Παιδί Ποντίων προσφύγων, ο Νίκος Ξανθόπουλος γεννήθηκε στην Νέα Ιωνία της Αθήνας στις 14 Μαρτίου του 1934 και έγινε ένας πολύ αγαπημένος ηθοποιός και τραγουδιστής. Όμως, λάτρευε και τον αθλητισμό, αφού ήταν αθλητής της ΑΕΚ στα εφηβικά του χρόνια, αλλά και το διάβασμα.
Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ξεκίνησε την πολύχρονη και επιτυχημένη καριέρα του ως ηθοποιός το 1957 στο θέατρο. Από το 1963 και μετά, αφοσιώθηκε στον κινηματογράφο και το τραγούδι, με την τελευταία του κινηματογραφική παρουσία να γίνεται το 1995 – μετά από απουσία 24 ετών – στην ταινία του Γιώργου Ζερβουλάκου «Με τον Ορφέα τον Αύγουστο».
Γνώρισε την επιτυχία στην καριέρα του, ωστόσο παρέμενε προσγειωμένος και είχε εξομολογηθεί για τις φορές που περπατούσε ανάμεσα στον κόσμο «για να δει τι τραβάει και πώς περνάει» λέγοντας στον εαυτό του ότι «αξιώθηκε να δει αγάπες και χαρές που δεν τις έβαζε ο νους του».
«Πολλές φορές έπαιρνα το λεωφορείο – αυτοκίνητο δεν είχα ακόμη- και πήγαινα στο Μαρούσι κι από τη στάση, με ψιλόβροχο, περπατούσα μέχρι το στούντιο για να μην ξεχνιέμαι, να είμαι κοντά στον κόσμο, μέσα στον κόσμο, να βλέπω τι τραβάει, πώς περνάει. Έλεγα στον εαυτό μου, περπάτα κερατά, για να μην παίρνουν τα μυαλά σου αέρα και να θυμάσαι πάντα ότι αξιώθηκες, εσύ, ο γιος του κυρ Παναγιώτη του τσαγκάρη, να δεις αγάπες και χαρές που δεν τις έβαζε ο νους σου, και που δεν ξέρουμε σε τελευταία ανάλυση αν τις άξιζες κιόλας» είχε δηλώσει παλαιότερα.
Στα τέλη του 2005 εξέδωσε σε βιβλίο την αυτοβιογραφία του «Όσα θυμάμαι και όσα αγάπησα». Στο συγκεκριμένο βιβλίο είχε γράψει ότι αποκάλυψε το αληθινό του πρόσωπο «σαν να τα εξομολογήθηκε στον πνευματικό του». Άλλωστε, αν και οι περισσότεροι τον είχαν ταυτίσει ως έναν μονίμως λυπημένο και «βαρύ» άνδρα, ο ίδιος δεν ήταν έτσι.
«Δεν με ξέρετε, κανένας δεν με ξέρει. Η εικόνα μου δεν είναι αυτή που δημιούργησαν, ίσως να φταίω κι εγώ που δεν αντιδρώ, δεν μιλάω. Η καλή μου η Ελένη Ζαφειρίου, που έκανε τη μάνα μου στις ταινίες, μου ‘λεγε, “Χαμογέλα, βρε. Ενώ είσαι τόσο καλό παιδί, έτσι που σε βλέπουν μουτρωμένο, βάζουν χίλια δυο στο μυαλό τους. Μην αδικείς ο ίδιος τον εαυτό σου”», είχε δηλώσει.
Παντρεύτηκε δύο φορές. Αφήνει πίσω 4 παιδιά και 5 εγγόνια.
Το θέατρο και ο κινηματογράφος
Η πρώτη του επαγγελματική εμφάνιση στο θέατρο έγινε με τον θίασο Κατερίνας στην κομεντί Βιργινία. Συνέχισε στο ελεύθερο θέατρο με διάφορους ρόλους: «Η κυρία δε με μέλει», «Λα μάμα», «Ηλέκτρα» (θίασος Ροντήρη, όπου έπαιξε τον ρόλο του Ορέστη), «Είσοδος υπηρεσίας», «Σκάνδαλα στην εξοχή» και το «Τραγούδι του νεκρού αδερφού» (θίασος Κατράκη). Συμμετείχε σε 24 θεατρικές παραγωγές και έπαιξε όλα τα είδη του θεάτρου.
Η πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο έγινε το 1958 στην κωμωδία του Φίλιππα Φυλακτού «Το εισπρακτοράκι», στο πλευρό του Βασίλη Αυλωνίτη και του Νίκου Ρίζου.
Ως κινηματογραφικός πρωταγωνιστής καθιερώθηκε από τον σκηνοθέτη-παραγωγό Απόστολο Τεγόπουλο (Κλακ Φιλμ), με τον οποίο είχε αποκλειστική συνεργασία από το 1964 μέχρι το 1971, σε μουσικές δραματικές ταινίες.
Εκκίνηση στις ταινίες της νεοσύστατης Κλακ Φιλμ έκανε το 1963 στην ταινία «Πληγωμένες καρδιές», στον ρόλο του κακού κουνιάδου. Η αρχή της τυποποίησης των ρόλων του Ξανθόπουλου έγινε έναν χρόνο αργότερα στην ταινία «Αγάπησα και πόνεσα», όπου παρουσιάζονται όλα τα στοιχεία που καθιέρωσαν τον Νίκο Ξανθόπουλο στη συνείδηση του κόσμου σαν «παιδί του λαού».
Η τηλεόραση και η εποχή των βιντεοκασετών
Στην τηλεόραση πρωτοεμφανίστηκε το 1973 στη σειρά «Αγρίμια» και 8 χρόνια μετά έπαιξε στο σίριαλ του Ερρίκου Θαλασσινού «Το ημερολόγιο ενός θυρωρού», στον ρόλο ενός καπετάνιου που θέλει να μπαρκάρει και δεν μπορεί να βρει κάπου να αφήσει τον γιο του. Ο ρόλος ήταν αφορμή να ξαναρχίσει το κάπνισμα.
Το 1994 έπαιξε στην τηλεοπτική δραματική σειρά «Στην κόψη του ξυραφιού».
Το 1989 συνεργάστηκε με τον Απόστολο Τεγόπουλο και τον Πάνο Κοντέλλη στο «Μινόρε μιας καρδιάς» που κυκλοφόρησε σε 3 κασέτες και κατόπιν παίχτηκε στην ΕΡΤ σε 16 επεισόδια. Κατόπιν προέκυψε το «Η αγάπη που δε γνώρισε σύνορα» της οποίας τα γυρίσματα έγιναν στην Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη και το Παρίσι. Κυκλοφόρησε σε δύο κασέτες ενώ αργότερα προβλήθηκε σε 8 επεισόδια στο MEGA.
Ακολούθησαν άλλες δύο βιντεοπαραγωγές, «Η καρδιά του πατέρα» και «Έρωτας στο περιθώριο», που παίχτηκε και στην τηλεόραση στο κανάλι ΑΝΤ1, το 1992.
Το τραγούδι στη ζωή του
Για τις ανάγκες των ταινιών έγινε τραγουδιστής υπό την καθοδήγηση του Απόστολου Καλδάρα και της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου.
Μετά το 1971 σταμάτησε τις εμφανίσεις του στον κινηματογράφο και μεταπήδησε σε νέα καριέρα στο λαϊκό τραγούδι. Συνολικά έχει κυκλοφορήσει 9 άλμπουμ και 55 singles. Η δισκογραφία του περιλαμβάνει γύρω στα 300 τραγούδια. Τα τραγούδια του υπογράφουν μεταξύ άλλων οι Άκης Πάνου, Χρήστος Νικολόπουλος, Σταύρος Ξαρχάκος και άλλοι.
Στην μακρά αποχή του από κινηματογράφο και τηλεόραση είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί και περιοδεύσει σε ΗΠΑ, Αυστραλία και σχεδόν όλη την Ευρώπη, γνωρίζοντας πάντα την αποδοχή και την αποθέωση από την ελληνική ομογένεια.
