκατάλειψης αυτής της τριτοκοσμικής πρακτικής ήταν πολύ αργή, εξαιτίας της απουσίας εναλλακτικών λύσεων.
Τον Δεκέμβριο του 2014 η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωδικαστήριο για την ύπαρξη 293 παράνομων χωματερών, με συνολικά 363 παραβάσεις. Παρά το υψηλό πρόστιμο (40.000 ευρώ ανά εξάμηνο για κάθε χωματερή που δεν έχει κλείσει και 40.000 ευρώ για κάθε χωματερή που δεν έχει αποκατασταθεί), η πορεία εγκατάλειψης αυτής της τριτοκοσμικής πρακτικής ήταν πολύ αργή, εξαιτίας της απουσίας εναλλακτικών λύσεων.
Ως αποτέλεσμα, μέχρι στιγμής η Ελλάδα έχει καταβάλει 66,52 εκατ. ευρώ σε ευρωπρόστιμα, με το εξαμηνιαίο πρόστιμο να έχει πλέον μειωθεί από 10,4 εκατ. ευρώ (πρώτο εξάμηνο 2015) σε 1,68 εκατ. ευρώ (δεύτερο εξάμηνο 2021). Πριν από λίγες ημέρες το υπουργείο Περιβάλλοντος απέστειλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο 2022, σύμφωνα με τα οποία εξακολουθούν να υφίστανται:
• Τρεις χωματερές ενεργές και μη αποκατεστημένες (Υδρας, Θήρας, Καλύμνου). Και στις τρεις περιπτώσεις, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, δρομολογείται η οριστική λύση, ωστόσο τα έργα δεν έχουν ξεκινήσει σε καμία.
• Δεκαέξι χωματερές που έχουν κλείσει, αλλά δεν έχουν αποκατασταθεί, σε Ικαρία (τρεις), Τρίπολη, Αν. Μάνη, Αλεξάνδρεια, Σιθωνία, Μαρκόπουλο, Παξούς, Πάτμο, Σύμη, Τήνο, Κέα, Μύκονο, Φολεγάνδρο και Σίφνο. Στις επτά περιπτώσεις έχει υπογραφεί σύμβαση με ανάδοχο για την αποκατάσταση. Για τις υπόλοιπες υπάρχει μελέτη και τα έργα πρόκειται να δημοπρατηθούν άμεσα.
Από το 2014, που καταδικάστηκε από το Ευρωδικαστήριο, η Ελλάδα έχει καταβάλει σε πρόστιμα εξαιτίας αυτής της τριτοκοσμικής πρακτικής 66,5 εκατ. ευρώ.
• Εντεκα χωματερές που έχουν αποκατασταθεί, αλλά για τις οποίες δεν έχει αποδειχθεί η νόμιμη παύση λειτουργίας, σε Τριφυλία (τρεις), Μεσσήνη (τέσσερις), Οιχαλία (δύο), Μήλο και Λέρο. Εκτιμάται ότι οι εννέα από τις περιπτώσεις αυτές θα απαλειφθούν στο τέλος του 2022.
Η υπουργική εκτίμηση
Το υπουργείο Περιβάλλοντος ζήτησε από την Επιτροπή να μειωθούν οι περιπτώσεις για τις οποίες καταβάλλεται πρόστιμο κατά εννέα: για μια χωματερή που έπαψε να χρησιμοποιείται (Σίκινος) και οκτώ στην Πελοπόννησο, σε περιοχές που πλέον εξυπηρετούνται από τη νέα μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων. Γενικά, το υπουργείο Περιβάλλοντος εκτιμά ότι στα τέλη του 2023 οι χωματερές θα έχουν μειωθεί σε μονοψήφιο αριθμό και το καταβαλλόμενο πρόστιμο θα περιορισθεί περαιτέρω, λόγω της ολοκλήρωσης των εργασιών αποκατάστασης και της ολοκλήρωσης των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων στη νότια Πελοπόννησο.
Υπενθυμίζεται ότι η νέα μονάδα, που λειτουργεί σε σύμπραξη περιφέρειας με ιδιώτη (ΤΕΡΝΑ), εξυπηρετεί αυτή τη στιγμή την Αρκαδία, την Αργολίδα και την Κορινθία, ενώ με απόφαση της περιφέρειας υποδέχεται και τα απορρίμματα της Σπάρτης για όσο καιρό βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
• Τρεις χωματερές ενεργές και μη αποκατεστημένες (Υδρας, Θήρας, Καλύμνου). Και στις τρεις περιπτώσεις, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, δρομολογείται η οριστική λύση, ωστόσο τα έργα δεν έχουν ξεκινήσει σε καμία.
• Δεκαέξι χωματερές που έχουν κλείσει, αλλά δεν έχουν αποκατασταθεί, σε Ικαρία (τρεις), Τρίπολη, Αν. Μάνη, Αλεξάνδρεια, Σιθωνία, Μαρκόπουλο, Παξούς, Πάτμο, Σύμη, Τήνο, Κέα, Μύκονο, Φολεγάνδρο και Σίφνο. Στις επτά περιπτώσεις έχει υπογραφεί σύμβαση με ανάδοχο για την αποκατάσταση. Για τις υπόλοιπες υπάρχει μελέτη και τα έργα πρόκειται να δημοπρατηθούν άμεσα.
Από το 2014, που καταδικάστηκε από το Ευρωδικαστήριο, η Ελλάδα έχει καταβάλει σε πρόστιμα εξαιτίας αυτής της τριτοκοσμικής πρακτικής 66,5 εκατ. ευρώ.
• Εντεκα χωματερές που έχουν αποκατασταθεί, αλλά για τις οποίες δεν έχει αποδειχθεί η νόμιμη παύση λειτουργίας, σε Τριφυλία (τρεις), Μεσσήνη (τέσσερις), Οιχαλία (δύο), Μήλο και Λέρο. Εκτιμάται ότι οι εννέα από τις περιπτώσεις αυτές θα απαλειφθούν στο τέλος του 2022.
Η υπουργική εκτίμηση
Το υπουργείο Περιβάλλοντος ζήτησε από την Επιτροπή να μειωθούν οι περιπτώσεις για τις οποίες καταβάλλεται πρόστιμο κατά εννέα: για μια χωματερή που έπαψε να χρησιμοποιείται (Σίκινος) και οκτώ στην Πελοπόννησο, σε περιοχές που πλέον εξυπηρετούνται από τη νέα μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων. Γενικά, το υπουργείο Περιβάλλοντος εκτιμά ότι στα τέλη του 2023 οι χωματερές θα έχουν μειωθεί σε μονοψήφιο αριθμό και το καταβαλλόμενο πρόστιμο θα περιορισθεί περαιτέρω, λόγω της ολοκλήρωσης των εργασιών αποκατάστασης και της ολοκλήρωσης των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων στη νότια Πελοπόννησο.
Υπενθυμίζεται ότι η νέα μονάδα, που λειτουργεί σε σύμπραξη περιφέρειας με ιδιώτη (ΤΕΡΝΑ), εξυπηρετεί αυτή τη στιγμή την Αρκαδία, την Αργολίδα και την Κορινθία, ενώ με απόφαση της περιφέρειας υποδέχεται και τα απορρίμματα της Σπάρτης για όσο καιρό βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
