29 Μαΐου 1453: Η αποφράδα ημέρα για τον Ελληνισμό - Το Ναύπλιο την εποχή της Άλωσης

Του Τόλη Κοϊνη

29 Μαΐου 1453. Τα τείχη της Πόλης ραγίζουν από τις κανονιές των Τούρκων. Στην Πύλη του Ρωμανού ο τελευταίος των Παλαιολόγων σκοτώνεται με το σπαθί στο χέρι και η λαϊκή φαντασία τον κάνει Μαρμαρωμένο. Η σκιά της Τουρκικής σκλαβιάς, που είχε αρχίσει εκατό πενήντα χρόνια πιο πριν, απλώνεται σε όλο τον Ελληνισμό.

Ο ηρωικός θάνατος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου δεν εξιλεώνει τις ευθύνες της δυναστείας του. Μόνιμα επεδίωκαν την Ένωση των εκκλησιών και είχαν κυριολεκτικά ξεπουλήσει τα πάντα σε δυτικούς τυχοδιώκτες. Πίστευαν ότι θα μας σώσει η Δύση… και δεν μας έσωσε. Διατήρησαν με κάθε τρόπο την φεουδαρχία, χωρίς αποτέλεσμα. Δεν στηρίχθηκαν στις δυνάμεις του Ελληνισμού.

Ο Μ. Λαμπρινίδης στην Ναυπλία, αναφέρει μια και μοναδική παρουσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στην πόλη μας. Το 1438- 1439 ο Ιωάνννης ο Η΄ο Παλαιολόγος είχε πάει να συμμετάσχει στη σύνοδο Φλωρεντίας – Φεράρας και είχε αναθέσει καθήκοντα Αντιβασιλέα στον Κωνσταντίνο. Μόλις γύρισε από την Ιταλία έχρισε τον Κωνσταντίνο Δεσπότη του Μυστρά. Αυτός για να πάει στη θέση του δεν προτίμησε να αποβιβαστεί στη Μονεμβάσια, που ήταν Βυζαντινή, αλλά στο Ανάπλι. Στις 3 Δεκεμβρίου του 1443.Το «γιατί;» δεν διευκρινίζεται.

Το Ναύπλιο από το 1387 είχε περιέλθει στην κυριαρχία των Ενετών. Ο πληθυσμός του όμως ήταν Ελληνικός. Το 1395 (ή 1397) έγινε η πρώτη κάθοδος των Τούρκων στην Αργολίδα. Κατέστρεψαν το Άργος, δηλαδή. γκρέμισαν κάποια περιαστικά τείχη και άφησαν την πόλη ουσιαστικά ανοχύρωτη, έκαψαν πολλά σπίτια , μάζεψαν 30.000 κατοίκους ως δούλους και τους μετέφεραν στην Ασία. Για να καταλάβουμε το μέγεθος της καταστροφής πρέπει να ήταν ο μισός –τουλάχιστον – πληθυσμός της εκτός Ναυπλίου Αργολίδας.

Οι Τούρκοι τότε δεν ολοκλήρωσαν την καταστροφή, γιατί δέχτηκαν επίθεση των Μογγόλων στην Μικρά Ασία. Επανήλθαν την δεκαετία του 1440. Βλέποντας ότι ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος εξαπλώνει την εξουσία του σε όλη την Πελοπόννησο και οχυρώνει το «Εξαμίλι» στον Ισθμό, επιτέθηκαν με πολλές δυνάμεις, διέρρηξαν τις γραμμές των Βυζαντινών, έφθασαν στην Κόρινθο, την οποία κατέστρεψαν συθέμελα.

Οι Βυζαντινοί και οι Βενετοί βλέποντας ότι ο πληθυσμός της Αργολιδοκορινθίας είχε μειωθεί, κάλεσαν να εγκατασταθούν εδώ οι Αρβανίτες. Οι σχέσεις τους με τους Βυζαντινούς δεν ήταν καλές. Οι Βυζαντινοί άρχοντες τους ήθελαν απλώς ως εργάτες στα κτήματά τους. Αποτέλεσμα, ούτε στις μάχες στο «Εξαμίλι» τους βοήθησαν και ανάμεσα στην άλωση της Πόλης και την άλωση του Μυστρά, στην τελευταία βυζαντινή δεκαετία στην Πελοπόννησο, είχαμε μεγάλη κοινωνική εξέγερση στην Αργολίδα κατά της κυριαρχίας αυτών των παρηκμασμένων φεουδαρχών.

Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης οι Οθωμανοί σχεδίασαν την κατάκτηση της Πελοποννήσου. Στα χέρια των Ενετών ήταν μόνο τα τρία λιμάνια: Ναύπλιο, Μεθώνη και Κορώνη. Όλα τα υπόλοιπα στους Βυζαντινούς του Μυστρά. Οι Βενετοί κινήθηκαν γρήγορα έστειλαν στόλο και στρατιωτικές ενισχύσεις (επιστρατεύοντας όλους τους κατάδικους) στο Ναύπλιο. Διέθεσαν πόρους για την συμπλήρωση της οχύρωσης της πόλης μας. Δέχθηκαν να κατοικήσουν εδώ και πρόσφυγες από άλλα μέρη της Πελοποννήσου. Και έτσι κατόρθωσαν να το κρατήσουν στα χέρια τους άλλα 80 χρόνια. Το Άργος την πλήρωσε πάλι. Ένα μέρος των κατοίκων του μεταφέρθηκε, από τους Τούρκους, στην Κωνσταντινούπολη, που είχε μειωθεί επικίνδυνα ο πληθυσμός της.

Καλό είναι να θυμόμαστε την ιστορία… ο Νεοοθωμανισμός των Τούρκων είναι επικίνδυνη απειλή και σήμερα για την Ελλάδα και παρόλα αυτά υπάρχουν και στο Ανάπλι ακόμα φωνές που συγκινούνται με την Οθωμανική πολιτιστική κληρονομιά.