Με αφορμή την 13η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Εκπαίδευσης στις Φυλακές και τις τρέχουσες συγκυρίες της αυξημένης υποτροπιάζουσας εγκληματικότητας, αναδύεται πιο έντονη από ποτέ η ανάγκη της εκπαίδευσης των εγκλείστων.
Κράτος, φορείς και εθελοντές έχουν ως στόχο την επανένταξη αυτού του πληθυσμού που αποτελεί έναν μικρόκοσμο της κοινωνίας, με δική τους διάλεκτο, συμπεριφορά και νόρμες ή όπως αλλιώς λέγεται με υποκουλτούρα και υποπολιτισμό.
Η αυξανόμενη εξωστρέφεια των κυβερνητικών πολιτικών της τελευταίας πενταετίας σε αυτόν τον τομέα έφερε όντως πολύ αξιόλογα αποτελέσματα σε όσους παρακολούθησαν εκπαιδευτικά προγράμματα. Το κράτος ανάβοντας «πράσινο φως» επέτρεψε στους φυλακισμένους να διδαχθούν μέσα από μια ποικιλία προγραμμάτων που καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες των κρατουμένων-εκπαιδευομένων και να υλοποιηθούν καινοτόμες προτάσεις που δίνουν διέξοδο στον νεκρό χρόνο, την ιδρυματοποίηση και την αποπροσωποποίηση.
Σε ένα φτωχό περιβάλλον, όπως της φυλακής, η αποσύνδεση από την εκπαίδευση, η υποκίνηση για τη λήψη απόφασης ενάντια στη μοιρολατρία και η επανασύνδεση με τον κοινωνικό, εργασιακό και κοινωνικό περίγυρο είναι τρεις παράγοντες που δρουν καταλυτικά στο να πάρει μπρος η εκπαιδευτική διαδικασία. Οπωσδήποτε δεν πρέπει να παραλειφθεί το γεγονός ότι απαγορεύεται η πρόσβαση στο διαδίκτυο και η μετακίνηση είναι υπό όρους.
Ως αποτελέσματα σημειώνονται καλύτερη ψυχολογία, εργαλειοποίηση της γνώσης μετά την αποφυλάκιση σε επαγγέλματα που είναι απαραίτητη, μεταξύ άλλων. Η περίφημη δεύτερη ευκαιρία, που δεν είναι δεδομένη, έχει πλέον υπόβαθρο πιο συγκεκριμένο επισυνάπτοντας προσόντα και δεξιότητες στο βιογραφικό που τους καθιστούν κατάλληλους για την αγορά εργασίας.
Βέβαια προκατάληψη, στερεότυπα και αδιαφορία για αυτή την ευάλωτη ομάδα αποτελούν μερικά από τα εμπόδια που η πλειονότης εξ αυτών αντιμετωπίζει και σε καθεστώς ελευθερίας. Δυστυχώς δεν θεωρείται αυτονόητο πως η στήριξη των πολιτών θα υπάρξει, αυτό όμως δεν πρέπει να αποτελέσει τροχοπέδη για κανέναν φυλακισμένο που θα θελήσει να διεκδικήσει τη θέση του στον κόσμο έντιμα και με πλήρη επίγνωση των συνεπειών της παρέκκλισης.
Όλοι οφείλουμε να αφουγκραστούμε την ανάγκη των εγκλείστων για ενσωμάτωση και να τους ανοίξουμε την πόρτα. Διαφορετικά, θα είναι του καθενός η πόρτα παραβιασμένη και κυρίως εκείνη της συνείδησης.
Το ποίημα που ακολουθεί γράφτηκε για τον Κλεάνθη, που στα μαθήματα των Αγγλικών αναρωτιόταν εναγωνίως αν θα καταφέρει να συνεννοηθεί με Άγγλο. Τον είχα διαβεβαιώσει ότι με τον τρόπο που έδειχνε αφοσίωση και συνέπεια στη μελέτη, ο στόχος του θεωρείται κατακτημένος.
Τρίτο καλοκαίρι φέτος και ο μαθητής αυτός χειρίζεται επαρκώς τη γλώσσα στο οικογενειακό ξενοδοχειακό κατάλυμα στην Αλβανική Ριβιέρα, περιοχή με αυξητικούς δείκτες ανάπτυξης και οι πελάτες του λένε πόσο καλά επικοινωνεί και εξυπηρετεί, γράφοντας άριστες κριτικές στον ιστότοπο του καταλύματος. Τυχαίο;
Η αυξανόμενη εξωστρέφεια των κυβερνητικών πολιτικών της τελευταίας πενταετίας σε αυτόν τον τομέα έφερε όντως πολύ αξιόλογα αποτελέσματα σε όσους παρακολούθησαν εκπαιδευτικά προγράμματα. Το κράτος ανάβοντας «πράσινο φως» επέτρεψε στους φυλακισμένους να διδαχθούν μέσα από μια ποικιλία προγραμμάτων που καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες των κρατουμένων-εκπαιδευομένων και να υλοποιηθούν καινοτόμες προτάσεις που δίνουν διέξοδο στον νεκρό χρόνο, την ιδρυματοποίηση και την αποπροσωποποίηση.
Σε ένα φτωχό περιβάλλον, όπως της φυλακής, η αποσύνδεση από την εκπαίδευση, η υποκίνηση για τη λήψη απόφασης ενάντια στη μοιρολατρία και η επανασύνδεση με τον κοινωνικό, εργασιακό και κοινωνικό περίγυρο είναι τρεις παράγοντες που δρουν καταλυτικά στο να πάρει μπρος η εκπαιδευτική διαδικασία. Οπωσδήποτε δεν πρέπει να παραλειφθεί το γεγονός ότι απαγορεύεται η πρόσβαση στο διαδίκτυο και η μετακίνηση είναι υπό όρους.
Ως αποτελέσματα σημειώνονται καλύτερη ψυχολογία, εργαλειοποίηση της γνώσης μετά την αποφυλάκιση σε επαγγέλματα που είναι απαραίτητη, μεταξύ άλλων. Η περίφημη δεύτερη ευκαιρία, που δεν είναι δεδομένη, έχει πλέον υπόβαθρο πιο συγκεκριμένο επισυνάπτοντας προσόντα και δεξιότητες στο βιογραφικό που τους καθιστούν κατάλληλους για την αγορά εργασίας.
Βέβαια προκατάληψη, στερεότυπα και αδιαφορία για αυτή την ευάλωτη ομάδα αποτελούν μερικά από τα εμπόδια που η πλειονότης εξ αυτών αντιμετωπίζει και σε καθεστώς ελευθερίας. Δυστυχώς δεν θεωρείται αυτονόητο πως η στήριξη των πολιτών θα υπάρξει, αυτό όμως δεν πρέπει να αποτελέσει τροχοπέδη για κανέναν φυλακισμένο που θα θελήσει να διεκδικήσει τη θέση του στον κόσμο έντιμα και με πλήρη επίγνωση των συνεπειών της παρέκκλισης.
Όλοι οφείλουμε να αφουγκραστούμε την ανάγκη των εγκλείστων για ενσωμάτωση και να τους ανοίξουμε την πόρτα. Διαφορετικά, θα είναι του καθενός η πόρτα παραβιασμένη και κυρίως εκείνη της συνείδησης.
Το ποίημα που ακολουθεί γράφτηκε για τον Κλεάνθη, που στα μαθήματα των Αγγλικών αναρωτιόταν εναγωνίως αν θα καταφέρει να συνεννοηθεί με Άγγλο. Τον είχα διαβεβαιώσει ότι με τον τρόπο που έδειχνε αφοσίωση και συνέπεια στη μελέτη, ο στόχος του θεωρείται κατακτημένος.
Τρίτο καλοκαίρι φέτος και ο μαθητής αυτός χειρίζεται επαρκώς τη γλώσσα στο οικογενειακό ξενοδοχειακό κατάλυμα στην Αλβανική Ριβιέρα, περιοχή με αυξητικούς δείκτες ανάπτυξης και οι πελάτες του λένε πόσο καλά επικοινωνεί και εξυπηρετεί, γράφοντας άριστες κριτικές στον ιστότοπο του καταλύματος. Τυχαίο;
LET ME INTRODUCE MYSELF
Θα μιλήσει τη ξένη γλώσσα
που τόσο καιρό αντιγράφει
ορθογραφεί
εξασκείται
τρέχοντας την επιπλέον διαδρομή
που μόνο εκλεκτοί επιλέγουν.
Θα μιλήσει στην κοπέλα
που θα τον συναντήσει
στο τέλος της διαδρομής
για να του δώσει ένα ποτήρι νερό
να του σκουπίσει τον ιδρώτα
ή να τον ρωτήσει
-What’s your name?
Θα μιλήσουν…
Η Γκέλη Ντηλιά είναι εθελόντρια, επιμορφωμένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων Καταστημάτων Κράτησης από το 2018, όπου διδάσκει Αγγλικά, διεξάγει Σεμινάρια-Εργαστήρια Ποίησης και αγγλόφωνες θεατρικές παραστάσεις.
