Η «Ιστορία έχει πρόσωπο» στην Εθνική Πινακοθήκη Ναυπλίου

Με μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση για τις «Προσωπικότητες του Αγώνα στο Ναύπλιο» συνεχίστηκαν οι επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις της Εθνικής Πινακοθήκης (Παράρτημα Ναυπλίου) με τη φροντίδα της Ιστορικού της Τέχνης και υπεύθυνης της Πινακοθήκης στο Ναύπλιο Λαμπρινής Ορφανοπούλου-Καρακούρτη. 

Η παρουσίαση (16-12-2022)έγινε από την Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου κ. Δήμητρα Κουκίου, η οποία αναφέρθηκε στα πρόσωπα του Αγώνα που συνδέονται με την ιστορία του Ναυπλίου μέσα από πίνακες, προσωπογραφίες και κείμενα. Η ομιλήτρια υπήρξε μέλος της ομάδας που σχεδίασε και υλοποίησε το επετειακό πρόγραμμα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση με τίτλο ΕΠΑΝΑCΥΣΤΑΣΗ ’21, πολλές από τις εκδηλώσεις του οποίου φιλοξενήθηκαν στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στο Ναύπλιο. Ουσιαστικά, η κ. Δ. Κουκίου είναι μέλος της ερευνητικής και συγγραφικής ομάδας που ανέλαβε την παρουσίαση ενός σημαντικού τεκμηρίου που εκδόθηκε το 2020 από το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου και το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο με τίτλο: Η ιστορία έχει πρόσωπο. Μορφές του 1821 στην Ελλάδα του Όθωνα από τον Βέλγο διπλωμάτη Benjamin Mary.

Παρουσιάζονται στις 383 σελίδες του πολυτελούς τόμου 207 σχέδια, τα περισσότερα είναι πορτρέτα, του Βέλγου διπλωμάτη που είχε σταλεί στην Ελλάδα ως αντιπρόσωπος (πρέσβης) του παρ’ ολίγον Βασιλιά της Ελλάδας Λεοπόλδου Ι που έγινε Βασιλιάς του Βελγίου. Ο Benjamin Mary σχεδίαζε και τα σχέδιά του αυτά αποτέλεσαν ένα σημαντικό έργο που αγοράσθηκε το 2016 σε διεθνή δημοπρασία στο Λονδίνο από την Σύλβια Ιωάννου. Ο αρχικός χειρόγραφος τίτλος του τεκμηρίου, όπως σημειώνει η ίδια (σ.21), ήταν: «Grèce No 6. Portraits de Personnages Grecs et Turcs dessinés à la Sépia par B. Mary». Ας σημειωθεί πως το συλλεκτικό έργο που κυκλοφόρησε το 2020 είναι το «μισό» από τις προσωπογραφίες και τα πορτρέτα του Βέλγου διπλωμάτη, καθώς υπάρχει σε ιδιωτική συλλογή το υπόλοιπο μισό με τα πορτρέτα γυναικών της ίδιας περιόδου. Συνοδεύεται δε από ένα δεύτερο λεύκωμα με ελληνικά τοπία από τα ταξίδια του. Η κ. Χ.Δημακοπούλου αναφέρει (σ. 69) πως «πιθανώς ο αδελφός του Edouard Mary κληρονόμος των σχεδίων του, τεμάχισε τα αρχικά φύλλα (folio) του καλλιτέχνη και διαχώρισε τις γυναίκες από τους άνδρες. Δεν προκύπτει ωστόσο, ευθέως ο λόγος αυτής της διαιρέσως, που χώρισε πρόσωπα που ανήκαν στην ίδια οικογένεια…». Η διάσωση του αρχείου αποτελεί από μόνη της μια σημαντική συμβολή στην προσπάθεια συμπλήρωσης των ιστορικών τεκμηρίων για τον Αγώνα και ταυτόχρονα ένα εξαιρετικό ερευνητικό έργο καθώς τα κείμενα που συνοδεύουν τις εικόνες του αρχείου διαφωτίζουν σημαντικές πλευρές τόσο της ιστορίας της περιόδου εκείνης, όσο και της θέσης και στάσης του Βέλγου διπλωμάτη στα γεγονότα της περιόδου, αλλά και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έργου του.

Η κριτική έκδοση του λευκώματος αποτέλεσε, όπως σημειώνει ο τ. Γενικός Γραμματέας του ΙΕΕΕ, Ιωάννης Κ. Μαζαράκης-Αινιάν, «ερευνητικό άθλο μακροχρόνιο και επίπονο» καθώς χρειάστηκε, από το 2017 που αποφασίστηκε η έκδοση μια μεγάλη προσπάθεια τεκμηρίωσης και ταυτοποίησης των προσώπων που εικονίζονται στα πορτρέτα, παρότι για αρκετά από αυτά υπάρχουν σημειώσεις. Η έκδοση είναι εξαιρετικής τεχνικής ποιότητας και ταυτόχρονα ένα από τα σημαντικότερα έργα (αναλύσεις, παρουσιάσεις, τεκμηρίωση) που προσφέρθηκαν για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Ο ίδιο προσεγμένη και κατατοπιστική ήταν η παρουσίαση της κ. Δήμητρας Κουκίου με πλήθος λεπτομερειών για συγκεκριμένα έργα που συνδυάζονται με την ιστορία της πόλης του Ναυπλίου.

(Γ. Κόνδης)