Η πορεία μνήμης με τίτλο «Ποτέ Ξανά, Θεσσαλονίκη - Άουσβιτς - 80 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού», η οποία διοργανώθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας, ξεκίνησε στις 11:30 από την Πλατεία Ελευθερίας και κατέληξε στη δυτική πλευρά της πόλης.
Πλήθος κόσμου συμμετείχε στην εκδήλωση θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής στους περίπου 50.000 Εβραίους Θεσσαλονικείς, οι οποίοι βρήκαν τον θάνατο στο Άουσβιτς, το Μπιργκενάου και στο Μπέργκεν - Μπέλσεν και να φωνάξει το σύνθημα «Ποτέ Ξανά». Ο πρώτος συρμός με τους Έλληνες Εβραίους αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη στις 15 Μαρτίου 1943, ενώ μόλις 2.000 άτομα επέστρεψαν και πάλι πίσω μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Εκτός από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, το «παρών» έδωσαν -μεταξύ άλλων- ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, ο υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας-Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης, ο υπουργός Καινοτομίας, Επιστημών και Τεχνολογίας του Ισραήλ, Οφίρ Ακούνις, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζορτζ Τσούνης, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, βουλευτές, εκπρόσωποι της ακαδημαϊκής κοινότητας, των προξενικών Αρχών, της αυτοδιοίκησης κ.ά.
Ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος και των Τεμπών
Λίγο πριν οι συμμετέχοντες εναποθέσουν στις ράγες των τρένων τα κόκκινα γαρύφαλλα τηρήθηκε ενός λεπτού σιγής στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος αλλά και των 57 θυμάτων του μοιραίου σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών.
Νωρίτερα, ο κ. Καλαφάτης, σε σύντομη ομιλία, δήλωσε πως «κρατούμε ασβέστη τη μνήμη 50.000 Εβραίων της πόλης μας που οδηγήθηκαν από τους Ναζί στα στρατόπεδα της παραφροσύνης. Δεν ξεχνούμε τι σημαίνει ναζισμός, φασισμός, ολοκληρωτισμός. Ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας να ολοκληρώσουμε το συντομότερο δυνατό το Μουσείο Ολοκαυτώματος. Την ίδια στιγμή, διατρανώνουμε τη δέσμευσή μας ώστε να προσπαθήσουμε να μη συμβεί ποτέ τέτοιο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Έχουμε ευθύνη για το αύριο και βαθιά ενσυναίσθηση για το χθες».
Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, από την πλευρά του, ανέφερε πως «η σημερινή επέτειος διαφέρει από όλες τις άλλες. Διαφέρει γιατί έμπρακτα ο κόσμος δηλώνει την αντίθεσή του, την κατακραυγή του σε αυτό το έγκλημα. Πέρασαν 80 χρόνια από το πρώτο βαγόνι που έφυγε για το Άουσβιτς. Όπως βαδίζουμε εμείς τώρα, έτσι και τότε οι Εβραίοι βάδισαν αυτόν τον τρόπο σε έναν δρόμο που δεν είχε γυρισμό. Η συμμετοχή μάς κάνει πιο δυνατούς και θα συνεχίσουμε τη μάχη για τον αντισημιτισμό, τον ρατσισμό».
Μηνύματα Κ. Ζέρβα - Απ.Τζιτζικώστα για το «Ποτέ Ξανά»
«Σήμερα η πόλη είναι εδώ. Η καρδιά και η ψυχή της είναι εδώ», ήταν τα πρώτα λόγια του δημάρχου Θεσσαλονίκης από το βήμα της εκδήλωσης που διοργανώθηκε στον παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό. «Σήμερα αλλά και κάθε μέρα τιμούμε τη μνήμη των Εβραίων μαρτύρων του Ολοκαυτώματος. Σήμερα αλλά και κάθε μέρα όλοι μαζί θα σκεφτόμαστε, θα φωνάζουμε, ώστε να μην υπάρξει ποτέ ολοκληρωτισμός, θηριωδία, ποτέ ξανά», πρόσθεσε ο κ. Ζέρβας.
Επίσης, αναφέρθηκε στις τελευταίες εξελίξεις για τη δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος στην πόλη, στην αποδοχή της πρότασης από την πλευρά του δήμου για μετονομασία κεντρικής οδού της Θεσσαλονίκης σε Λεωφόρο Εβραίων Μαρτύρων, ενώ για μία ακόμη φορά επανέλαβε τη δέσμευσή του για μετατροπή της Πλατείας Ελευθερίας σε πάρκο μνήμης.
Ο κ. Τζιτζικώστας σημείωσε πως «σήμερα κάνουμε μία πορεία που ξεκινάει από το παρελθόν, όμως τα βήματά της εκτείνονται στο μέλλον, στέλνουμε προς κάθε κατεύθυνση το ισχυρό μήνυμα, ότι μαζί, ενωμένοι όσο ποτέ, υψώνουμε ένα αδιαπέραστο τοίχος απέναντι στην επανάληψη οποιασδήποτε θηριωδίας, απέναντι στους θιασώτες του μίσους και της βίας, απέναντι στους εχθρούς της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει με όλες τις δυνάμεις της τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις που κρατούν ζωντανή τη μνήμη και αναδεικνύουν την ιστορία του τόπου.
Υπουργός Καινοτομίας Ισραήλ, Οφίρ Ακούνις: «Η πορεία μνήμης νίκη ολόκληρου του έθνους»
«Η πορεία σήμερα, με όλους εσάς, είναι ένας μεγάλος θρίαμβος. Είναι η νίκη του πνεύματος και η υπέροχη εβραϊκή παράδοση επί του ναζιστικού διαβόλου. Αυτή είναι μία νίκη των οικογενειών, των κοινοτήτων και ολόκληρου του έθνους», τόνισε στην ομιλία του κ. Ακούνις.
Στάθηκε στις εν ψυχρώ απελάσεις ολόκληρων οικογενειών από τους Ναζί με αποτέλεσμα «να σβήσουν ολόκληρες γειτονιές και εβραϊκές κοινότητες». «Είμαστε εδώ σήμερα για να θυμόμαστε. Θυμηθείτε τις ασυγχώρητες ενέργειες των Ναζί. Και θυμηθείτε την υπέροχη κληρονομιά και τον αντίκτυπο της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης», συμπλήρωσε ο Ισραηλινός υπουργός.
Πρέσβης ΗΠΑ Τζ. Τσούνης: «Να κρατήσουμε τις μνήμες ζωντανές»
Να κρατηθούν οι μνήμες ζωντανές και να ενημερωθούν οι νέες γενιές για τις θηριωδίες των Ναζί, ώστε να μην επαναληφθούν ποτέ στο μέλλον, επεσήμανε ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα.
Ο κ. Τσούνης ξεκίνησε την ομιλία του δίνοντας συλλυπητήρια στις οικογένειες των 57 θυμάτων των Τεμπών, ενώ σχετικά με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης υπογράμμισε: «Το αίμα που χύθηκε εδώ ήταν αίμα Ελλήνων. Ήταν Εβραίοι που ήταν Έλληνες. Πρέπει να σταθούμε όλοι μαζί για να ενημερώσουμε τις νέες γενιές. Ο μόνος τρόπος για το "Ποτέ Ξανά" είναι να τους θυμόμαστε και να μιλάμε γι' αυτό. Να μη μείνουμε ποτέ σιωπηλοί. Να λέμε δυνατά πως δεν θα τους ξεχάσουμε».
Ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, επί δημαρχίας του οποίου καθιερώθηκε πριν από 10 χρόνια η συγκεκριμένη πορεία μνήμης, ανέφερε στη διάρκεια της εκδήλωσης: «Ονειρεύομαι την εποχή που δεν θα χρειάζεται να πραγματοποιείται μία πορεία μνήμης και που δεν θα γίνεται είδηση η εκλογή ενός Εβραίου δημάρχου». Ο κ. Μπουτάρης συμπλήρωσε πως «τα λόγια των επιζώντων πρέπει να γίνουν δικά μας λόγια. Αναρωτιέμαι ποιος θα τα λέει όταν θα φύγει και ο τελευταίος επιζών; Σεβασμός και τιμή σε αυτούς που γύρισαν από την κόλαση».
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Γιάννης Αμανατίδης δήλωσε λίγο νωρίτερα: «Τιμούμε αλλά και αναστοχαζόμαστε. Ποτέ ξανά το σύνθημα. Ωστόσο, στη Θεσσαλονίκη θα πρέπει να προχωρήσουν το πάρκο μνήμης και το Μουσείο του Ολοκαυτώματος. Αρκετά με τις καθυστερήσεις».
Χαιρετισμούς απηύθυναν, επίσης, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Στέλιος Κατρανίδης και ο πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, Αθανάσιος Καϊσης.
