Έχοντας στις αποσκευές του την υποψηφιότητα της ταινίας Fiori ως φιναλίστ στην κατηγορία Καλύτερη Ταινία Μικρού Μήκους στα βραβεία του Globo d’ Oro, διοργάνωση με ετήσια κινηματογραφικά βραβεία που απονέμονται από την Ένωση Ξένου Τύπου στη Ρώμη, το βραβείο Rai Cinema Channel στο Φεστιβάλ Ανεξάρτητου Κινηματογράφου RIFF, αλλά και τριάντα επίσημες συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ o σκηνοθέτης από το Ναύπλιο, γεννημένος στην Ιταλία, σε μια συνέντευξη τόσο ρεαλιστική όσο και το δημιούργημά του.
Γιατί η πρεμιέρα της ταινίας σου την 1η Σεπτέμβρη έγινε σε περιορισμένο κοινό, μεταξύ των οποίων και έγκλειστοι, στους υποβλητικούς κήπους της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας;
Η προβολή της Τίρυνθας αποτέλεσε ουσιαστικά μια άτυπη πρεμιέρα της ταινίας στην Ελλάδα, και ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για μένα το Fiori να καταφέρει να επικοινωνήσει με το κοινό των φυλακών. Μετά την Τίρυνθα, θα συνεχιστεί το ταξίδι της ταινίας και σε άλλα Καταστήματα Κράτησης ανά την Ελλάδα.
Γυρισμένη το 2021, εν μέσω πανδημίας, τι δυσκολίες προέκυψαν;
H ταινία γυρίστηκε μέσα στο δεύτερο κύμα της πανδημίας στην Ιταλία. Σίγουρα αυτό δημιούργησε μεγάλες δυσκολίες στα γυρίσματα και αύξησε έτσι τον προϋπολογισμό της. Για την ταινία δούλεψαν περίπου 40 άτομα, που πίστεψαν όλα στην μικρή αυτή ιστορία. Δημιουργήθηκε έτσι μια ομάδα που κατάφερε να ξεπεράσει όλες τις δυσκολίες που προέκυψαν και οι οποίες αντικειμενικά ήταν πολλές.
Πόση λιτότητα προϋποθέτει η σκιαγράφηση του πρωταγωνιστή σε ταινία διάρκειας 15 λεπτών;
Σίγουρα ο περιορισμένος χρόνος των 15 λεπτών δεν επιτρέπει την πολύπλευρη ανάπτυξη των χαρακτήρων. Σε κάθε πλάνο πρέπει ιδανικά να συμπυκνώνεται ένα μεγάλο εύρος νοημάτων που εξυπηρετούν την εξέλιξη της ιστορίας.
Το ποδήλατο ως μέσο ντελίβερι στη βιομηχανική περιοχή του Τορίνο παραπέμπει σε προηγούμενες δεκαετίες.
Το ποδήλατο ως μέσο εργασίας έχει επανέλθει τα τελευταία χρόνια σε πολλές Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στο πλαίσιο μιας «πράσινης ανάπτυξης» πολλές πολυεθνικές επιλέγουν το ποδήλατο ως μέσο των διανομέων δημιουργώντας έτσι στόλους από νέους εργαζόμενους οι οποίοι όμως στερούνται βασικών εργασιακών δικαιωμάτων, όπως η ασφάλιση, σταθερό μισθό και ωράριο κ.α.
Μήπως οι αθέατοι άνθρωποι είναι τελικά αυτοί που ξεσκεπάζουν τις ανεπάρκειες των άλλων;
Η ταινία θέλησε να ανοίξει ένα παράθυρο ακολουθώντας εκείνους οι οποίοι περνούν απαρατήρητοι μέσα στην ξέφρενη καθημερινότητα των σύγχρονων κοινωνιών. Ποιοι είναι, τι μπορεί να σκέφτονται και να αισθάνονται ο Μανφρέντι, η Άννα ή η Πατρίτσια.
Παρά τη φαινομενική αδράνεια του τοπίου, που ένα μέρος του τελεί σε καθεστώς χειμέριας νάρκης, τα πλάνα είναι ηλεκτροφόρα, με την έννοια ότι προκαλούν έντονη συναισθηματική φόρτιση στον θεατή. Λειτουργεί η μεγάλη οθόνη ως μεγεθυντικός φακός όπου τα μικροπράγματα της καθημερινότητας είναι τελικά αυτά που προβάλλονται περισσότερο;
Από τα πρώτα στάδια ανάπτυξης της ταινίας έγινε η επιλογή ώστε η κάμερα να ακολουθεί με ένα εμμονικό τρόπο τον πρωταγωνιστή δημιουργώντας έτσι μία αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο. Σε αυτό βοήθησε και η επιλογή του format της ταινίας που είναι 4/3, δηλαδή τετράγωνο, περνώντας έτσι και στο θεατή τη συναισθηματική ασφυξία που βιώνει ο πρωταγωνιστής. Όλες αυτές οι επιλογές έγιναν μαζί με το διευθυντή φωτογραφίας Jacopo Meneghin πολλούς μήνες πριν από τα γυρίσματα.
Η ταινία Fiori (=λουλούδια) με την καθαρά ανθρωποκεντρική προσέγγιση στοχεύει στον προβληματισμό κυρίως και θα έλεγα ότι θέτει ερωτήματα, παρά δίνει απαντήσεις. Όντας εσωστρεφής και χωρίς κοινωνικές συναναστροφές ο πρωταγωνιστής, πριν παραδώσει λουλούδια και φυτά στους παραλήπτες διαβάζει κρυφά και ενοχικά το μήνυμα του αποστολέα. Πόσο ηδονικό είναι να κλέβεις κάτι που δεν σου ανήκει, να κρυφοκοιτάζεις στιγμιαία από την κλειδαρότρυπα;
Ο πρωταγωνιστής κλέβει κάτι που δεν του ανήκει, ένα ποδήλατο, τόσο από ανάγκη όσο και από παιδική αφέλεια. Προσπαθεί έτσι να εργαστεί, αλλά και να αποκτήσει μία νέα κοινωνική ζωή μέσα από τη στιγμιαία επαφή του με τους παραλήπτες των λουλουδιών και τις ιστορίες αυτών, αναζητώντας συγκινήσεις έξω από το στενό οικογενειακό πλαίσιο.
Η αρχική πρόθεση του σκηνοθέτη πόσο συναντιέται με την τελική;
Είναι σίγουρα ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του σκηνοθέτη όταν ξεκινά το γύρισμα. Στην περίπτωση του Fiori συνέβησαν πολλά απρόοπτα τα οποία όμως κατέληξαν να δίνουν μία νέα οπτική στην ιστορία. Πιστεύω ότι η ταινία δε θα μπορούσε να είναι ακριβώς ίδια με την αρχική της πρόθεση, γιατί είναι κατά κάποιο τρόπο ένας «ζωντανός οργανισμός», εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς συντελεστές και πλάθεται συλλογικά.
Το γύρισμα μιας ταινίας είναι πολιτική πράξη;
Σίγουρα κάθε ταινία συνιστά μία πολιτική πράξη, ακόμα περισσότερο οι ταινίες οι οποίες αφηγούνται με ρεαλιστικούς όρους μια οποιαδήποτε κοινωνική συνθήκη.
Σε ποια εποχή του σινεμά θα ήθελες να σκηνοθετούσες;
Η κάθε εποχή διακρίνεται από το ιστορικό-κοινωνικό της πλαίσιο και τα έργα που παράχθηκαν μέσα σε αυτό. Με αυτό το σκεπτικό, πιστεύω ότι το «τώρα» είναι η ιδανική χρονικότητα για εμένα, ώστε να αφηγηθώ μία ιστορία.
Με ποιον/α ηθοποιό θα συνεργαζόσουν χωρίς δεύτερη σκέψη;
Με την Alba Rohrwacher και τον Marcello Fonte.
Δίνεις δεύτερες ευκαιρίες;
Ναι δίνω.
Σε τι δεν λες «Όχι»;
Στην παρακολούθηση μίας ταινίας.
Τι θα ακολουθήσει το «Fiori»;
Θα ακολουθήσουν άλλες δύο ταινίες μικρού μήκους με τις οποίες θα ολοκληρώνεται μία κοινωνική τριλογία πάνω στη σύγχρονη ιταλική πραγματικότητα.
Η Γκέλη Ντηλιά είναι βραβευμένη ποιήτρια και συγγραφέας και εθελόντρια επιμορφωμένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων Καταστημάτων Κράτησης.
H ταινία γυρίστηκε μέσα στο δεύτερο κύμα της πανδημίας στην Ιταλία. Σίγουρα αυτό δημιούργησε μεγάλες δυσκολίες στα γυρίσματα και αύξησε έτσι τον προϋπολογισμό της. Για την ταινία δούλεψαν περίπου 40 άτομα, που πίστεψαν όλα στην μικρή αυτή ιστορία. Δημιουργήθηκε έτσι μια ομάδα που κατάφερε να ξεπεράσει όλες τις δυσκολίες που προέκυψαν και οι οποίες αντικειμενικά ήταν πολλές.
Πόση λιτότητα προϋποθέτει η σκιαγράφηση του πρωταγωνιστή σε ταινία διάρκειας 15 λεπτών;
Σίγουρα ο περιορισμένος χρόνος των 15 λεπτών δεν επιτρέπει την πολύπλευρη ανάπτυξη των χαρακτήρων. Σε κάθε πλάνο πρέπει ιδανικά να συμπυκνώνεται ένα μεγάλο εύρος νοημάτων που εξυπηρετούν την εξέλιξη της ιστορίας.
Το ποδήλατο ως μέσο ντελίβερι στη βιομηχανική περιοχή του Τορίνο παραπέμπει σε προηγούμενες δεκαετίες.
Το ποδήλατο ως μέσο εργασίας έχει επανέλθει τα τελευταία χρόνια σε πολλές Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στο πλαίσιο μιας «πράσινης ανάπτυξης» πολλές πολυεθνικές επιλέγουν το ποδήλατο ως μέσο των διανομέων δημιουργώντας έτσι στόλους από νέους εργαζόμενους οι οποίοι όμως στερούνται βασικών εργασιακών δικαιωμάτων, όπως η ασφάλιση, σταθερό μισθό και ωράριο κ.α.
Μήπως οι αθέατοι άνθρωποι είναι τελικά αυτοί που ξεσκεπάζουν τις ανεπάρκειες των άλλων;
Η ταινία θέλησε να ανοίξει ένα παράθυρο ακολουθώντας εκείνους οι οποίοι περνούν απαρατήρητοι μέσα στην ξέφρενη καθημερινότητα των σύγχρονων κοινωνιών. Ποιοι είναι, τι μπορεί να σκέφτονται και να αισθάνονται ο Μανφρέντι, η Άννα ή η Πατρίτσια.
Παρά τη φαινομενική αδράνεια του τοπίου, που ένα μέρος του τελεί σε καθεστώς χειμέριας νάρκης, τα πλάνα είναι ηλεκτροφόρα, με την έννοια ότι προκαλούν έντονη συναισθηματική φόρτιση στον θεατή. Λειτουργεί η μεγάλη οθόνη ως μεγεθυντικός φακός όπου τα μικροπράγματα της καθημερινότητας είναι τελικά αυτά που προβάλλονται περισσότερο;
Από τα πρώτα στάδια ανάπτυξης της ταινίας έγινε η επιλογή ώστε η κάμερα να ακολουθεί με ένα εμμονικό τρόπο τον πρωταγωνιστή δημιουργώντας έτσι μία αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο. Σε αυτό βοήθησε και η επιλογή του format της ταινίας που είναι 4/3, δηλαδή τετράγωνο, περνώντας έτσι και στο θεατή τη συναισθηματική ασφυξία που βιώνει ο πρωταγωνιστής. Όλες αυτές οι επιλογές έγιναν μαζί με το διευθυντή φωτογραφίας Jacopo Meneghin πολλούς μήνες πριν από τα γυρίσματα.
Ο πρωταγωνιστής κλέβει κάτι που δεν του ανήκει, ένα ποδήλατο, τόσο από ανάγκη όσο και από παιδική αφέλεια. Προσπαθεί έτσι να εργαστεί, αλλά και να αποκτήσει μία νέα κοινωνική ζωή μέσα από τη στιγμιαία επαφή του με τους παραλήπτες των λουλουδιών και τις ιστορίες αυτών, αναζητώντας συγκινήσεις έξω από το στενό οικογενειακό πλαίσιο.
Η αρχική πρόθεση του σκηνοθέτη πόσο συναντιέται με την τελική;
Είναι σίγουρα ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του σκηνοθέτη όταν ξεκινά το γύρισμα. Στην περίπτωση του Fiori συνέβησαν πολλά απρόοπτα τα οποία όμως κατέληξαν να δίνουν μία νέα οπτική στην ιστορία. Πιστεύω ότι η ταινία δε θα μπορούσε να είναι ακριβώς ίδια με την αρχική της πρόθεση, γιατί είναι κατά κάποιο τρόπο ένας «ζωντανός οργανισμός», εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς συντελεστές και πλάθεται συλλογικά.
Το γύρισμα μιας ταινίας είναι πολιτική πράξη;
Σίγουρα κάθε ταινία συνιστά μία πολιτική πράξη, ακόμα περισσότερο οι ταινίες οι οποίες αφηγούνται με ρεαλιστικούς όρους μια οποιαδήποτε κοινωνική συνθήκη.
Σε ποια εποχή του σινεμά θα ήθελες να σκηνοθετούσες;
Η κάθε εποχή διακρίνεται από το ιστορικό-κοινωνικό της πλαίσιο και τα έργα που παράχθηκαν μέσα σε αυτό. Με αυτό το σκεπτικό, πιστεύω ότι το «τώρα» είναι η ιδανική χρονικότητα για εμένα, ώστε να αφηγηθώ μία ιστορία.
Με ποιον/α ηθοποιό θα συνεργαζόσουν χωρίς δεύτερη σκέψη;
Με την Alba Rohrwacher και τον Marcello Fonte.
Δίνεις δεύτερες ευκαιρίες;
Ναι δίνω.
Σε τι δεν λες «Όχι»;
Στην παρακολούθηση μίας ταινίας.
Τι θα ακολουθήσει το «Fiori»;
Θα ακολουθήσουν άλλες δύο ταινίες μικρού μήκους με τις οποίες θα ολοκληρώνεται μία κοινωνική τριλογία πάνω στη σύγχρονη ιταλική πραγματικότητα.
Η Γκέλη Ντηλιά είναι βραβευμένη ποιήτρια και συγγραφέας και εθελόντρια επιμορφωμένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων Καταστημάτων Κράτησης.
