Της Γκέλης Ντηλιά.
Άτομο με έντονη αύρα και βλέμμα διαπεραστικό, σε μια συνομιλία ένα φθινοπωρινό απόγευμα του Νοέμβρη στην αυλή του σπιτιού της στο Άργος.
Τι ρόλο παίζει η Φιλοσοφία της Αναγέννησης που έχεις σπουδάσει, στις μέρες μας;
Η Αναγέννηση έγινε από το ελληνικό πνεύμα και κυρίως από τα γραπτά του Πλάτωνα, τα οποία διοχετεύτηκαν στη Δύση μετά την πτώση του Βυζαντίου. Κάποιοι λόγιοι είχαν μεταφέρει μερικά από αυτά στη Δύση και προηγουμένως, αλλά παρουσιάζονταν επισήμως πολύ δειλά. Μετά την πτώση του Βυζαντίου, τα πράγματα άρχισαν να διακινούνται πιο ελεύθερα. Τα έργα του Πλάτωνα, με τη βοήθεια των Μεδίκων στη Φλωρεντία, διαμόρφωσαν την Αναγέννηση. Οι ιδέες της Αναγέννησης διατηρήθηκαν ατόφιες μέχρι τον 18ο αιώνα. Μετά, άρχισε αφενός η εκβιομηχάνιση στην Ευρώπη, οπότε οι ρυθμοί έγιναν πάρα πολύ γρήγοροι και αφετέρου, όταν άρχισε να αναπτύσσεται και η τεχνολογία, αυτές οι ιδέες πήγαν περίπατο. Οι ιδέες αυτές σήμερα γίνονται γνωστές μόνο σε άτομα που μελετούν την ελληνική φιλοσοφία.
Πόσο επηρεάζουν την ανθρώπινη ύπαρξη τα 4 στοιχεία της φύσης;
Αυτά τα στοιχεία υπάρχουν μέσα στον οργανισμό του ανθρώπου, μέσα στη φύση και μέσα στο σύμπαν. Η συμπαντική ουσία αποτελείται από τα ίδια στοιχεία που αποτελείται η φύση και ο οργανισμός του ανθρώπου, που στο πάνω μέρος είναι η φωτιά, από κάτω ο αέρας, πιο κάτω το νερό και στο τέλος η γη. Αυτά συνδέονται μεταξύ τους. Το ένα δεν είναι ανεξάρτητο από το άλλο και μπορεί το ένα να μεταβάλλει το άλλο. Συνδέονται λοιπόν και επηρεάζουν τη ζωή του ανθρώπου, γιατί επηρεάζουν το νοητικό, το ψυχικό και το σωματικό επίπεδο. Αφού δεχόμαστε και εκπέμπουμε επιρροές στο σύμπαν, άρα τα 4 στοιχεία αποτελούν ένα μέσο να κρίνουμε τις καταστάσεις, να επιλέξουμε κάτι, να καταλάβουμε τον εαυτό μας, τη ψυχή μας, τον οργανισμό μας, τα πάντα. Μη ξεχνάμε ότι αποτελούν τη βάση της Ιπποκράτειας ιατρικής.
Πόσο σημαδεύουν οι ταμπέλες τους ανθρώπους;
Δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες. Οι άνθρωποι αλλάζουν. Αλίμονο αν δεν αλλάζουμε. Το να αλλάζεις δεν σημαίνει ότι είσαι ανόητος, αλλά ότι ωριμάζεις. Αν μια ταμπέλα μπαίνει σε κάποια ηλικία, ας πούμε στα 40 και στα 45 έχεις αλλάξει δεν ισχύει. Το να αλλάζεις απόψεις δεν σε κάνει μη σκεπτόμενο. Ο Ρώσος κριτικός τέχνης και συγγραμμάτων Βησσαρίων Μπιελίνσκι άλλαζε απόψεις. Τη μια εκθείαζε κάποιον και την άλλη τον κατηγορούσε. Του λέγανε ότι δεν ξέρει τι του γίνεται, επειδή αλλάζει συνεχώς γνώμη. Κι εκείνος απαντούσε «Ναι, αλλά εγώ δίνω καπίκια και παίρνω ρούβλια» (100 καπίκια=1 ρούβλι), εννοώντας ότι οι καινούργιες ιδέες του αξίζουν περισσότερο από τις παλιές. Αυτό μου άρεσε πολύ, όταν το πρωτάκουσα. Στην πορεία της ζωής μου κατάλαβα ότι αλίμονο αν ο άνθρωπος δεν αλλάζει, οπότε αλλάζει και η ταμπέλα.
Με ποιες αρετές θεωρείς ότι πρέπει να οπλίζεται ο άνθρωπος;
Οι αρετές είναι πάρα πολλές και φυσικά δεν μπορούμε να τις διαθέτουμε όλες. Καλό θα ήταν να μελετήσουμε τα δελφικά παραγγέλματα που τα έγραψαν οι 7 σοφοί της Ελλάδας και να δούμε πόσα από αυτά μπορούμε να υιοθετήσουμε. Η εντιμότητα, το γνώθι σαυτόν, το μηδέν άγαν και κάποια άλλα πρέπει να τα υιοθετήσουμε οπωσδήποτε.
Οι αστρικές αντιθέσεις μεταφέρονται επί της γης;
Υπάρχει αλληλεξάρτηση ανάμεσα στις πλανητικές και τις γήινες ενέργειες και δεν εννοώ των ανθρώπων, γιατί και τα φυτά και τα ζώα και τα μέταλλα έχουν ενέργεια. Έχει αποδειχτεί ότι το μέταλλο έχει μνήμη. Στέλνουμε ενέργεια στο σύμπαν και αυτό σε εμάς.
«Πλανεύουν» οι πλανήτες τον άνθρωπο;
Καθόλου δεν τον πλανεύουν. Η λέξη πλανήτης προέρχεται από το «πλέω».
Πώς βοηθά η μεταφυσική στην κατανόηση του κόσμου;
Η μεταφυσική δηλώνει ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε από τη φυσική. Αν βέβαια μελετήσουμε, μπορούμε να κατανοήσουμε. Για εμένα η μεταφυσική είναι η καλή μελέτη της φυσικής. Έτσι μπορεί κάποιος να κατανοήσει όλα όσα θεωρούμε μυστήρια του σύμπαντος και να ρυθμίσει την πορεία του ανάλογα με τα φυσικά φαινόμενα.
Πιστεύεις στο κάρμα;
Φυσικά! Η λέξη είναι σανσκριτική. Η αντίστοιχη ελληνική είναι «ειμαρμένη». Είναι οι οφειλές, τα χρήματα, όχι αυτά που ξοδεύουμε. Η λέξη «χρήμα» έχει να κάνει με το χρέος, δηλαδή έχουμε χρέη από προηγούμενες ενσαρκώσεις και πρέπει ή να τα πληρώσουμε ή αν τα έχουμε ξοφλήσει, δεχόμαστε την εύνοια της τύχης και περνάμε καλά.
Υπάρχει το επέκεινα;
Βέβαια! Όλα είναι κύκλος και τίποτα δεν τελειώνει.
Αντέχει ο άνθρωπος την πραγματικότητα χωρίς φίλτρο;
Πρέπει να είναι κάποιος πολύ μεγάλος φίλος της σοφίας, δηλαδή φιλόσοφος, για να αντέξει την πραγματικότητα. Την αντέχει όποιος έχει λύσει το μυστήριο του θανάτου, γιατί τα φίλτρα τα βάζουμε από φόβο. Ο πιο μεγάλος φόβος είναι ο φόβος του θανάτου.
Αν η ζωή σου ήταν ένα γνωστός πίνακας, ποιος θα ήταν;
Θα διάλεγα έναν από τους πίνακες του Ελ Γκρέκο. Είναι ο αγαπημένος μου ζωγράφος. Όλοι ο πίνακές του έχουν μια μεταφυσική νότα και ένα κρυμμένο νόημα.
Ποια είναι η φιλοσοφία σου;
Αν και δεν είμαι φιλόσοφος, μελετώ και ερευνώ πάρα πολύ. Με αντιπροσωπεύει το «Πόλεμος πατήρ πάντων» του Ηράκλειτου.
Τι ρόλο έχει παίξει το ένστικτό σου;
Πάρα πολύ σημαντικό ρόλο από την παιδική μου ηλικία. Πάντα κέρδιζα όταν ακολουθούσα το ένστικτό μου και όχι τη λογική μου.
Ποιο είναι το μυστικό της διαρκούς νεότητας;
Δεν υπάρχει σωματική διαρκής νεότητα. Μόνο νοητική. Όταν νικήσεις τον Κρόνο-χρόνο και όταν η εξέλιξή σου είναι κυκλική και όχι επίπεδη και αναπτύσσεις το πνεύμα σου, τότε υπάρχει διαρκής ζωή στο πνεύμα και στην ψυχή, η οποία δεν χάνεται ποτέ.
Ποια είναι η αισθητική του νεοέλληνα;
Η υποκουλτούρα και τα σκουπίδια. Ο νεοέλληνας δεν έχει αισθητική.
Διδάσκεται ο άνθρωπος από το χθες;
Ο Πλάτων είπε ότι η ανάμνηση είναι γνώση. Χωρίς το χτες, δεν ξέρουμε το αύριο.
Τι σημαίνει «ελευθερία» για εσένα;
Την ελευθερία βούλησης. Όταν την διαθέτεις, τότε μπορείς να επιτύχεις τα πάντα.
Ο ανθρώπινος νους είναι πεπερασμένος;
Ο ανθρώπινος νους συνδέεται με τον παγκόσμιο νου και αυτός με τον θεϊκό νου. Δεν είναι πεπερασμένος.
Είναι οι άνθρωποι σε διάλογο με το σύμπαν;
Οι περισσότεροι, όχι. Αλλά θα αναγκαστούν, κάποια στιγμή, να κάνουν διάλογο με το σύμπαν. Καλό είναι να το καταφέρουν όσο βρίσκονται εν ζωή και όχι να εξαναγκαστούν, γιατί τα μαθήματα αυτά είναι πολύ οδυνηρά.
Πού βρίσκεται η αλήθεια;
Στην έρευνα. Όταν κανείς ερευνά και βλέπει τα πράγματα σφαιρικά και δεν απορρίπτει με την πρώτη ματιά τίποτα, τότε μπορεί να ανακαλύψει την αλήθεια.
Ποιο ταξίδι σου έκανε μεγάλη εντύπωση;
Με έχουν εντυπωσιάσει τα ταξίδια στη Ρωσία και την Αίγυπτο.
Τι σε προβληματίζει για το σήμερα;
Αναρωτιέμαι, πόσοι άνθρωποι θα επιβιώσουν.
Τι σε ενοχλεί στην Ελλάδα του 2022;
Το χαμηλό πνευματικό επίπεδο των ανθρώπων.
Με ποιο όπλο θα πορευτεί ο άνθρωπος στο μέλλον;
Όσοι άνθρωποι απομείνουν στο μέλλον θα πορευτούν με βάση την εξέλιξη της νόησης.
Πώς οραματίζεσαι το μέλλον σου;
Ελπίζω το επίγειο μέλλον μου να είναι σύντομο. Το επουράνιο είναι αιώνιο.
Τι θα συμβούλευες ένα παιδί;
Να έχει ανοιχτά μάτια, να βλέπει τα πράγματα σφαιρικά, να αποβάλλει οποιουδήποτε είδους φόβο και να λειτουργεί με βάση την προσωπικότητα του.
Τι προβλέπεται για την ανθρωπότητα, θα επιζήσει;
Η Ελλάδα θα επιζήσει. Για την υπόλοιπη ανθρωπότητα δεν είμαι σίγουρη.
*Η Γκέλη Ντηλιά είναι ποιήτρια και συγγραφέας.
