«Δεν μας είπε η προλαλήσασα κυρία συνάδελφος τελικά συμφωνεί με την στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών ή όχι; Το να στηρίζει δηλαδή μια κυβέρνηση σε μια δύσκολη συνθήκη την κοινωνία, τους πολίτες της, είναι κακό; Έστω μ’ αυτό το μέτρο. Τα χρήματα αυτά προέκυψαν από τη φορολόγηση, όπως είπε ο πρωθυπουργός, των υπερκερδών των διυλιστηρίων. Έρχεται λοιπόν και τα δίνει στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Δεν ξέρω δηλαδή αν η συνάδελφος διαφωνεί και μ’ αυτό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τύπο και την ενημέρωση. Η έγκυρη πληροφόρηση των πολιτών είναι προϋπόθεση για την ανάδυση και τη λειτουργία της δημόσιας σφαίρας, του πεδίου της σύνθεσης του συλλογικού οράματος για το κοινό καλό και της αναγκαίας κριτικής στους φορείς της εξουσίας αλλά και τις προτεινόμενες εναλλακτικές πολιτικές προτάσεις.
Γι’ αυτό άλλωστε και ο τύπος, τόσο στη χώρα μας όσο και στις υπόλοιπες φιλελεύθερες δημοκρατίες του πλανήτη απολαμβάνει ειδικής συνταγματικής προστασίας.
Είναι γι’ αυτό υποχρέωση της πολιτείας συνεχώς να ενισχύει, να επικαιροποιεί και να αναβαθμίζει το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας του τύπου σε όλες του τις εκφάνσεις – έντυπο και ηλεκτρονικό, εθνικής περιφερειακής, και τοπικής εμβέλειας – διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ελευθεροτυπία, την πολυφωνία, τη διαφάνεια, την ανεξαρτησία, τον υγιή ανταγωνισμό και την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων του τύπου.
Κι αυτή η υποχρέωση γίνεται ακόμη πιο επιτακτική για δύο κυρίως λόγους:
Πρώτον γιατί οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τύπο είναι ραγδαίες, αλλάζοντας συνεχώς το τοπίο και θολώνοντας τους παραδοσιακούς ορισμούς και τις διακρίσεις.
Και δεύτερον, γιατί διεθνώς ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια εξωγενείς εκστρατείες αθέμιτου επηρεασμού επιδιώκουν να πλήξουν τις φιλελεύθερες δημοκρατίες εκμεταλλευόμενες συχνά τα παράθυρα του ρυθμιστικού και νομοθετικού πλαισίου.
Παρά λοιπόν τις σημαντικές προσπάθειες που καταβλήθηκαν στο παρελθόν, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τον τύπο στη χώρα μας είναι σε μεγάλο βαθμό ασαφές, ιδίως σε πεδία όπως τους λογαρίθμους κατανομής της κρατικής διαφήμισης.
Με το παρόν νομοσχέδιο λοιπόν, η Κυβέρνηση αποδεικνύει τη βούληση και την αποφασιστικότητά της να ενισχύσει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, εντάσσοντας μεταξύ άλλων το σύνολο του έντυπου τύπου σε Μητρώο, εκσυγχρονίζοντας το ήδη υφιστάμενο Μητρώο περιφερειακού και τοπικού έντυπου τύπου και δημιουργώντας το νέο μητρώο ηλεκτρονικού τύπου, μια απολύτως αναγκαία προσαρμογή στα δεδομένα όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια.
Είναι μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικό ότι η εγγραφή και παραμονή στα μητρώα αυτά, και συνεπώς η πρόσβαση σε κρατικούς πόρους, συνδέεται με αντικειμενικούς και αμερόληπτους όρους και προϋποθέσεις, όπως η απασχόληση ελάχιστου αριθμού δημοσιογράφων και λοιπού προσωπικού, η γνωστοποίηση όλων των εντύπων και ιστοσελίδων που διατηρεί μια επιχείρηση, η υποχρέωση διαρκούς επικαιροποίησης των στοιχείων και η παροχή πληροφοριών που αφορούν την κυκλοφορία, την επισκεψιμότητα, τη θεματολογία, τη γεωγραφική εμβέλεια και τα κοινά-στόχους.
Έτσι, για πρώτη φορά στη χώρα μας και μετά από πολλά χρόνια όπου η ανάγκη αυτή έχει από τα πράγματα διαπιστωθεί, ο ηλεκτρονικός τύπος και οι ενημερωτικές ιστοσελίδες παύουν να λειτουργούν σε καθεστώς ανωνυμίας και αποκτούν ταυτότητα, που είναι και μία ουσιαστική προϋπόθεση της εγκυρότητάς και της λογοδοσίας τους προς το κοινό τους.
Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης η συμπερίληψη του κριτηρίου της ιστορικότητας καθώς υπάρχουν μέσα που αποτελούν οργανικό μέρος της σύγχρονης ταυτότητας των τοπικών κοινωνιών.
Και στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου μια ειδική αναφορά για τα περιφερειακά και τα τοπικά μέσα. Τόσο για τους κατοίκους μιας περιοχής, όσο και για τους ανθρώπους που κατάγονται από έναν τόπο αλλά πλέον ζουν αλλού, εντός ή και εκτός Ελλάδας, τα μέσα αυτά πολλές φορές αποτελούν τον συμβολικό και ουσιαστικό συνδετικό κρίκο με τον οποίο όχι απλώς διατηρείται η επαφή με τον τόπο και τα ζητήματά του, αλλά και διαμορφώνονται τα νέα οράματα, τα νέα αιτήματα και οι νέες διεκδικήσεις για το μέλλον.
Είναι ο χώρος που αναδεικνύονται οι διακρίσεις στα γράμματα, στον αθλητισμό, τις τέχνες, την κοινωνική προσφορά, ο χώρος όπου αναδεικνύονται οι νέες προσπάθειες, αλλά και η προσφορά μιας ολόκληρης ζωής, είναι η συμβολική πλατεία, το καφενείο, η αυλή, η αγορά που βοηθούν ώστε ένα σύνολο ανθρώπων να συνεχίσει να συνδέεται με τους κοινούς βιωματικούς και αξιακούς δεσμούς της κοινότητας.
Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα σημαντικό η πρόβλεψη του 30% των κρατικών πόρων από διαφημίσεις που είχε προβλεφθεί θυμίζω και από τον νόμο Ρουσόπουλου να κατευθύνεται σ’ αυτά τα περιφερειακά και τοπικά μέσα, με τη διασφάλιση βεβαίως όλων εκείνων των εχεγγύων, όπως είναι οι εγγυήσεις και οι προϋποθέσεις που εισάγει το παρόν νομοσχέδιο, ότι τα ενισχυόμενα μέσα όντως ανταποκρίνονται σ’ αυτή την αποστολή και σ’ αυτόν τον ρόλο.
Κι αυτό γιατί – κι εδώ οφείλουμε να μιλήσουμε ανοιχτά – υπάρχουν και κάποια μέσα σε όλα τα επίπεδα, από το εθνικό μέχρι το τοπικό, και σε όλες τις έντυπες και ηλεκτρονικές μορφές, που λειτουργούν ως προκάλυμμα αθέμιτων συναλλαγών και εξυπηρέτησης συμφερόντων που καμία σχέση δεν έχουν με την ενημέρωση των πολιτών.
Απέναντι σ’ αυτή την πραγματικότητα, που κηλιδώνει άδικα ακόμη και την πλειονότητα των πολύ αξιόλογων μέσων, οφείλουμε να απαντήσουμε με δύο κυρίως τρόπους:
Πρώτον, εισάγοντας αντικειμενικά εύλογα κριτήρια και ενισχύοντας τη διαφάνεια στο πνεύμα ακριβώς που κινείται το νομοσχέδιο που συζητούμε σήμερα.
Και δεύτερον, εισάγοντας αντικειμενικούς και αμερόληπτους κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας για κάθε πηγή και επίπεδο κρατικής επιχορήγησης προς τα μέσα, συμπεριλαμβανομένων και των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιχειρήσεων αυτών οποιαδήποτε μορφή κι αν έχουν, ώστε η αναγκαία ενίσχυση και η εξυπηρέτηση των πραγματικών αναγκών προβολής του δημόσιου έργου, του έργου των ΟΤΑ και των επιχειρήσεων αυτών, να μην οδηγεί σε αθέμιτες σχέσεις εξάρτησης και συναλλαγών.
Εν κατακλείδι: Το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα, με την πρόβλεψη του μητρώου καλύπτει μια υπαρκτή και πιεστική ανάγκη. Οριοθετεί με σαφήνεια το πεδίο των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων, δημιουργεί μια καθαρή εικόνα της ιδιοκτησίας και της ταυτότητας των μέσων, και εισάγει νέους κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας που ενθαρρύνουν την εξυγίανση και δημιουργούν νέες δυνατότητες πραγματικής στήριξης του ρόλου και της αποστολής του τύπου.
Και με το νομοσχέδιο αυτό, η Κυβέρνηση αποδεικνύει τη βούλησή της να ενισχύσει ουσιαστικά το ρυθμιστικό πλαίσιο αλλά και τις προϋποθέσεις οικοδόμησης του αναγκαίου κεφαλαίου εμπιστοσύνης στην κοινωνία μας που με τη σειρά του αποτελεί και τη βασική προϋπόθεση κάθε αισιόδοξης σκέψης για την κοινή προκοπή».
