Καλοφαγάδες οι Νεάντερταλ που διέμεναν στο Σπήλαιο Φράγχθι της Αργολίδας

Το σιτηρέσιο των Νεάντερταλ δεν περιλάμβανε μόνο καρπούς και ωμό κρέας, όπως νομίζαμε. Τα απανθρακωμένα απομεινάρια του αρχαιότερου μαγειρεμένου γεύματος, που βρέθηκαν σε σύμπλεγμα σπηλαίων στο βόρειο Ιράκ, υποδεικνύουν ότι οι Νεάντερταλ ήταν καλοφαγάδες.

Τα ευρήματα, επισημαίνει ο Κρις Χαντ, καθηγητής Πολιτισμικής Παλαιοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζον Μουρς του Λίβερπουλ και συντονιστής της ανασκαφής, συνιστούν την πρώτη ένδειξη που διαθέτουμε για τη χρήση περίπλοκων τεχνικών μαγειρέματος από τους Νεάντερταλ και άρα την ύπαρξη ενός αξιοσημείωτου διατροφικού πολιτισμού.

Ο καθηγητής Χαντ και οι συνεργάτες του ετοίμασαν κάποιες από τις «συνταγές» τους χρησιμοποιώντας σπόρους που συνέλεξαν από την περιοχή κοντά στο σπήλαιο. «Δημιουργήσαμε κάτι ανάμεσα σε τηγανίτα και επίπεδη πίτα, με νόστιμη γεύση καρυδιού», λέει ο καθηγητής.

Τα αποκαΐδια του φαγητού, τα αρχαιότερα που βρέθηκαν ποτέ, εντοπίστηκαν στο σπήλαιο Σανιντάρ, έναν οικισμό Νεάντερταλ, στα Ορη Ζάγκρος. Οι επιστήμονες τα χρονολογούν πριν από 70 χιλιάδες χρόνια και εντοπίστηκαν σε μία από τις πολλές αρχαίες εστίες του σπηλαίου.

Και στην Αργολίδα

Το ερευνητικό έργο δεν περιορίστηκε στο Ιράκ αλλά οι επιστήμονες, με τη βοήθεια ενός μικροσκοπίου σάρωσης ηλεκτρονίων, ανέλυσαν και απανθρακωμένα υπολείμματα τροφής που βρέθηκαν στο Σπήλαιο Φράγχθι της νοτιοδυτικής Αργολίδας, όπου κατοικούσαν άνθρωποι πριν από 12 χιλιάδες χρόνια.

Η συνδυαστική μελέτη έδειξε ότι το παλαιολιθικό σιτηρέσιο είχε ποικιλία και το μαγείρεμα της τροφής ήταν πολύπλοκο, με πολλά στάδια προετοιμασίας.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Antiquity, εμπλουτίζει με στοιχεία τη θεωρία σύμφωνα με την οποία τόσο ο Homo Sapiens όσο και ο Νεάντερταλ κατανάλωναν, εκτός από κρέας, και διάφορα φυτά. Οι άγριοι καρποί και τα αγριόχορτα συνδυάζονταν με όσπρια, όπως οι φακές και το αγριοσίναπο.

«Επειδή οι Νεάντερταλ δεν είχαν μαγειρικά σκεύη πιστεύουμε ότι μούλιαζαν τους σπόρους σε μία πτύχωση δέρματος ζώου», εξηγεί ο καθηγητής Χαντ. Ωστόσο, εν αντιθέσει με τους σύγχρονους μάγειρες, οι πρόγονοί μας δεν αποφλοίωναν τους σπόρους, κάτι που αφαιρεί τις ιδιαίτερα πικρές ουσίες των οσπρίων. Παρόμοιο αποτέλεσμα επιτύγχαναν με το μούλιασμα, την πλύση και τελικά το κοπάνισμα, προσδοκώντας αφενός τη μείωση αλλά όχι και την εξάλειψη της φυσικής γεύσης των οσπρίων, αλλά και για να τα κάνουν πιο εύπεπτα. Αν πράγματι οι Νεάντερταλ κονιορτοποιούσαν τους σπόρους χρησιμοποιώντας πέτρες, δεν αποκλείεται η τελική υφή του φαγητού να ήταν τραχιά. «Καθώς δοκιμάσαμε το τελικό προϊόν της συνταγής, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε γιατί τα δόντια των Νεάντερταλ ήταν σε τόσο άθλια κατάσταση».