Ειδικότερα στην ερώτηση ο κ. Πουλάς ζητά ενέργειες από την πλευρά της κυβέρνησης ώστε κατά ρητό και αδιαμφισβητητο τρόπο να διασφαλιστεί η συμμόρφωση τόσο των Οικονομικών Αρχών όσο και των τραπεζών στο ακατάσχετο των αγροτικών επιδοτήσεων που θεσπίστηκε με την παρ.5 αρ.32 του ν.4314/2014 και επιπλέον ζητά την επιτάχυνση των γραφειοκρατικών διαδικασιών άρσης της δέσμευσης των λογαριασμών των αγροτών και να μην απαιτείται η προσφυγή τους στα δικαστήρια.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
ΕΡΩΤΗΣΗ
Αθήνα, 21 Σεπτεμβρίου 2022
Προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γεώργιο Γεωργαντά
Θέμα: Κατασχέσεις των αγροτικών επιδοτήσεων από το Δημόσιο και τραπεζικά ιδρύματα
Με το νόμο 4587/24.12.18 θεσπίστηκε το ακατάσχετο των λογαριασμών των αγροτών έως 7.500 ευρώ από τις κατασχέσεις λόγω οφειλών τους προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες. Ειδικότερα, προστέθηκε στο άρθρο 32 του νόμου 4314/2014 παράγραφος 5 σύμφωνα με την οποία:
«1. Οι προκαταβολές και οι ενδιάμεσες πληρωμές των δικαιούχων για την υλοποίηση των πράξεων που συγχρηματοδοτούνται από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, δεν κατάσχονται, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με τυχόν οφειλές του δικαιούχου προς το Ελληνικό Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία. Στην περίπτωση αυτή παραμένουν σε ισχύ οι γενικές διατάξεις περί φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων, χωρίς όμως τον όρο της παρακράτησης. Οι τελικές πληρωμές των ανωτέρω δικαιούχων, μετά την ολοκλήρωση του έργου, δύνανται να κατάσχονται, συμψηφίζονται, παρακρατούνται ή να αποδίδονται για λογαριασμό του δικαιούχου και καταβάλλονται με την υποχρεωτική προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας. Ο διατάκτης της πληρωμής κατά την έκδοση της απόφασης έγκρισης πληρωμής ορίζει ρητά ότι η ενίσχυση αυτή εμπίπτει στις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου και αν η πληρωμή αφορά προκαταβολή, ενδιάμεση ή τελική πληρωμή. Απαλλάσσονται από την υποχρέωση προσκόμισης, κατά την πληρωμή, αποδεικτικού φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας οι δικαιούχοι:
αα) άμεσων ενισχύσεων στους οποίους οι ενισχύσεις καταβάλλονται βάσει έκτασης, ζώων ή παραγωγής και ειδικών μέτρων στήριξης του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) που χορηγούνται εν όλω από την Ευρωπαϊκή Ενωση,
ββ) ενισχύσεων στο πλαίσιο των μέτρων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), στους οποίους οι ενισχύσεις καταβάλλονται βάσει έκτασης, ζώων ή παραγωγής και
γγ) ενισχύσεων στο πλαίσιο των μέτρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας (ΕΤΑ), οι οποίοι δεν είναι επιτηδευματίες.
β) Η διάταξη της παραγράφου α ’ εφαρμόζεται και στις προσκλήσεις ενισχύσεων που έχουν εκδοθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και απαιτούν την προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας, προκειμένου να καταβληθεί η ενίσχυση στον δικαιούχο, καθώς και στις σχετικές προσκλήσεις που εκδίδονται εφεξής. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, κάθε γενική ή ειδική διάταξη που ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα που ρυθμίζονται με την παρούσα παράγραφο, καταργείται.
2. Οι διαχειριστικές αρχές διασφαλίζουν ότι ο δικαιούχος λαμβάνει πλήρως το συνολικό ποσό της οφειλόμενης επιλέξιμης δημόσιας δαπάνης το αργότερο σε ενενήντα (90) ημέρες μετά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης πληρωμής από τον δικαιούχο.
3. Το παρόν άρθρο ισχύει και για την καταβολή χρηματοδοτήσεων δικαιούχων εις βάρος του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων για πράξεις/έργα που είναι ενταγμένα ή εντάσσονται στα ΕΠ του ΕΣΠΑ 2007-2013, στο ΠΑΑ και στο ΕΙΊΑΛ 2007-2013.
4. Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται αναλογικά και κατά περίπτωση στις δράσεις που χρηματοδοτούνται από το ΧΜ ΕΟΧ».
Σύμφωνα με το πιο πάνω νομοθετικό πλαίσιο αλλά και με το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, οι άμεσες ενισχύσεις χορηγούνται στους παραγωγούς ως εισοδηματικό δίκτυ ασφαλείας («safetynet») προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα η γεωργική τους δραστηριότητα και για τον λόγο αυτό υπόκεινται στο καθεστώς του ακατάσχετου.
Εντούτοις, οι αγρότες καταγγέλλουν ότι οι κατασχέσεις των αγροτικών τους επιδοτήσεων συνεχίζονται, συμψηφίζοντας τις με οφειλές τους προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες, κατά παράβαση της απόφασης για το ακατάσχετο των λογαριασμών έως 7.500 ευρώ ετησίως και πλέον των 1.250 ευρώ ανά μήνα όπως ισχύει για όλα τα φυσικά πρόσωπα.
Στην πράξη φαίνεται ότι ούτε οι Δ.Ο.Υ., ούτε οι τράπεζες συμμορφώνονται με την παρ.5 αρ.32 του ν.4314/2014, καθώς ενώ η εντολή περί δέσμευσης λογαριασμού του εκάστοτε οφειλέτη αγρότη δίνεται από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. του, τα πιστωτικά ιδρύματα στα οποία διατηρεί τραπεζικό λογαριασμό δεν εξετάζουν εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις του ακατάσχετου όπως ο νόμος ορίζει και προβαίνουν στην δέσμευση του λογαριασμού, σε κάθε περίπτωση.
Ακόμα όμως και όταν ο παραγωγός δώσει την εντολή στη Δ.Ο.Υ. να συμψηφίσει με οφειλές του το ποσό της επιχορήγησης, που έχει δεσμευθεί στον λογαριασμό του και να εξοφλήσει την οφειλή του, απαιτείται σωρεία ενεργειών και μεγάλη γραφειοκρατία από την πλευρά του Δημοσίου και της τράπεζας εις χείρας της οποίας έχει δεσμευθεί το ποσό που οφείλει ο αγρότης, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαχειριστεί αυτός το υπόλοιπο των χρημάτων του και η τράπεζα να εξοικονομεί με αυτήν την καθυστέρηση τεράστια ποσά προς ίδια εκμετάλλευση για όσο χρόνο καθυστερεί μέχρι να αποδώσει στη Δ.Ο.Υ. το ποσό.
Όταν δε, επισπεύδεται κατάσχεση εις χείρας τρίτου από τράπεζα για οφειλή του αγρότη σε εκτέλεση δικαστικής απόφασης ή διαταγής πληρωμής, η τράπεζα με την οποία συνεργάζεται ο αγρότης όπου επιβλήθηκε η κατάσχεση δεσμεύει τα χρήματα μέχρι να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου για το παράνομο της οφειλής, κατόπιν άσκησης ενδίκου μέσου από τον αγρότη, μεταφέροντας ουσιαστικό το οικονομικό βάρος στον αγρότη, ο οποίος την ίδια στιγμή αδυνατεί να διαχειριστεί τα χρήματά του και να πληρώσει τις υποχρεώσεις του. Αυτό σημαίνει ότι ο οφειλέτης αγρότης καλείται να καταβάλει τα δικαστικά έξοδα των δικών προκειμένου να εξαναγκαστεί η τράπεζα του να συμμορφωθεί με τη νομική υποχρέωση του ακατάσχετου, χωρίς ο ίδιος να έχει παρανομήσει, ενώ την ίδια ώρα είναι δεσμευμένος ο τραπεζικός του λογαριασμός και τόσο η παρανομούσα τράπεζα όσο και το Ελληνικό Δημόσιο δεν υφίστανται καμία απολύτως συνέπεια.
Η κατάσταση αυτή, που ειδικά στην τρέχουσα περίοδο, περιορίζει δραματικά την ρευστότητα των αγροτών, έρχεται να προστεθεί στις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα, με το κόστος των λιπασμάτων, των ζωοτροφών, του ενεργειακού κόστους και του κόστους καλλιέργειας να έχουν εκτοξευθεί και να θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τους την διαβίωση.
Κατόπιν των ανωτέρω ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:
1-Σε ποιες ενέργειες σκοπεύετε να προβείτε προκειμένου κατά ρητό και αδιαμφισβητητο τρόπο να διασφαλιστεί η συμμόρφωση τόσο των Οικονομικών Αρχών όσο και των τραπεζών στο ακατάσχετο των αγροτικών επιδοτήσεων που θεσπίστηκε με την παρ.5 αρ.32 του ν.4314/2014;
2-Ποιες πρωτοβουλίες προτίθεστε να λάβετε προκειμένου να επιταχυνθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες άρσης της δέσμευσης των λογαριασμών των αγροτών και να μην απαιτείται η προσφυγή τους στα δικαστήρια;
