Του Τόλη Κοϊνη
Η πόλη του τον αγνοεί πλήρως. Ούτε ένας δρόμος με το όνομά του, ούτε μια πλατεία, ή κάποιος σύλλογος με σχετική επωνυμία.Ο Ναυπλιώτης αυτός έζησε πριν από 800 περίπου χρόνια. Ήταν ο τελευταίος Βυζαντινός άρχοντας της πόλης μας.
Το όνομά του Λέων Σγουρός. Το μόνο απτό ντοκουμέντο της παρουσίας του είναι το μολυβδόβουλο (=σφραγίδα) που αναρτώ στη διαφάνεια. Από την μια έχει τον Άγιο Θεόδωρο και από την άλλη το όνομά του και τον τίτλο του «Σεβαστοϋπέρτατος».
Οι Άγιοι Θεόδωροι ήταν οι προστάτες του Ναυπλίου. Η μεγάλη εκκλησία τους ήταν χτισμένη πάνω στην Ακροναυπλία, στη θέση του ναού του Ποσειδώνα. Ο τίτλος «Σεβαστοϋπέρτατος» του δόθηκε όταν παντρεύτηκε την κόρη του πρώην αυτοκράτορα Αλεξίου Γ Αγγέλου (μια καλή κυρία, που στην ιστορία καταγράφονται τουλάχιστον τέσσερις γάμοι ή αρραβώνες της).
Ήταν μεγάλος τίτλος … ακόμα και οι ημιαυτόνομοι κράλης της Σερβίας και τσάρος της Βουλγαρίας τον ίδιον έφεραν.Το άλλο που έχει μείνει σαν ανάμνηση, είναι ο μύθος στα Αρβανιτοχώρια της Κορινθίας πως κάποια βράδια ακούγονται οι οπλές του αλόγου του Λέοντα Σγουρού, που κατεβαίνει καλπάζοντας τα άγρια βράχια της Ακροκόρινθου και σκορπάει τα φουσάτα των Φράγκων.
Οι Αρβανίτες, από τις πρώτες μέρες που εγκαταστάθηκαν στην Αργολιδοκορινθία(1400-1420), ισχυρίζονταν πως οι αρχηγοί τους ήταν απόγονοι του Λέοντα Σγουρού (όπως 1500 χρόνια πιο πριν οι Δωριείς είχαν αρχηγούς τους απόγονους του Ηρακλή…).Την ιστορία του την έχουμε γραμμένη από τους εχθρούς του.Ο Μιχαήλ Ακομινάτος (ή Χωνιάτης), τελευταίος πριν από την Φραγκοκρατία αρχιεπίσκοπος Αθηνών (οι επισκοπές που είχαν ιδρυθεί από Αποστόλους έπαιρναν τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου) τον θεωρεί φονιά, διεφθαρμένο, φορομπήχτη και άλλα τέτοια ωραία.
Πρόκειται για διαφορά μεταξύ τοπικών φεουδαρχών. Η εκκλησία στα χρόνια της γενικής διαφθοράς, όταν βασίλευε η οικογένεια των Αγγέλων στην Πόλη, είχε μετατραπεί σε φεουδαρχικό αφέντη των επισκοπών και όχι πνευματικό ποιμένα των πιστών.
Στα πλαίσια αυτής της αντιπαλότητας, ο Σγουρός το 1202 (ή 1203) συνέλαβε τον Μητροπολίτη Κορίνθου και τον σκότωσε πετώντας τον από τα βράχια της Ακροναυπλίας. Στη συνέχεια πήρε την πόλη της Αθήνας από τον Ακομινάτο και τον πολιόρκησε στην Ακρόπολη. (Ναι, ο πνευματικός αυτός άνθρωπος είχε και δικό του στρατό!!).
Το «φορομπήχτης» φαίνεται το κληρονόμησε από τον πατέρα του. Είχε την άδεια από τον αυτοκράτορα, να συλλέγει φόρους (όχι μόνο από την Αργολίδα) και να εξοπλίσει έναν στολίσκο πολεμικών πλοίων με τους οποίους καταπολεμούσε την πειρατεία.Η άλλη κατηγορία κατά του Σγουρού, προέρχεται από τους Φράγκους. «Φοβερό και βέβηλο στρατιώτη», τον χαρακτηρίζει το βιβλίο της Κουγκέστας (της κατάκτησης της Πελοποννήσου από τους Φράγκους).
Ο Λέων Σγουρός πολέμησε τέσσερα χρόνια νικηφόρα κατά των Λατίνων επιδρομέων,(= Σταυροφόρων). Σκοτώθηκε πολεμώντας τους, το 1208. Ναύπλιο, Άργος, Κόρινθος έμεναν για τέσσερα χρόνια ελεύθερες πόλεις παρά τις επιδρομές των σιδερόφρακτων ιπποτών.
Η πόλη μας παραδόθηκε στον Βιλεαρδουίνο από την χήρα του (και τον νέο άνδρα της) με προνόμια πλήρους αυτονομίας του Ελληνικού της τμήματος. Είναι απορίας άξιο γιατί έχουμε δώσει ονόματα σε δρόμους του «Αυτοκράτορος Αλεξίου Α’ Κομνηνού» (τι έκανε στο Ναύπλιο και ειδικά στην Πρόνοια;), «Μανώλη Μπλέσση» (ο Ναυπλιώτης Αρβανίτης οπλαρχηγός πολέμησε σε όλη την Ευρώπη σαν μισθοφόρος, αλλά όχι στην Ελλάδα) και «Ζυγομαλά» (μας άφησε μια επιστολή προς έναν Γερμανό, με την οποία περιγράφει την κατάσταση στην πόλη μας τον 16ο αιώνα με γλαφυρό και τραγικό τρόπο). Δεν έχουμε δώσει όμως στον Λέοντα Σγουρό ούτε ένα δρομάκι (η Αθήνα έχει μικρή «οδό Λέοντος Σγουρού», προς τη Νεάπολη).
Αιτίες: α) Πιθανές αντιδράσεις από την Εκκλησία… Αν και δεν φαίνεται να είχε αντικληρικαλιστική ή αιρετική ιδεολογία… πολέμησε με δυο Μητροπολίτες, σαν φεουδάρχες όμως. Β) Η γνωστή φιλοδυτική ιδεολογία των (μετά Καποδίστρια) κρατούντων δεν δικαιολογεί κάποιον που αγωνίστηκε κατά των Φράγκων.Καιρός είναι αυτές οι ιδεοληψίες να εκλείψουν και να τιμηθεί ανάλογα με την προσφορά του.ΥΓ: Ανέβασα στη διαφάνεια και δυο φωτογραφίες, τις οποίες δανείστηκα από τις «Παλιές Φωτογραφίες του Ναυπλίου».
Στην αριστερή φαίνεται μέρος του τείχους της Ακροναυπλίας, που περιέβαλε το Ναύπλιο του Λέοντα Σγουρού. Η μόλις διακρινόμενη πόρτα, δεν υπήρχε τότε. Πάνω από το αρχαίο τείχος (Μυκηναϊκό και Κυκλώπειο κατά τον Λαμπρινίδη, μάλλον Ελληνιστικό κατά την Καρούζου) έχει κτιστεί το Βυζαντινό φρούριο.Στην δεξιά φαίνεται η «Πύλη του Σγουρού», απέναντι από τους Αγίους Αναργύρους. Μάλλον αυτή η πύλη έχει κτιστεί 200 χρόνια μετά τον θάνατο του Σγουρού, η πραγματική πρέπει να ήταν καμιά τριανταριά μέτρα πιο μέσα.
