Διαχείριση απορριμμάτων… α λα Γκρέκα. Σε 3,9 εκατ. ευρώ ανέρχονται μέχρι στιγμής τα χρέη δήμων της Περιφέρειας Πελοποννήσου προς τον ιδιώτη, που σε σύμπραξη με το Δημόσιο έχει αναλάβει τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτών προέρχεται από δύο δήμους, Ναυπλιέων και Άργους Μυκηνών, που χρωστούν ήδη περισσότερο από 1 εκατ. ευρώ έκαστος, μη έχοντας πληρώσει σχεδόν τίποτε από τότε που ξεκίνησαν να εξυπηρετούνται.
Η ανάθεση της διαχείρισης απορριμμάτων σε ιδιώτη (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) πέρασε από μια υπερδεκαετή περιπέτεια μέχρι να ξεκινήσει να υλοποιείται. Η πρώτη από τις τρεις μονάδες (Παλαιοχούνη Αρκαδίας) άρχισε τη λειτουργία της τον Φεβρουάριο του 2022 δεχόμενη απορρίμματα από σχεδόν όλη την Αρκαδία (πλην Μεγαλόπολης), την Αργολίδα και την Κορινθία. Επίσης δέχεται κατ’ εξαίρεση τα απορρίμματα από τρεις δήμους που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης: τη Σπάρτη, τη Δυτική Μάνη και την Ελαφόνησο.
Οι δήμοι καλύπτουν τις υποχρεώσεις τους μέσα από ένα σύνθετο σχήμα. Πληρώνουν ανά τρίμηνο τη συνεισφορά τους στον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ, το συλλογικό όργανο των δήμων κάθε περιοχής για τα απορρίμματα), που με τη σειρά του μεταφέρει τα χρήματα στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία είναι συμβεβλημένη με τον ιδιώτη. Οταν παραδοθούν όλες οι μονάδες και περάσει η δοκιμαστική λειτουργία, τον έλεγχο θα αναλάβει αντί της περιφέρειας ο ΦΟΔΣΑ (ο οποίος σήμερα εξακολουθεί να έχει μόνο έναν υπάλληλο).
Πόσο συνεπείς ήταν οι δήμοι; Μέχρι στιγμής, τα χρέη προς τον ιδιώτη είναι 3.904.374 ευρώ. Από αυτά, τα μεγαλύτερα ποσά οφείλονται από δύο δήμους: ο Δήμος Ναυπλιέων χρωστάει 1,4 εκατ. ευρώ και ο Δήμος Αργους 1,1 εκατ. ευρώ. Ακολουθούν οι Δήμοι Κορινθίων με 323.000 ευρώ και Λουτρακίου με 254.000 ευρώ. Επειδή στις συμβάσεις παραχώρησης τα πράγματα δεν λειτουργούν όπως στο Δημόσιο, η ΤΕΡΝΑ έχει ήδη απειλήσει τον ΦΟΔΣΑ ότι θα αναζητήσει τόκους υπερημερίας, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τις οφειλές.
«Από τη στιγμή που κάποιοι δήμοι δεν πληρώνουν είναι επόμενο να ξεκινούν τα προβλήματα», λέει ο πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ, Σταύρος Αργειτάκος. «Δείξαμε πολλή υπομονή, αισθανόμαστε άσχημα να πιέζουμε τους δήμους, αλλά μπορούμε να βρεθούμε κατηγορούμενοι αν δεν χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα για να εισπράξουμε τις οφειλές. Θέλω να πιστεύω ότι οι δήμοι θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους».
«Το πρόβλημα δημιουργείται από τον τρόπο είσπραξης των δημοτικών τελών, μέσω της ΔΕΗ και των άλλων παρόχων ενέργειας», λένε οι δήμαρχοι.
Οι δύο βασικοί οφειλέτες υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα δημιουργήθηκε λόγω της μη απόδοσης επαρκών δημοτικών τελών. «Το κόστος των απορριμμάτων για εμάς είναι 150.000-200.000 ευρώ μηνιαίως», εξηγεί ο δήμαρχος Ναυπλιέων, Δημήτρης Κωστούρος. «Το πρόβλημα δημιουργείται από τον τρόπο είσπραξης των δημοτικών τελών, μέσω της ΔΕΗ και των άλλων παρόχων ενέργειας. Πολύς κόσμος δεν πληρώνει τη ΔΕΗ ή έρχεται σε ρύθμιση, η οποία προφανώς δεν περιλαμβάνει τα δημοτικά τέλη. Η ΔΕΗ μάς στέλνει ύστερα από χρόνια τους καταλόγους των ανείσπρακτων οφειλών για δημοτικά τέλη. Το 2022 πήραμε βεβαιωμένες οφειλές δημοτικών τελών για το 2017 ύψους 800.000 ευρώ. Εμείς αναγκαστικά προχωρούμε στη διαδικασία είσπραξης της οφειλής κάθε πολίτη, γιατί το αντίθετο θα ήταν ποινικό αδίκημα. Παράλληλα, προχωρήσαμε και σε αύξηση το 2023 των ανταποδοτικών τελών, ώστε να ανταποκρίνονται στο κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων. Οταν όμως το 35%-40% των δημοτικών τελών δεν εισπράττεται, δεν μπορούμε να αυξήσουμε τα τέλη 200% για να καλύψουμε το κενό όσων μας χρωστούν. Σε κάθε περίπτωση θα καταβάλουμε προσπάθεια προκειμένου να ομαλοποιήσουμε τις πληρωμές».
«Το πρόβλημα οφείλεται στη ΔΕΗ και στους άλλους παρόχους. Το ποσοστό των απλήρωτων λογαριασμών είναι μεγάλο», τονίζει ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας Αργους-Μυκηνών, Χρήστος Πετσέλης. «Για να λυθεί το θέμα, αποφασίσαμε να πληρώσουμε την οφειλή από άλλους πόρους».
Τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών, πάντως, δεν έδειξαν να εμπιστεύονται ιδιαίτερα τους δήμους. Σε πρόσφατο νόμο (5027/2023) περιελήφθη ρύθμιση με την οποία, αν υπάρχουν οφειλές δήμων σε ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων, τότε θα παρακρατούνται απευθείας από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ).
Νέα μονάδα
Οσον αφορά την εξέλιξη του έργου, τον Μάιο αναμένεται να εγκαινιαστεί η δεύτερη μονάδα, στη Μεσσηνία, ενώ θα ακολουθήσει στις αρχές καλοκαιριού και η Λακωνία. Ωστόσο οι δήμοι πρέπει να επωμίζονται (εκτός από το ήδη πολύ υψηλό κόστος επεξεργασίας στις μονάδες) ένα υψηλό κόστος μεταφοράς απορριμμάτων στην πλησιέστερη μονάδα, καθώς δεν υπάρχουν επαρκείς σταθμοί μεταφόρτωσης (σήμερα ένας στο Σπαθοβούνι για όλη την Κορινθία και ένας στη Νέα Κίο για την Αργολίδα). Το θέμα συζητείται εδώ και χρόνια, αλλά παραμένει στα χαρτιά. Ο ΦΟΔΣΑ έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για επτά (σε πρώτη φάση) + οκτώ (σε επόμενη) σταθμούς μεταφόρτωσης. «Ο διαγωνισμός για τους πρώτους επτά έχει πάρει το πράσινο φως από το Ελεγκτικό Συνέδριο και ελπίζουμε ότι θα δημοπρατηθεί την επόμενη εβδομάδα», σημειώνει ο κ. Αργειτάκος, «ελπίζουμε ότι οι πρώτοι θα δημιουργηθούν στις αρχές του 2024». Σύμφωνα με στοιχεία του ΦΟΔΣΑ, η μονάδα της Παλαιοχούνης δέχθηκε 98.927 τόνους απορριμμάτων το 2022. Οι μεγαλύτερες ποσότητες προέρχονται από τους Δήμους Κορινθίων (18.814 τόνοι), Ναυπλιέων (15.242 τ.), Αργους (13.974 τ.), Τρίπολης (13.603 τ.) και Σπάρτης (9.410 τ.).
