Εγκαινιάστηκε στις 23 Ιουλίου 2022 στο Πολιτιστικό Κέντρο Στεφανίου η νέα περιοδική έκθεση που παρουσιάζει ο Μορφωτικός & Εκπολιτιστικός Σύλλογος Στεφανίου Κορινθίας με τίτλο «ΤΑ ΣΤΕΝΑ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ» που είναι αφιερωμένη στα 200 χρόνια από την Καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη, η οποία συντελέστηκε στις ορεινές διαβάσεις της περιοχής στις 26-28 Ιουλίου 1822 και έσωσε την Πελοπόννησο και κατ’ επέκταση την Επανάσταση.
Την κορδέλα των εγκαινίων της έκθεσης έκοψε η Στεφανιώτισσα Κατερίνα Μελέτη, αριστούχος των Πανελλήνιων εξετάσεων 2022, παρουσία του Περιφερειακού Συμβούλου Κορινθίας Γεωργίου Οικονόμου, του προέδρου της Σχολικής Επιτροπής Μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και εκπρόσωπου του Δήμου Κορινθίων Αναστασίου Ταγαρά και του προέδρου της τοπικής κοινότητας Στεφανίου, Γεωργίου Ζούζα. Το πρόγραμμα των εγκαινίων πλαισίωσαν τα χορευτικά τμήματα του Μ.Ε.Σ.Σ.Κ. και του Πολιτιστικού Συλλόγου Κλένιας «Ο Άγιος Παντελεήμων» που παρουσίασαν από κοινού χορούς του Μοριά.
Η έκθεση θα λειτουργήσει στις 26 και 28 Ιουλίου -επέτειο των Μαχών των Δερβενακίων και της Κλεισούρας- από τις 6:00-9:00 μ.μ., καθώς και σε επιλεκτικές ημερομηνίες μέσα στο καλοκαίρι που θα ανακοινωθούν εγκαίρως. Στη συνέχεια, θα είναι επισκέψιμη για ομάδες και σχολεία κατόπιν συνεννόησης. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Η έκθεση πραγματεύεται την ιστορία της εισβολής του Δράμαλη Μαχμούτ Πασά αρχές Ιουλίου του 1822, σε μια ύστατη προσπάθεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να καταστείλει την εξέγερση των Ελλήνων του Μοριά και να ανακαταλάβει το διοικητικό κέντρο του, την Τριπολιτσά. Φωτίζει πρόσωπα και γεγονότα αλλά και τις άγνωστες πτυχές της ιστορίας όπως και την αντίπαλη πλευρά: Πως είδαν οι Οθωμανοί την Ελληνική Επανάσταση και τι έκαναν για να αντιμετωπίσουν τους “άπιστους Έλληνες” του Μοριά; Σε τι κατάσταση βρισκόταν ο Οθωμανικός Στρατός και τι ρόλο έπαιξαν οι Αλβανοί μισθοφόροι στην έκβαση των γεγονότων; Ποιος ήταν ο Δράμαλης; Πότε ανέλαβε αρχιστράτηγος της οθωμανικής εκστρατείας του Μοριά και ποια ήταν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε;
Η έκθεση δεν διστάζει επίσης να αναδείξει τα σκοτεινά παρασκήνια και την διχόνοια που επικρατούσε μεταξύ των εξεγερμένων Ελλήνων, οι οποίοι βρίσκονταν ήδη στα πρόθυρα του Εμφυλίου πολέμου και είχαν επί της ουσίας πιαστεί απροετοίμαστοι, γεγονός που καθιστά το σωτήριο στρατήγημα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και την επιτυχή αντιμετώπιση της εισβολής του Δράμαλη πραγματικό άθλο. Πως αντέδρασε η προσωρινή κυβέρνηση του Μαυροκορδάτου στην είδηση της εισβολής; Τι συνέβη στην Κόρινθο και στο Άργος; Τι ενημέρωση είχε ο Κολοκοτρώνης και πως ανάγκασε τον Δράμαλη να επιστρέψει στην Κόρινθο; Με ποια τακτική παγίδευσε την οθωμανική στρατιά στο στενό του Δερβενακίου;
Στο επίκεντρο της έκθεσης βρίσκονται «Τα Στενά της Λευτεριάς», οι διαβάσεις του ορεινού όγκου που χωρίζει την Αργολίδα από την Κορινθία και τα δραματικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν μέσα σε αυτές το τριήμερο 26-28 Ιουλίου 1822. Στο Στεφάνι Κορινθίας, που βρίσκεται ανάμεσα στα στενά αυτά, είχε εγκατασταθεί τις ημέρες της εισβολής του Δράμαλη το στρατόπεδο του Νικηταρά, των Φλεσσαίων και του Υψηλάντη, τα στρατεύματα των οποίων -περίπου 800 πολεμιστές, μαζί με πολλούς κατοίκους των γύρω χωριών- ήταν οι μόνοι που πολέμησαν τόσο στις 26 Ιουλίου στον Άγιο Σώστη όσο και στις 28 Ιουλίου στο Στεφάνι-Αγιονόρι. Με οδηγό τις ιστορικές πηγές και κυρίως τα απομνημονεύματα, αποσπάσματα των οποίων και παρατίθενται αυτούσια στο ιστορικό και γεωγραφικό τους πλαίσιο, η έκθεση ξεδιπλώνει καρέ-καρέ τις μάχες των Δερβενακίων και της Κλεισούρας.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στα γεγονότα της Μάχης της Κλεισούρας της 28ης Ιουλίου 1822, η οποία συγκριτικά με την Μάχη των Δερβενακίων αδικείται από την ιστοριογραφία αλλά και τους επετειακούς εορτασμούς, αν και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ιστορικού γεγονότος που αποκαλούμε «Καταστροφή του Δράμαλη». Συγκεκριμένα παρουσιάζεται η πορεία που ακολούθησε η εναπομείνασα στρατιά του Δράμαλη κατά την άνοδό της από το Μπερμπάτι (Πρόσυμνα) προς το οροπέδιο Στεφανίου-Αγιονορίου στη προσπάθειά της να επιστρέψει στην Κόρινθο, καθώς και η μοναδική οργανωμένη επίθεση που συντελέστηκε από τους Οθωμανούς σε αυτό το τριήμερο, η οποία κατέληξε σε μετωπική πολεμική σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων του Δράμαλη και του Νικηταρά στο Στεφάνι, πριν ακόμα φτάσουν τα οθωμανικά στρατεύματα στην Κλεισούρα του Αγιονορίου.
Η έκθεση παρουσιάζει ακόμα ιστορικά στοιχεία της προεπαναστατικής εποχής που αφορούν την περιοχή Στεφανίου, της Κορίνθου αλλά και του Μοριά γενικότερα, καθώς και τις κοινωνικές συνθήκες που διαμόρφωσαν τις δύο ηγετικές ομάδες του Αγώνα, τους κλέφτες και κοτζαμπάσηδες του Μοριά, που οδηγήθηκαν στη συνέχεια αναπόφευκτα σε ρήξη.