Τα ενδύματα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής από τη συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου

Νέα έκθεση ξεκινά στο Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου (πρώην ΠΛΙ) στο Ναύπλιο με θέμα "Ενδυματολογικοί κώδικες - Τα ενδύματα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής από τη συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου"

Η έκθεση εγκαινιάζεται το  Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 2 Οκτωβρίου 2022.

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση του ΔΟΠΠΑΤ Δήμου Ναυπλιέων και του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου.

Το Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου (ΙΒΠ) -πρώην Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου» (ΠΛΙ)- είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, με έδρα το Ναύπλιο. Ιδρύθηκε το 1974 από την Ιωάννα Παπαντωνίου στη μνήμη του πατέρα της Βασιλείου. Σκοπός του Ιδρύματος είναι η έρευνα, καταγραφή, μελέτη, διάσωση και διάδοση του νεότερου ελληνικού και παγκόσμιου πολιτισμού εν γένει και σε όλες τις μορφές και τις εκφάνσεις του. Στεγάζεται στην οικία του Β. Παπαντωνίου, που τροποποιήθηκε σε μουσείο το 1981.

Την ίδια χρονιά το ΙΒΠ βραβεύθηκε με το European Museum of the Year Award (EMYA) για την έκθεση «Παραγωγή, επεξεργασία και εφαρμογή των φυσικών υφαντικών υλών στην Ελλάδα», η οποία αποτέλεσε την αφετηρία για μουσειολογικό προβληματισμό όλων των μικρών και πολλών μεγάλων μουσείων στην Ελλάδα, αλλά και για την προσφορά του στη μελέτη του νεότερου ελληνικού πολιτισμού, το μέγεθος και την ποιότητα των συλλογών του, την εκπαιδευτική και καινοτόμο -από αισθητικής πλευράς- έκθεση και την πρωτοτυπία των εκπαιδευτικών του προγραμμάτων.

Το 2013 το Ίδρυμα βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό.

Τον Οκτώβριο του 1989 το ΙΒΠ εγκαινίασε στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό Ναυπλίου τον «Σταθμό», το πρώτο Μουσείο Παιδικής Ηλικίας στην Ελλάδα. Ο χώρος, που περιλαμβάνει το κτίριο του παλιού αμαξοστασίου του σταθμού και την πλατφόρμα του, παραχωρήθηκε από τον Δήμο Ναυπλιέων στο Ίδρυμα. Στον «Σταθμό» πραγματοποιούνται εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Το ΙΒΠ είχε σημαντική συμμετοχή στο πειραματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ – Εκπαίδευση και Πολιτισμός», που εφαρμόστηκε σε οκτώ σχολεία σε όλη την Ελλάδα.

Το 1989, η υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη ανέθεσε στο ΙΒΠ το Εθνικό Αρχείο Ενδυμασίας. Το 2003 η Ιωάννα Παπαντωνίου ίδρυσε την Ελληνική Εταιρεία Ενδυμασιολογίας, ως επέκταση του Αρχείου, με σκοπό την ίδρυση ενός Μουσείου Πολιτισμού του Ενδύματος στην Ελλάδα.

Οι συλλογές του ΙΒΠ αριθμούν σήμερα 50.000 αντικείμενα, που καλύπτουν όλους τους κλάδους μελέτης του νεότερου ελληνικού πολιτισμού.

Η βιβλιοθήκη του Ιδρύματος διαθέτει 12.000 περίπου τίτλους βιβλίων και 250 τίτλους περιοδικών, σε τομείς όπως η μουσειολογία-εθνολογία, η λαογραφία, η ενδυματολογία, η κοινωνιολογία, η ιστορία, οι τέχνες και οι τεχνικές, το θέατρο, ο χορός, η μουσική, το παιδικό βιβλίο κλπ.

Τα αρχεία του Ιδρύματος περιέχουν σπάνιο υλικό, κυρίως από επιτόπιες έρευνες για την ενδυμασία, τον χορό, το τραγούδι κ.ά.

Το Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου εκδίδει δυο περιοδικές επετηρίδες, τα Εθνογραφικά και τα Ενδυματολογικά.

Οι υπηρεσίες του ΙΒΠ στεγάζονται στα κτίρια:

1. Βασ. Αλεξάνδρου 1 και Σοφρώνη: Μουσείο «Β.Παπαντωνίου», Πωλητήριο, Καφενείο

2. Βασ. Αλεξάνδρου 6: Κέντρο Έρευνας, Διοικητικές υπηρεσίες, Βιβλιοθήκη, Συντηρητήριο

3. Σοφρώνη 13: Αποθήκες

4. Το «Σπίτι της Μόδας»

5. Παλιός σιδηροδρομικός σταθμός: Μουσείο Παιδικής Ηλικίας «Σταθμός»