Δ. Διατσίγκου και Θ. Ντεβέ
Είναι εμπειρικά διαπιστωμένο αλλά και επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι η μεγάλη νευρικότητα και το υπερβολικό άγχος πριν από ένα αθλητικό αγώνα, αποτελεί ένα πρόβλημα που συνήθως επηρεάζει αρνητικά την απόδοση των αθλητών-τριων.
Επίσης έχει διαπιστωθεί ότι η νευρικότητα πριν από τους αγώνες, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με «κατά μέτωπο επίθεση» αφού όσο περισσότερο σκεφτόμαστε και προσπαθούμε να μειώσουμε αυτή τη νευρικότητα τόσο περισσότερο αγχώδεις γινόμαστε τις περισσότερες φορές.
Το πρόβλημα μπορεί και πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο, αλλάζοντας τη στάση, τη θεώρηση, τη φιλοσοφία μας απέναντι στον αθλητικό αγώνα και προσεγγίζοντας τη συμμέτοχή μας σ’ αυτόν με πνεύμα συναγωνισμού και όχι ανταγωνισμού.
Προς τούτο αξίζει να δούμε ορισμένες τεχνικές-συμβουλές, κάποιους κανόνες που μπορεί να βοηθήσουν τον αθλητή-τρια στην αποτελεσματική και ισορροπημένη ψυχολογική προσέγγιση την θετική διαχείριση του άγχους και την εν γένει σωστή αγωνιστική συμπεριφορά.
Α. ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
Ø Πριν από τον αγώνα μην αποκλίνεις από τις συνήθειες σου. Ακολούθησε με αυτοπειθαρχία και σχετική ακρίβεια, την εξωαγωνιστική σου –αθλητική- ρουτίνα που έχεις διαπιστώσει ότι σ’ έχει οδηγήσει σε υψηλές αποδόσεις-επιδόσεις, π.χ. διατροφή, ύπνος, κοινωνικές υποχρεώσεις, ψυχαγωγία, «προσωπικές στιγμές» κ.τ.λ.
Ø Αφιέρωσε λίγο χρόνο κάθε μέρα για να σκεφτείς τον προσεχή αντίπαλό σου (είτε πρόσωπο είτε ομάδα) και για το πώς πρέπει να προετοιμαστείς (ψυχοπνευματικά και αγωνιστικά) έτσι ώστε να αποδόσεις όπως πρέπει και όπως εσύ φιλοδοξείς. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια ενός εκ των μεγαλυτέρων Ελλήνων ποδοσφαιριστών του Μίμη Δομάζου « Ξέρεις τι έκανα πριν από τον κάθε αγώνα; Προετοιμαζόμουν όλη την εβδομάδα. Για παράδειγμα παίζαμε την Κυριακή με τον Ολυμπιακό, εγώ προετοιμαζόμουν από τη Δευτέρα για το ματς. Το έφερνα στο μυαλό μου, το «έβλεπα». Σκεφτόμουν τι θα κάνω, ποιος θα με φυλάει, πότε πρέπει να φτιάξω το παιχνίδι και πότε θα το χαλάω, πως θα βρω τον Αντωνιάδη ή τους συμπαίκτες μου, σε ποια κίνησή τους θα τους πετάξω τη μπάλα για να τους βρω εκεί ακριβώς που πρέπει. Όλα αυτά τα είχα στο μυαλό μου. έπαιζα το ματς την Κυριακή και μπορούσα να παίξω άλλα δύο, γιατί τα πόδια μου δεν κουραζόταν. Μόνο το μυαλό κουραζόταν και γυρνούσα σπίτι και το ξεκούραζα μια ώρα. Θέλει ταλέντο και στα πόδια και στο μυαλό».
Ø Κάνε οτιδήποτε-πέρα από την καθημερινότητά σου- που έχεις καταλάβει, έχεις νοιώσει ότι λειτουργεί θετικά και σου βελτιώνει είτε την φυσική σου κατάσταση, είτε την συναισθηματική σου διάθεση και ηρεμία, είτε ακόμα την πνευματική σου ενέργεια και αυτοπεποίθηση. Επίσης απόφυγε σκέψεις που ενδεχομένως σε στεναχωρούν, σε ενοχλούν ή σ εξοργίζουν. Ακόμη περιόρισε κατά το δυνατόν τις παρέες, τις συζητήσεις, τις επαφές με ανθρώπους που για σένα είναι «τοξικοί».
Ø Μην συμμετέχεις σε περιττές και έξω από τις δικές σου αρμοδιότητες (ως αθλητή) και τις δικές σου προτεραιότητες, σε άσκοπες κουβέντες, αντεγκλήσεις, άκυρες διεκδικήσεις. Μην εμπλέκεσαι σε έντονους διαλόγους, ιδιαίτερα στις προπονήσεις και πολύ περισσότερο στους αθλητικούς αγώνες και γενικά στους αθλητικούς χώρους. Αντιμετώπισε ψύχραιμα και χωρίς βιασύνη ότι μπορεί να σ’ ενοχλήσει, προσπάθησε να μην φιλονικείς την ημέρα του αγώνα ιδίως δε λίγο πριν αλλά και λίγο μετά τον αγώνα.
Ø Αντιμετώπισε με χαρά τον αγώνα! Προσπάθησε να διώξεις το άγχος και την πίεση για τον αγώνα που έρχεται, με την προσδοκία της ευχαρίστησης, εν όψει της συμμετοχής σου στο άθλημα που αγαπάς να συμμετέχεις και να απολαμβάνεις!
Β. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ
Ø Μην απαιτείς από τον εαυτό σου την τελειότητα. Να έχεις πάντα υπόψη σου, ότι σε μια αθλητική προσπάθεια, οι πιθανότητες για κάποιο λάθος είναι εξαιρετικά πολλές, μια που η αθλητική τελειότητα (πέρα από την σκληρή μα πάρα πολύ δουλειά) αποτελεί συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως ψυχικών σωματικών, πνευματικών, υποδομών, συνθηκών και ακόμη συγκυρίας, σύμπτωσης αλλά και τύχης. Μην ξεχνάς επίσης ότι η παρουσία των (αθλητικών) αντιπάλων-συναγωνιστών πάντα κάνει τις (αθλητικές) προσπάθειες πιο περίπλοκες κυρίως δε πιο απρόβλεπτες.
Αν ωστόσο αρχίσεις να σκέφτεσαι –ενώ εξελίσσεται ο παιχνίδι- ένα λάθος που έκανες, είναι περισσότερο βέβαιο, ότι θα χάσεις την αυτοσυγκέντρωσή σου, ενδεχομένως και την αυτοπεποίθησή σου και έτσι θα κάνεις περισσότερα, ίσως και μεγαλύτερα λάθη. Προσπάθησε –είτε «διαβάζοντας» τα δεδομένα του αγώνα, είτε με τη βοήθεια του προπονητή σου- να δεις (κατανοήσεις) το γιατί έκανες το λάθος, έτσι ώστε να μην το επαναλάβεις. Για το λάθος που είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα κάνεις σ’ ένα αθλητικό αγώνα ακολούθησε τον παρακάτω κανόνα:
1. Να το επισημάνεις
2. Να το παραδεχτείς
3. Μάθε από αυτό, ξέχνα το και προχώρα μπροστά και πιο δυνατός. Σκέψου ότι μόνον ο Θεός και οι πεθαμένοι δεν κάνουν λάθη και εσύ δεν είσαι (ευτυχώς…) τίποτε από τα δύο.
Ø Τοποθέτησε τον αγώνα σε μια προοπτική: μια χαμηλή απόδοση-επίδοση δεν σημαίνει το τέλος της αθλητικής σου καριέρας, αλλά όμως, και με μια σπουδαία εμφάνιση δεν θα γίνεις ξαφνικά κορυφαίος αθλητής υψηλού διαμετρήματος. Μην αγωνίζεσαι με τη σκέψη πως αν νικήσεις θα κατακτήσεις τον κόσμο, ενώ αν χάσεις θα έρθει η καταστροφή. Έχε πάντα υπόψη σου ότι η διάρκεια και μόνον σε διακρίσεις δείχνει την πραγματική αξία ενός αθλητή-τριας και οδηγεί στην ουσιαστική επιτυχία και καταξίωση. Μείνε με τα πόδια και το μυαλό στους αγωνιστικούς χώρους, πάντα προσγειωμένος, μετρημένος και σοβαρός, αλλά ταυτόχρονα με το βλέμμα και την καρδιά ψηλά, ψηλά στον ουρανό, πάντα αισιόδοξος μα και πάντα φιλόδοξος.
Ø Συγκέντρωσε την προσοχή σου στην διαδικασία του αγώνα και όχι στην στιγμιαία εξέλιξή του.
Αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο η διακύμανση του αγώνα (θετική ή αρνητική) να μην επηρεάσει αναλόγως και την ψυχολογία και την αγωνιστική διάθεση ενός αθλητή-τρια, εν τούτοις και παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να γίνεται μια συστηματική και στοχευμένη προσπάθεια, έτσι που η κλίμακα,το μέγεθος των προκαλούμενων συναισθημάτων από την εξέλιξη του αγώνα, να είναι κατά το δυνατόν ελεγχόμενες και να μην οδηγούν σε ακραίες συμπεριφορές. Με δυο λόγια δηλαδή, μην απογοητεύεσαι γρήγορα και μην ενθουσιάζεσαι εύκολα και υπερβολικά. Μια τυχόν αρνητική εξέλιξη, στον αγώνα, δεν πρέπει να σε οδηγεί σε απογοήτευση, σε παραίτηση. Αντιθέτως αυτό πρέπει να σε πεισμώνει και να σε κάνει να θέλεις να προσπαθήσεις ακόμα περισσότερο. Από την άλλη πλευρά αν ο αγώνας εξελίσσεται ευνοϊκά, μην κάνεις το λάθος και ενθουσιαστείς υπερβολικά, εφησυχάσεις και θεωρήσεις ότι ο αγώνας έχει κριθεί με αποτέλεσμα να «κατεβάσεις ταχύτητα». Μια τέτοια λάθος αντίδραση έχει «στοιχήσει» κατά καιρούς σε πολλούς αθλητές και ομάδες. Άλλωστε αξίζει να θυμάσαι πάντα ότι ένας αγώνας τελειώνει μόνον όταν ο διαιτητής σφυρίξει τη λήξη ή όταν ο αθλητής ολοκληρώσει τις προβλεπόμενες προσπάθειές του ή όταν περάσει τη γραμμή τερματισμού.
Ø Κρατήσου κατά το δυνατόν ήρεμος και προσπάθησε να απολαύσεις τη χαρά που προκαλεί η συμμετοχή σου στον αθλητικό αγώνα.
Η συμβουλή, η σύσταση και κυρίως η υιοθέτηση αυτής της τεχνικής είναι ίσως η σημαντικότερη όλων. Βεβαίως από τη φύση του ένας αθλητικός αγώνας εμπεριέχει μια εξαιρετικά δύσκολη στην διαχείρισή της αντίφαση… Δηλαδή για να νικήσεις σ’ έναν αθλητικό αγώνα, πρέπει να προσπαθήσεις πολύ σκληρά, με ένταση και πάθος, ταυτόχρονα, ωστόσο πρέπει όταν αγωνίζεσαι να είσαι κατά κάποιο τρόπο ήρεμος και ιδίως με καθαρό μυαλό. Συχνά στον αγώνα ακούς τον προπονητή σου, να σε παροτρύνει να αγωνιστείς πιο δυνατά με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση και «νεύρο», ενώ μετά από λίγο να σου ζητάει να ηρεμήσεις… Το μυστικό για να ισορροπήσεις ανάμεσα στις δύο αλληλοσυγκρουόμενες επιδιώξεις είναι να παίζεις, πρωτίστως και πάνω από όλα, γιατί απολαμβάνεις την συμμετοχή σου στον αθλητικό αγώνα, γιατί σ’ αρέσει ν’ αγωνίζεσαι, γιατί «γουστάρεις», γιατί είσαι παθιασμένος ή καλύτερα ερωτευμένος με το αγαπημένο σου άθλημα και γιατί ταιριάζει στην ψυχοσωματική σου ιδιοσυγκρασία και υπόσταση (ταλέντο). Να μην προσεγγίζεις τον αγώνα και πολύ περισσότερο να μην αγωνίζεσαι έχοντας στο μυαλό σου ότι πρέπει να αποδόσεις καλά για να ευχαριστήσεις τους γονείς σου, τους φίλους σου, κάποια αγαπημένα σου πρόσωπα ή ακόμη χειρότερα γιατί κάποια μάτια, κάποιοι ειδικοί σε αξιολογούν ή γιατί υπάρχουν κίνητρα (συνήθως οικονομικά) στο νικηφόρο αποτέλεσμα ενός αθλητικού αγώνα. Κατά συνέπεια το σημαντικό και κρίσιμο είναι ότι πριν και πάνω από όλα να αγωνίζεσαι για την προσωπική σου ευχαρίστηση. Μετά ας ακολουθούν οι άλλοι στόχοι, τα άλλα κίνητρα, αφού θα ήταν λάθος και μη ρεαλιστικό, να υποτιμήσει κανείς την χρησιμότητά τους. Και προς Θεού! Σε καμία περίπτωση μην «κατεβαίνεις», μην «μπαίνεις» στον αγώνα με τη σκέψη στην ενδεχόμενη αποτυχία: «Στον αθλητισμό –όπως άλλωστε και στη ζωή γενικά- δεν πρέπει και δεν μπορεί να μιλάμε για αποτυχία. Αποτυχία υπάρχει μόνο, όταν δεν προσπαθείς να κάνεις το καλύτερο που μπορείς. Ναι αυτό είναι αποτυχία! Όταν έχεις ήσυχη τη συνείδησή σου και κάνεις το καλύτερο που μπορείς τότε δεν υπάρχει ποτέ αποτυχία». Τα λόγια αυτά του σπουδαίου αθλητή και εξίσου σπουδαίου ανθρώπου του Γιάννη Αντεντοκούμπο, είναι μοναδικά και αξίζει όχι καλά να τα διαβάσεις μα και να τα υιοθετήσεις!!
Βασικά για να πετύχεις το ιδανικό σημείο ισορροπίας ανάμεσα στο ήρεμα και στο δυνατά είναι να μάθεις (να εκπαιδευτείς) έτσι ώστε να αγωνίζεσαι με αυτοκυριαρχία! Είναι η λέξη κλειδί στην οποία συμφωνούν σχεδόν όλοι οι ειδικοί επιστήμονες. Αυτοκυριαρχία στον αθλητισμό με δυο λόγια σημαίνει να «κυριαρχείς στο αγωνιστικό πάθος, στην πίεση, την ένταση του αγώνα, χωρίς ωστόσο αυτό το πάθος να το ελαττώνεις». Εξ’ άλλου όπως έχει και επιστημονικά διαπιστωθεί η παρουσία του άγχους που αναπόφευκτα δημιουργεί η πίεση (για το αποτέλεσμα) του αθλητικού αγώνα, μέχρι ενός σημείου λειτουργεί θετικά ως προς την βελτίωση της αθλητικής απόδοσης (αναφέρεται και ως δημιουργικό «στρες»). Όταν όμως το άγχος ξεπερνάει κάποια όρια και αυξάνει υπερβολικά, η απόδοση επηρεάζεται αρνητικά, αφού η σχέση μεταξύ άγχους και απόδοσης γίνεται πια αντιστρόφως ανάλογη. Συμβαίνει δηλαδή αυτό που στην αθλητική ψυχολογία περιγράφεται και ως «ανεστραμμένο Π(ι)».
Και είναι ακριβώς η αυτοκυριαρχία που μπορεί να οδηγήσει στο ιδανικό σημείο συνάντησης του άγχους και της απόδοσης γιατί μόνον έτσι μπορεί να επιτευχθεί η απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στην αγωνιστική διάθεση και το καθαρό μυαλό.
Γ. ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
Με μια πρώτη ματιά η παράμετρος αυτή, φαίνεται να έχει μικρή σημασία και αξία σε σχέση με την ψυχολογική προσέγγιση και προετοιμασία ενός αθλητικού αγώνα αφού πια έχει τελειώσει. Εν τούτοις όχι μόνο δεν ισχύει κάτι τέτοιο, αλλά αντιθέτως πολλοί και σημαντικοί προπονητές θεωρούν ότι σε μεγάλο βαθμό η αποτυχία ενός αθλητικού αγώνα εξαρτάται από όσα έχουν συμβεί αμέσως μετά τη λήξη του προηγούμενου αθλητικού αγώνα.
ΧΑΛΑΡΩΣΕ – ΗΡΕΜΗΣΕ
Ανεξάρτητα από την έκβαση του αγώνα και την προσωπική σου επίδοση – απόδοση, προσπάθησε να χαλαρώσεις από την ένταση του αγώνα που μόλις τελείωσε. Μείνε κατά το δυνατόν ήρεμος και χαλαρός, ελέγχοντας τα συναισθήματά σου, ανεξάρτητα από όσα έχουν προηγηθεί (είτε θετικά είτε αρνητικά). Προφανώς και θα χαρείς και (γιατί όχι) θα ενθουσιαστείς όταν νικήσεις, όπως εξάλλου θα λυπηθείς αλλά δεν θα απογοητευτείς όταν θα χάσεις. Πρόσεξε όμως! το ξαναλέμε! Μια νίκη δεν θα σε ανεβάσει στον «παράδεισο» και μια ήττα δεν θα σε κατεβάσει στην «κόλαση», κυρίως δε μην εμπλακείς σε αντιπαλότητες, σε άγονους και περιττούς διαπληκτισμούς και διαμαρτυρίες. Σε κάθε περίπτωση πάντα να λες ένα μεγάλο και κατηγορηματικό όχι στη βία (λεκτική και σωματική) στους αγωνιστικούς χώρους και όχι μόνο. Μην παραλείψεις να χαιρετήσεις, να δώσεις το χέρι σε όλους τους συναθλητές σου (συναγωνιστές) καθώς και στους διαιτητές – κριτές, χωρίς σχόλια και παράπονα για κάποια λάθη που κατά την εκτίμησή σου θεωρείς ότι έκαναν. Τέλος αγκάλιασε έναν-έναν ξεχωριστά όλους τους συμπαίκτες και προπονητές (ομαδικό άθλημα) ή το προπονητικό «τιμ» (ατομικά άθλημα), ως δείγμα αλληλοσεβασμού και αναγνώρισης της συνεργασίας και της προσπάθειας όλων.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ
Είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό και κρίσιμο ζητούμενο που μπορεί να «σημαδέψει» είτε θετικά είτε αρνητικά την καριέρα ενός αθλητή αλλά και την αγωνιστική συμπεριφορά και πορεία μιας ομάδας. Στον αθλητισμό δε, ισχύει κατ’ εξοχήν αυτό που καταγράφεται και ως αξίωμα ζωής, δηλαδή ότι το δύσκολο δεν είναι τόσο να φτάσει κανείς στην κορυφή, όσο το να παραμείνει, να κρατηθεί κατά το δυνατόν περισσότερο σ’ αυτή. Άλλωστε όπως ήδη επισημάναμε, ένας αθλητής, μια ομάδα φτάνει στην καταξίωση και την αναγνώριση, μέσα από τη διάρκεια, τη συνεχή βελτίωση και πρόοδο και όχι από μια μοναδική και συγκυριακή ίσως επιτυχία.
Για την επίτευξη ενός τέτοιου δύσκολου και επίπονου, είναι η αλήθεια, στόχου, έχει πολύ μεγάλη σημασία και αξία ο αθλητής-τρια να μπορεί να διαχειρίζεται με ψυχραιμία, νηφαλιότητα και αποτελεσματικότητα, το όποιο αγωνιστικό αποτέλεσμα. Στον αθλητισμό όσο επιθυμητή, επιδιωκόμενη και αναμενόμενη είναι η νίκη και η επιτυχία, τόσο και πολύ περισσότερο μάλιστα, παραμονεύει και μας επισκέπτεται η ήττα και η αποτυχία.
Μην ξεχνάς ότι στον αθλητισμό ο νικητής πάντα είναι ένας, ενώ οι «συναγωνιζόμενοι» είναι πολλοί περισσότεροι.
Μην ξεχνάς ότι η αξία του ηττημένου δίνει δόξα στον νικητή.
Μην ξεχνάς ότι όταν «δεν ξέρεις» να χάνεις δεν θα μάθεις να νικάς.
Μην ξεχνάς ότι το να ξέρεις να χάνεις είναι μεγάλη υπόθεση. Τόσο στη ζωή όσο και στον αθλητισμό, η αντίδραση όταν πια είναι γεγονός η ήττα, είναι μέτρο κουλτούρας επιπέδου, τότε δίνει εξετάσεις ο αυτοσεβασμός και η αξιοπρέπεια.
Με βάση τις σκέψεις αυτές, καλό είναι:
ü Στην νίκη στην επιτυχία: Μην υποτιμάς, μην προκαλείς, μην προσβάλεις, μην απαξιώνεις τους αντίπαλούς σου, αλλά και τους θεατές. Δείξε σοβαρότητα, αυτοσυγκράτηση, μετριοφροσύνη και όχι αλαζονεία. Πιο απλά φρόντισε να μην πάρουν τα μυαλά σου αέρα και ακόμα πιο λαϊκά πρόσεξε πολύ «μην καβαλήσεις το καλάμι». Συνήθως δε όταν αυτό συμβαίνει, αφ’ ενός δεν το αντιλαμβανόμαστε (παραδεχόμαστε) εύκολα και αφ’ ετέρου όταν εν τέλει το συνειδητοποιούμε τις πιο πολλές φορές έχει γίνει πια, ανεπανόρθωτη ζημιά. Δηλαδή έχουμε «σπάσει τα μούτρα μας» και έχουμε φέρει πίσω αν δεν έχουμε γκρεμίσει ότι χτίζαμε με κόπους και θυσίες.
ü Στην ήττα στην αποτυχία: Να παραμείνεις όσο μπορείς ψύχραιμος και σιωπηλός. Όχι φωνές, γκρίνιες, καυγάδες, σχόλια και (ιδίως) μετάθεση ευθυνών. Μείνε δυνατός και ήρεμος, κοίταξε μπροστά, συνέχισε να προσπαθείς με περισσότερο πείσμα, με αφοσίωση και σκληρή δουλειά. Μην τα παρατάς ποτέ «επτά φορές θα πέσεις, οκτώ θα σηκωθείς»!
Όταν χάνεις δεν έχεις την πολυτέλεια για βαθυστόχαστες αναλύσεις, (άφησε να ασχοληθούν μ’ αυτά κυρίως οι προπονητές) και βεβαίως δεν πρέπει να ψάχνεις δικαιολογίες και εξιλαστήρια θύματα. Πρέπει να γνωρίζεις καλά ότι οι εύκολες, οι πολλές δικαιολογίες, είναι ο πιο σίγουρος δρόμος προς την αποτυχία. Όποιος είναι καλός στις δικαιολογίες σπανίως είναι καλός σε οτιδήποτε άλλο. Άλλωστε «ο έξυπνος παραδέχεται, ο πονηρός αμφιβάλλει και ο ανόητος επιμένει». Τη ζωή την βιώνουμε ατενίζοντας προς τα εμπρός, αλλά την κατανοούμε, κοιτάζοντας προς τα πίσω γι’ αυτό και τα λάθη του χθες μπορεί και πρέπει να γίνουν η γνώση του αύριο!
Ο Τσώρτσιλ, το έβλεπε κάπως στρατηγικά «Η αποτυχία είναι να προχωράς από αποτυχία σε αποτυχία χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου». Ο Μπέκετ, πάλι το έλεγε πιο ποιητικά «Πάντα προσπάθεια, πάντα αποτυχία. Δεν πειράζει, προσπάθησε ξανά, απέτυχε ξανά, απέτυχε καλύτερα», ενώ ο Ρ. Κένεντυ, πίστευε ότι «Μόνον αυτοί που τολμούν ν’ αποτύχουν παταγωδώς, μπορούν να επιτύχουν μεγαλειωδώς». Επίσης αξίζει κανείς, να αναζητήσει στα Μ.Μ.Δ. και να διαβάσει προσεκτικά, το σχόλιο που έκανε ο Γ. Αντεντοκούμπο, με αφορμή τον πρόωρο αποκλεισμό της ομάδας του, στην τελική φάση των αγώνων του Μ.Β.Α, τα όσα είπε σχετικά με το θέμα αξιολογήθηκαν ως και οι «δηλώσεις της χρονιάς». Ο Κάρολο Ανσελότι, προπονητής της ποδοσφαιρικής Ρεάλ και ο Στιβ Κερ, προπονητής των Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς, υποκλίθηκαν στον Γ. Αντεντοκούμπο. Ο καλύτερος μπασκετμπολίστας στον κόσμο, όπως τον αποκάλεσε ο Σακίλ Ο’ Νίλ, αρνήθηκε να μιλήσει για αποτυχία «Δεν υπάρχει αποτυχία στον αθλητισμό. Υπάρχουν καλές και κακές μέρες. Κάποιες φορές είναι η σειρά σου και κάποιες όχι. Δεν νικάς πάντα». Το ίδιο και στη ζωή!
Τελικά αυτοί οι ξεχωριστοί άνθρωποι, μας επισημαίνουν αυτό που μας λέει ακριβώς η ίδια η ζωή, αν κοιτάξουμε με ψυχραιμία γύρω μας, πίσω μας προς τα πάνω, προς τα κάτω, ότι δηλαδή η αποτυχία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιτυχία. Αν λίγο πολύ θεωρούμε την αποτυχία δεδομένη και αναμενόμενη ακόμη ,επαληθευόμαστε και στο κάτω-κάτω δεν αποτυγχάνει ποτέ, μόνον αυτός που δεν προσπαθεί και αυτός που δεν κάνει τίποτα.
Έτσι για το λάθος που θα κάνεις, για την αποτυχία που θα έχεις και που είναι δεδομένο ότι θα συμβούν κάποια στιγμή στους αθλητικούς αγώνες ακολούθησε τα παρακάτω:
ü Αναγνώρισε (το λάθος)
ü Παραδέξου το
ü Μάθε από αυτό
ü Ξέχνα το και προχώρα μπροστά
Και ασφαλώς αυτά σε συνδυασμό με ηρεμία, αυτοκριτική, σκληρή δουλειά! Μια ήττα, μα αποτυχία μπορεί να αποδειχθεί πολύ διδακτική και εν τέλει ωφέλιμη στην ευθεία του χρόνου, όταν και αν μαθαίνεις κάτι από αυτή. Όταν βλέπεις, παραδειγματίζεσαι και διορθώνεις τα λάθη. Μια ήττα μπορεί να αποδειχθεί πιο σημαντική από μια νίκη. Αλλιώς αρχίζεις να την φοβάσαι…. Ο σπουδαίος Ζ. Ομπράντοβιτς, έχει χαρακτηριστικά πει «Η ήττα είναι σαν το λίπασμα…. Βρομάει στην αρχή αλλά τελικά κάνει καλό. Οι ήττες πάντοτε πονάνε και σ’ αυτές πρέπει να στεκόμαστε περισσότερο από τις νίκες». Γενικά να έχεις πάντα υπόψιν σου, το κέρδος μιας αποτυχίας και το κόστος μιας νίκης. Και αυτό γιατί στον αθλητισμό συχνά-πυκνά δεν συμβαίνουν τα πράγματα με βάση τη λογική, των ικανοτήτων και πιθανοτήτων, αφού σε μια αθλητική προσπάθεια εκτός από το σώμα ή καλύτερα πριν από αυτό συμμετέχει η σκέψη (προσέγγιση, αντίληψη αγώνα) και η καρδία (διάθεση θέληση για τον αγώνα). Έτσι αρκετές φορές εκεί που νοιώθεις να πετάς στα σύννεφα, εκεί που αισθάνεσαι την υπεροχή του φαβορί και της παντοδυναμίας σου, ξαφνικά τρως μια κατακέφαλα και προσγειώνεσαι στην (σκληρή) πραγματικότητα. Με την πίκρα της απογοήτευσης που γίνεται εντονότερη όταν συνειδητοποιείς τα λάθη της υπερφίαλης σκέψης σου, το λαβύρινθο των εκτιμήσεών σου. Να θυμάσαι πάντα ότι το πιο οδυνηρό λάθος στον αθλητισμό είναι να ΥΠΟΤΙΜΗΣΕΙΣ τον αντίπαλο σου.
ΣΤΑ ΑΠΟΔΥΤΗΡΙΑ
Όταν βρίσκεσαι στα αποδυτήρια πριν ή μετά την προπόνηση και τους αγώνες, είτε ατομικά ιδίως όμως σε ομαδικό επίπεδο, ακολούθησε με ακόμη μεγαλύτερη αυστηρότητα ένα πλαίσιο συμπεριφοράς αυτοελέγχου, αλληλοσεβασμού, σοβαρότητας και εν συναίσθησης. Όχι σε συζητήσεις που μπορεί να προσβάλουν και να πληγώσουν τον συναθλητή-συμπαίκτη σου ή τους προπονητές ή τα μέλη του Δ.Σ. ή ακόμη τους φίλους του συλλόγου σου. Μ’ άλλα λόγια σε καμία περίπτωση μην κάνεις κριτική και δυσμενή σχόλια σε κάθε τι που έχει να κάνει με τη λειτουργία της ομάδας. Αυτό πολύ πιθανό μπορεί να γίνει αφορμή για καυγάδες και αντιδικίες που ενδεχομένως να καταλήξουν στη δημιουργία αντιπαλοτήτων και άσχημων εντυπώσεων για το πρόσωπό σου και τις αρνητικές συνέπειες είναι σίγουρο ότι θα τις βρεις μπροστά σου, έστω και αν επί της ουσίας έχεις το δίκιο με το μέρος σου. Στο δύσκολο, σκληρό και πολύ ανταγωνιστικό κόσμο του αθλητισμού ιδίως δε του πρωταθλητισμού, πρέπει να ξέρεις και να μπορείς να κάνεις λίγο πίσω και να μην διεκδικείς το αλάθητο. Αν θέλεις να επιβιώσεις, να διακριθείς μέσα από μια συλλογικότητα, να φτάσεις και να κρατηθείς ψηλά, πρέπει να μάθεις να βάζεις ¨νερό στο κρασί σου», να σκέφτεσαι και να συμπεριφέρεσαι όχι τόσο με το «εγώ» όσο με το «εμείς». Προφανώς αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι για κάτι τέτοιο θα παραβιάσεις τις προσωπικές σου αρχές, αξίες και φιλοδοξίες. Ωστόσο καλό είναι να έχεις σε υψηλό βαθμό ανεπτυγμένη την καλή διάθεση και την εν συναίσθηση για όλους αυτούς που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνεργάζεσαι να επιτύχεις τους στόχους σου. Ο σπουδαίος προπονητής Άλεξ Φέργκιουσον στην αυτοβιογραφία του γράφει χαρακτηριστικά «Το σωστό και χρήσιμο είναι να μιλάς με τους συμπαίκτες σου (συναθλητές) και τους προπονητές σου και όχι να μιλάς για τους συμπαίκτες σου και για τους προπονητές σου».
Επίσης αξίζει πραγματικά να κατανοήσεις και συνειδητά να αποδεχτείς μια μεγάλη αλήθεια που ισχύει στον αθλητισμό κυρίως δε στα ομαδικά αθλήματα, ότι δηλαδή πριν και πάνω απ’ όλους είναι η ομάδα. Στο σύγχρονο κόσμο των ομαδικών αθλημάτων, ένας αθλητής ξεχωρίζει πολύ περισσότερο όταν είναι και καλός συμπαίκτης και όχι απλά και μόνο γιατί είναι καλός παίκτης!
Αν όμως η συμπεριφορά σου, οι αντιδράσεις σου και η γενική παρουσία σου (πρόσεξε! μέσα και έξω από τον αγωνιστικό χώρο) δείχνει ότι σκέφτεσαι τον εαυτό σου και την προσωπική σου διάκριση ή ευχαρίστηση αποκλειστικά, αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσεις προβλήματα που είναι βέβαιο ότι θα χαλάσουν την «εικόνα» σου και το πιθανότερο είναι πως δεν θα σου επιτρέψουν να κάνεις την καριέρα που θα άξιζες με βάση τις προδιαγραφές και τις ικανότητες σου. Με δυο λόγια θα αδικήσει στο ταλέντο σου… Ο επίσης σπουδαίος Ζ. Μουρίνιο έχει γράψει σχετικά «Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, το τσαγανό, η μαχητικότητα, το πάθος και η διάθεση να αγωνίζεσαι για την ομάδα και να θυσιάζεσαι για τον συμπαίκτη σου, μετράνε περισσότερο από την υψηλή τεχνική και τα σωματικά προσόντα».
Ιδού και ή κάποια παραδείγματα προς αποφυγή:
ü Δεν είναι σωστό ενώ η ομάδα ή ο συναθλητής σου έχει πετύχει μία σπουδαία νίκη ή επίδοση και όλο το περιβάλλον του συλλόγου εκφράζει τη χαρά και τον ενθουσιασμό του εσύ να παρακολουθείς ανέκφραστος, σκυθρωπός και μες στην γκρίνια, μόνο και μόνο επειδή δεν αγωνίστηκες ή έγινες αλλαγή ή γιατί δεν πέτυχες εσύ μία επίδοση μία διάκριση.
ü Δεν είναι σωστό κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού με ‘σένα στον πάγκο των αναπληρωματικών, η ομάδα να «βάζει» γκολ, καλάθι ή πόντο και εσύ να παραμένεις παγερά αδιάφορος - καρφωμένος στη θέση σου
ü και ακόμα δεν είναι σωστό, όταν ο προπονητής σου, σε κάνει αλλαγή ή να σου κάνει μία παρατήρηση, εσύ να δείχνεις με κινήσεις, χειρονομίες και έντονες εκφράσεις, την δυσαρέσκειά σου, για τις όποιες αποφάσεις του. Το ακόμη χειρότερο δε είναι, την διαφωνία σου αυτή, αμέσως μετά να την δημοσιοποιείς σε «φίλους» δημοσιογράφους και στα Μέσα Μαζικής Δικτύωσης. Σκέψου ότι έτσι δεν είναι τόσο ότι δείχνεις έλλειψη σεβασμού, στον προπονητή σου, όσο πως με τη συμπεριφορά σου αυτή υποτιμάς και προσβάλλεις τον παίκτη που πρόκειται να σε αντικαταστήσει, αλλά και όλους τους συμπαίκτες σου που σοβαρά και πειθαρχημένα ανταποκρίνονται στις επιλογές - αποφάσεις του προπονητή, είτε συμφωνούν είτε όχι. Άλλωστε ποτέ μην ξεχνάς πως ο προπονητής ως εκ της θέσεως και των αρμοδιοτήτων του, μπορεί να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους συμπεριφορές, φαινόμενα και καταστάσεις, πάντα από θέσεως ισχύος… Έτσι μπορεί να μην το αντιλαμβάνεσαι, μπορεί με την πρώτη ματιά να μην φαίνεται ότι συμβαίνει, ωστόσο με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι αντιδράσεις θα σε καταστήσουν «ξένο σώμα» και θα σε οδηγήσουν (θέλοντας και μη) στην πόρτα της εξόδου.
ü Για τα όποια προβλήματα, τα παράπονα και τις πικρίες που ενδεχομένως μπορεί να έχεις, θα πρέπει να τα διαχειρίζεσαι, να τα επιλύεις και να τα ξεπερνάς είτε έτσι, είτε αλλιώς, αυστηρά και μόνο με «κατ’ ιδίαν» συναντήσεις και συζητήσεις με τον κατά περίσταση υπεύθυνο (κυρίως δε με τον προπονητή σου) σε προκαθορισμένο χώρο και χρόνο που εξασφαλίζουν την ηρεμία την εχεμύθεια, για έναν ειλικρινή και ουσιαστικό διάλογο. Για αυτό χρειάζεται μαζί με την επάρκεια και τη λογική των επιχειρημάτων σου, να προσπαθείς να ακούσεις πραγματικά με κατανόηση χωρίς προκατάληψη και με εν συναίσθηση, για τις απόψεις του συνομιλητή σου.
ü Επίσης μετά τη «ρουτίνα σου», δηλαδή, το μπάνιο, το μασάζ (αν υπάρχει δυνατότητα) τη σωστή και επαρκή ενυδάτωση, φρόντισε να μην αφήσεις τυχόν μικροτραυματισμούς χωρίς μία πρώτη ιατρική περιποίηση. Ίσως μία τέτοια αμέλεια στο άμεσο μέλλον να σου προκαλέσει μεγαλύτερο πρόβλημα τραυματισμού.
ü Τέλος, πριν φύγεις από τα αποδυτήρια (είτε προπόνηση είτε αγώνα) βεβαιώσου ότι μάζεψες όλα τα προσωπικά σου αντικείμενα. Ακόμα μην παραλείψεις να «καθαρίσεις» τον χώρο των αποδυτηρίων, και αυτό ανεξάρτητα με το αν κάνουν το ίδιο και οι άλλοι συναθλητές – συμπαίκτες. Πιθανόν, ορισμένοι από αυτούς, είτε από αβλεψία και αμέλεια, είτε γιατί είναι «κακομαθημένοι», είτε γιατί θεωρούν τον εαυτό τους έξυπνο… (προφανώς και δεν είναι, το αντίθετο μάλιστα) να απαξιώνουν, αν δεν ειρωνεύονται, τέτοιες πρωτοβουλίες και ενέργειες. Όμως αυτή η κίνησή σου εκτός από τον αυτοσεβασμό που αποπνέει, προσθέτει ένα σημαντικά θετικό πρόσημο στη δημόσια εικόνα, τόσο τη δική σου όσο και της ομάδας σου. Στο σύγχρονο, πολύ ανταγωνιστικό κόσμο του θεάματος και της επικοινωνίας, οι πάντες και τα πάντα είναι εκτεθειμένοι στα φώτα της δημοσιότητας… όλοι και όλα κρίνονται, αξιολογούνται και σχολιάζονται (θετικά ή αρνητικά) και πολύ γρήγορα και πολύ υπερβολικά αυστηρά αλλά και ορισμένες φορές άδικα.
Δ. ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
Φεύγοντας από το γήπεδο, μετά από έναν αγώνα ή από μία δύσκολη προπόνηση ο σίγουρος και μοναδικός -κατά κανόνα- δρόμος που πρέπει να ακολουθήσεις είναι αυτός που θα σε οδηγήσει στο σπίτι σου, στην οικογένειά σου, στα αγαπημένα σου πρόσωπα. Είναι το ιδανικό μέρος όπου θα έχεις το κατάλληλο περιβάλλον και τον απαιτούμενο χρόνο, έτσι ώστε να εξασφαλίσεις την απαραίτητη ξεκούραση και την ηρεμία, συνθήκες εντελώς απαραίτητες για την αναπλήρωση των δυνάμεών σου. Αμέσως μετά από την κούραση (σωματική, ψυχική, αλλά και πνευματική) που έχεις «φορτωθεί» είναι πολύ μα πάρα πολύ σημαντικό για την μελλοντική απόδοσή σου (τόσο όσον αφορά την ποιότητα όσο και ως προς την διάρκεια) αφενός να αποσυμπιέσεις το μυαλό και το νευρικό σου σύστημα και αφετέρου να «γεμίσεις» τις ενεργειακές αποθήκες των μυών σου.
Ο σωστός (τις κατάλληλες ώρες) και επαρκής ύπνος, η ενδεδειγμένη διατροφή και η απολύτως αναγκαία στοχευμένη ενυδάτωσή σου μπορεί να πραγματοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο στο (κατά κανόνα) ήρεμο και ασφαλές περιβάλλον του σπιτιού σου.
Ξαναλέμε πως έχει μεγάλη σημασία για την πρόοδο και την συνέχεια της καριέρας σου, να γνωρίζεις ότι είναι κρίσιμο λάθος να επιλέγεις ή μάλλον να έχεις τη «συνήθεια» να διασκεδάζεις, να το ρίχνεις έξω, (ξενύχτια, μπουζούκια, ποτά, τσιγάρα κ.τ.λ.) αμέσως μετά από έναν αθλητικό αγώνα, και είναι λάθος γιατί έτσι προσθέτεις κούραση στον ήδη εξαντλημένο οργανισμό σου, ενώ αντιθέτως χρειάζεται ξεκούραση και αναζωογόνηση.
Για αυτό διάλεξε την μέρα που έχεις «ρεπό» ή προπόνηση αποφόρτισης για να διασκεδάσεις, να ψυχαγωγηθείς, να «βγάλεις» την σκέψη σου από τη ρουτίνα τής καθημερινότητά σου. Ωστόσο αξίζει να έχεις υπόψιν σου ότι μετά από ένα εξοντωτικό ξενύχτι, αν πρέπει να ανταποκριθεί στις πολύ έντονες απαιτήσεις μιας προπόνησης και ακόμα πιο πολύ ενός αγώνα, οι πιθανότητες για ενδεχόμενο τραυματισμό είναι αρκετά αυξημένες, κυρίως όμως είναι σχεδόν βέβαιο πως η αθλητική σου απόδοση δεν θα είναι αυτή που θα μπορούσες να έχεις . Πολύ συνοπτικά δέκα συμβουλές που μπορεί να βοηθήσουν ουσιαστικά έναν αθλητή να διαχειριστεί το άγχος και την «αγωνία» που πάντα προκαλεί ένας αθλητικός αγώνας, έτσι ώστε να εμφανιστεί στους αγωνιστικούς χώρους με ισορροπημένη αγωνιστική συμπεριφορά, δηλαδή και δυνατός και ήρεμος :
1. Πριν αντιδράσεις σκέψου
2. Πριν μιλήσεις άκου
3. Πριν κριτικάρεις περίμενε
4. Πριν αγανακτήσεις συγχώρεσε
5. Πριν διεκδικήσεις πρόσφερε
6. Πριν εγκαταλείψεις προσπάθησε
7. Πριν ψάξεις δικαιολογίες κάνε την αυτοκριτική σου
8. Πριν μιλήσεις για τους συναθλητές σου, μίλα με τους συναθλητές σου
9. Αγωνίσου έξυπνα (με το μυαλό), αγωνίσου σκληρά (με την καρδιά), αγωνίσου έντιμα (με τήρηση του FAIR PlAY και ομαδικό πνεύμα).
10. Μείνε δυνατός, μείνε ήρεμος, συνέχισε να προσπαθείς και να προχωρά μπροστά. Να θυμάσαι ότι «οι δύσκολοι δρόμοι συχνά οδηγούν σε όμορφους προορισμούς».
Μια τελευταία, αλλά ίσως πιο σημαντική συμβουλή
Το Ταλέντο έρχεται από το Θεό. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΤΑΠΕΙΝΟΣ
Η Δόξα έρχεται από τους ανθρώπους. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΓΝΩΜΩΝ
Η έπαρση έρχεται από τον εαυτό σου. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΣ-ΠΡΟΣΓΕΙΩΜΕΝΟΣ.
Το πρόβλημα μπορεί και πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο, αλλάζοντας τη στάση, τη θεώρηση, τη φιλοσοφία μας απέναντι στον αθλητικό αγώνα και προσεγγίζοντας τη συμμέτοχή μας σ’ αυτόν με πνεύμα συναγωνισμού και όχι ανταγωνισμού.
Προς τούτο αξίζει να δούμε ορισμένες τεχνικές-συμβουλές, κάποιους κανόνες που μπορεί να βοηθήσουν τον αθλητή-τρια στην αποτελεσματική και ισορροπημένη ψυχολογική προσέγγιση την θετική διαχείριση του άγχους και την εν γένει σωστή αγωνιστική συμπεριφορά.
Α. ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
Ø Πριν από τον αγώνα μην αποκλίνεις από τις συνήθειες σου. Ακολούθησε με αυτοπειθαρχία και σχετική ακρίβεια, την εξωαγωνιστική σου –αθλητική- ρουτίνα που έχεις διαπιστώσει ότι σ’ έχει οδηγήσει σε υψηλές αποδόσεις-επιδόσεις, π.χ. διατροφή, ύπνος, κοινωνικές υποχρεώσεις, ψυχαγωγία, «προσωπικές στιγμές» κ.τ.λ.
Ø Αφιέρωσε λίγο χρόνο κάθε μέρα για να σκεφτείς τον προσεχή αντίπαλό σου (είτε πρόσωπο είτε ομάδα) και για το πώς πρέπει να προετοιμαστείς (ψυχοπνευματικά και αγωνιστικά) έτσι ώστε να αποδόσεις όπως πρέπει και όπως εσύ φιλοδοξείς. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια ενός εκ των μεγαλυτέρων Ελλήνων ποδοσφαιριστών του Μίμη Δομάζου « Ξέρεις τι έκανα πριν από τον κάθε αγώνα; Προετοιμαζόμουν όλη την εβδομάδα. Για παράδειγμα παίζαμε την Κυριακή με τον Ολυμπιακό, εγώ προετοιμαζόμουν από τη Δευτέρα για το ματς. Το έφερνα στο μυαλό μου, το «έβλεπα». Σκεφτόμουν τι θα κάνω, ποιος θα με φυλάει, πότε πρέπει να φτιάξω το παιχνίδι και πότε θα το χαλάω, πως θα βρω τον Αντωνιάδη ή τους συμπαίκτες μου, σε ποια κίνησή τους θα τους πετάξω τη μπάλα για να τους βρω εκεί ακριβώς που πρέπει. Όλα αυτά τα είχα στο μυαλό μου. έπαιζα το ματς την Κυριακή και μπορούσα να παίξω άλλα δύο, γιατί τα πόδια μου δεν κουραζόταν. Μόνο το μυαλό κουραζόταν και γυρνούσα σπίτι και το ξεκούραζα μια ώρα. Θέλει ταλέντο και στα πόδια και στο μυαλό».
Ø Κάνε οτιδήποτε-πέρα από την καθημερινότητά σου- που έχεις καταλάβει, έχεις νοιώσει ότι λειτουργεί θετικά και σου βελτιώνει είτε την φυσική σου κατάσταση, είτε την συναισθηματική σου διάθεση και ηρεμία, είτε ακόμα την πνευματική σου ενέργεια και αυτοπεποίθηση. Επίσης απόφυγε σκέψεις που ενδεχομένως σε στεναχωρούν, σε ενοχλούν ή σ εξοργίζουν. Ακόμη περιόρισε κατά το δυνατόν τις παρέες, τις συζητήσεις, τις επαφές με ανθρώπους που για σένα είναι «τοξικοί».
Ø Μην συμμετέχεις σε περιττές και έξω από τις δικές σου αρμοδιότητες (ως αθλητή) και τις δικές σου προτεραιότητες, σε άσκοπες κουβέντες, αντεγκλήσεις, άκυρες διεκδικήσεις. Μην εμπλέκεσαι σε έντονους διαλόγους, ιδιαίτερα στις προπονήσεις και πολύ περισσότερο στους αθλητικούς αγώνες και γενικά στους αθλητικούς χώρους. Αντιμετώπισε ψύχραιμα και χωρίς βιασύνη ότι μπορεί να σ’ ενοχλήσει, προσπάθησε να μην φιλονικείς την ημέρα του αγώνα ιδίως δε λίγο πριν αλλά και λίγο μετά τον αγώνα.
Ø Αντιμετώπισε με χαρά τον αγώνα! Προσπάθησε να διώξεις το άγχος και την πίεση για τον αγώνα που έρχεται, με την προσδοκία της ευχαρίστησης, εν όψει της συμμετοχής σου στο άθλημα που αγαπάς να συμμετέχεις και να απολαμβάνεις!
Β. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ
Ø Μην απαιτείς από τον εαυτό σου την τελειότητα. Να έχεις πάντα υπόψη σου, ότι σε μια αθλητική προσπάθεια, οι πιθανότητες για κάποιο λάθος είναι εξαιρετικά πολλές, μια που η αθλητική τελειότητα (πέρα από την σκληρή μα πάρα πολύ δουλειά) αποτελεί συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως ψυχικών σωματικών, πνευματικών, υποδομών, συνθηκών και ακόμη συγκυρίας, σύμπτωσης αλλά και τύχης. Μην ξεχνάς επίσης ότι η παρουσία των (αθλητικών) αντιπάλων-συναγωνιστών πάντα κάνει τις (αθλητικές) προσπάθειες πιο περίπλοκες κυρίως δε πιο απρόβλεπτες.
Αν ωστόσο αρχίσεις να σκέφτεσαι –ενώ εξελίσσεται ο παιχνίδι- ένα λάθος που έκανες, είναι περισσότερο βέβαιο, ότι θα χάσεις την αυτοσυγκέντρωσή σου, ενδεχομένως και την αυτοπεποίθησή σου και έτσι θα κάνεις περισσότερα, ίσως και μεγαλύτερα λάθη. Προσπάθησε –είτε «διαβάζοντας» τα δεδομένα του αγώνα, είτε με τη βοήθεια του προπονητή σου- να δεις (κατανοήσεις) το γιατί έκανες το λάθος, έτσι ώστε να μην το επαναλάβεις. Για το λάθος που είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα κάνεις σ’ ένα αθλητικό αγώνα ακολούθησε τον παρακάτω κανόνα:
1. Να το επισημάνεις
2. Να το παραδεχτείς
3. Μάθε από αυτό, ξέχνα το και προχώρα μπροστά και πιο δυνατός. Σκέψου ότι μόνον ο Θεός και οι πεθαμένοι δεν κάνουν λάθη και εσύ δεν είσαι (ευτυχώς…) τίποτε από τα δύο.
Ø Τοποθέτησε τον αγώνα σε μια προοπτική: μια χαμηλή απόδοση-επίδοση δεν σημαίνει το τέλος της αθλητικής σου καριέρας, αλλά όμως, και με μια σπουδαία εμφάνιση δεν θα γίνεις ξαφνικά κορυφαίος αθλητής υψηλού διαμετρήματος. Μην αγωνίζεσαι με τη σκέψη πως αν νικήσεις θα κατακτήσεις τον κόσμο, ενώ αν χάσεις θα έρθει η καταστροφή. Έχε πάντα υπόψη σου ότι η διάρκεια και μόνον σε διακρίσεις δείχνει την πραγματική αξία ενός αθλητή-τριας και οδηγεί στην ουσιαστική επιτυχία και καταξίωση. Μείνε με τα πόδια και το μυαλό στους αγωνιστικούς χώρους, πάντα προσγειωμένος, μετρημένος και σοβαρός, αλλά ταυτόχρονα με το βλέμμα και την καρδιά ψηλά, ψηλά στον ουρανό, πάντα αισιόδοξος μα και πάντα φιλόδοξος.
Ø Συγκέντρωσε την προσοχή σου στην διαδικασία του αγώνα και όχι στην στιγμιαία εξέλιξή του.
Αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο η διακύμανση του αγώνα (θετική ή αρνητική) να μην επηρεάσει αναλόγως και την ψυχολογία και την αγωνιστική διάθεση ενός αθλητή-τρια, εν τούτοις και παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να γίνεται μια συστηματική και στοχευμένη προσπάθεια, έτσι που η κλίμακα,το μέγεθος των προκαλούμενων συναισθημάτων από την εξέλιξη του αγώνα, να είναι κατά το δυνατόν ελεγχόμενες και να μην οδηγούν σε ακραίες συμπεριφορές. Με δυο λόγια δηλαδή, μην απογοητεύεσαι γρήγορα και μην ενθουσιάζεσαι εύκολα και υπερβολικά. Μια τυχόν αρνητική εξέλιξη, στον αγώνα, δεν πρέπει να σε οδηγεί σε απογοήτευση, σε παραίτηση. Αντιθέτως αυτό πρέπει να σε πεισμώνει και να σε κάνει να θέλεις να προσπαθήσεις ακόμα περισσότερο. Από την άλλη πλευρά αν ο αγώνας εξελίσσεται ευνοϊκά, μην κάνεις το λάθος και ενθουσιαστείς υπερβολικά, εφησυχάσεις και θεωρήσεις ότι ο αγώνας έχει κριθεί με αποτέλεσμα να «κατεβάσεις ταχύτητα». Μια τέτοια λάθος αντίδραση έχει «στοιχήσει» κατά καιρούς σε πολλούς αθλητές και ομάδες. Άλλωστε αξίζει να θυμάσαι πάντα ότι ένας αγώνας τελειώνει μόνον όταν ο διαιτητής σφυρίξει τη λήξη ή όταν ο αθλητής ολοκληρώσει τις προβλεπόμενες προσπάθειές του ή όταν περάσει τη γραμμή τερματισμού.
Ø Κρατήσου κατά το δυνατόν ήρεμος και προσπάθησε να απολαύσεις τη χαρά που προκαλεί η συμμετοχή σου στον αθλητικό αγώνα.
Η συμβουλή, η σύσταση και κυρίως η υιοθέτηση αυτής της τεχνικής είναι ίσως η σημαντικότερη όλων. Βεβαίως από τη φύση του ένας αθλητικός αγώνας εμπεριέχει μια εξαιρετικά δύσκολη στην διαχείρισή της αντίφαση… Δηλαδή για να νικήσεις σ’ έναν αθλητικό αγώνα, πρέπει να προσπαθήσεις πολύ σκληρά, με ένταση και πάθος, ταυτόχρονα, ωστόσο πρέπει όταν αγωνίζεσαι να είσαι κατά κάποιο τρόπο ήρεμος και ιδίως με καθαρό μυαλό. Συχνά στον αγώνα ακούς τον προπονητή σου, να σε παροτρύνει να αγωνιστείς πιο δυνατά με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση και «νεύρο», ενώ μετά από λίγο να σου ζητάει να ηρεμήσεις… Το μυστικό για να ισορροπήσεις ανάμεσα στις δύο αλληλοσυγκρουόμενες επιδιώξεις είναι να παίζεις, πρωτίστως και πάνω από όλα, γιατί απολαμβάνεις την συμμετοχή σου στον αθλητικό αγώνα, γιατί σ’ αρέσει ν’ αγωνίζεσαι, γιατί «γουστάρεις», γιατί είσαι παθιασμένος ή καλύτερα ερωτευμένος με το αγαπημένο σου άθλημα και γιατί ταιριάζει στην ψυχοσωματική σου ιδιοσυγκρασία και υπόσταση (ταλέντο). Να μην προσεγγίζεις τον αγώνα και πολύ περισσότερο να μην αγωνίζεσαι έχοντας στο μυαλό σου ότι πρέπει να αποδόσεις καλά για να ευχαριστήσεις τους γονείς σου, τους φίλους σου, κάποια αγαπημένα σου πρόσωπα ή ακόμη χειρότερα γιατί κάποια μάτια, κάποιοι ειδικοί σε αξιολογούν ή γιατί υπάρχουν κίνητρα (συνήθως οικονομικά) στο νικηφόρο αποτέλεσμα ενός αθλητικού αγώνα. Κατά συνέπεια το σημαντικό και κρίσιμο είναι ότι πριν και πάνω από όλα να αγωνίζεσαι για την προσωπική σου ευχαρίστηση. Μετά ας ακολουθούν οι άλλοι στόχοι, τα άλλα κίνητρα, αφού θα ήταν λάθος και μη ρεαλιστικό, να υποτιμήσει κανείς την χρησιμότητά τους. Και προς Θεού! Σε καμία περίπτωση μην «κατεβαίνεις», μην «μπαίνεις» στον αγώνα με τη σκέψη στην ενδεχόμενη αποτυχία: «Στον αθλητισμό –όπως άλλωστε και στη ζωή γενικά- δεν πρέπει και δεν μπορεί να μιλάμε για αποτυχία. Αποτυχία υπάρχει μόνο, όταν δεν προσπαθείς να κάνεις το καλύτερο που μπορείς. Ναι αυτό είναι αποτυχία! Όταν έχεις ήσυχη τη συνείδησή σου και κάνεις το καλύτερο που μπορείς τότε δεν υπάρχει ποτέ αποτυχία». Τα λόγια αυτά του σπουδαίου αθλητή και εξίσου σπουδαίου ανθρώπου του Γιάννη Αντεντοκούμπο, είναι μοναδικά και αξίζει όχι καλά να τα διαβάσεις μα και να τα υιοθετήσεις!!
Βασικά για να πετύχεις το ιδανικό σημείο ισορροπίας ανάμεσα στο ήρεμα και στο δυνατά είναι να μάθεις (να εκπαιδευτείς) έτσι ώστε να αγωνίζεσαι με αυτοκυριαρχία! Είναι η λέξη κλειδί στην οποία συμφωνούν σχεδόν όλοι οι ειδικοί επιστήμονες. Αυτοκυριαρχία στον αθλητισμό με δυο λόγια σημαίνει να «κυριαρχείς στο αγωνιστικό πάθος, στην πίεση, την ένταση του αγώνα, χωρίς ωστόσο αυτό το πάθος να το ελαττώνεις». Εξ’ άλλου όπως έχει και επιστημονικά διαπιστωθεί η παρουσία του άγχους που αναπόφευκτα δημιουργεί η πίεση (για το αποτέλεσμα) του αθλητικού αγώνα, μέχρι ενός σημείου λειτουργεί θετικά ως προς την βελτίωση της αθλητικής απόδοσης (αναφέρεται και ως δημιουργικό «στρες»). Όταν όμως το άγχος ξεπερνάει κάποια όρια και αυξάνει υπερβολικά, η απόδοση επηρεάζεται αρνητικά, αφού η σχέση μεταξύ άγχους και απόδοσης γίνεται πια αντιστρόφως ανάλογη. Συμβαίνει δηλαδή αυτό που στην αθλητική ψυχολογία περιγράφεται και ως «ανεστραμμένο Π(ι)».
Και είναι ακριβώς η αυτοκυριαρχία που μπορεί να οδηγήσει στο ιδανικό σημείο συνάντησης του άγχους και της απόδοσης γιατί μόνον έτσι μπορεί να επιτευχθεί η απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στην αγωνιστική διάθεση και το καθαρό μυαλό.
Γ. ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
Με μια πρώτη ματιά η παράμετρος αυτή, φαίνεται να έχει μικρή σημασία και αξία σε σχέση με την ψυχολογική προσέγγιση και προετοιμασία ενός αθλητικού αγώνα αφού πια έχει τελειώσει. Εν τούτοις όχι μόνο δεν ισχύει κάτι τέτοιο, αλλά αντιθέτως πολλοί και σημαντικοί προπονητές θεωρούν ότι σε μεγάλο βαθμό η αποτυχία ενός αθλητικού αγώνα εξαρτάται από όσα έχουν συμβεί αμέσως μετά τη λήξη του προηγούμενου αθλητικού αγώνα.
ΧΑΛΑΡΩΣΕ – ΗΡΕΜΗΣΕ
Ανεξάρτητα από την έκβαση του αγώνα και την προσωπική σου επίδοση – απόδοση, προσπάθησε να χαλαρώσεις από την ένταση του αγώνα που μόλις τελείωσε. Μείνε κατά το δυνατόν ήρεμος και χαλαρός, ελέγχοντας τα συναισθήματά σου, ανεξάρτητα από όσα έχουν προηγηθεί (είτε θετικά είτε αρνητικά). Προφανώς και θα χαρείς και (γιατί όχι) θα ενθουσιαστείς όταν νικήσεις, όπως εξάλλου θα λυπηθείς αλλά δεν θα απογοητευτείς όταν θα χάσεις. Πρόσεξε όμως! το ξαναλέμε! Μια νίκη δεν θα σε ανεβάσει στον «παράδεισο» και μια ήττα δεν θα σε κατεβάσει στην «κόλαση», κυρίως δε μην εμπλακείς σε αντιπαλότητες, σε άγονους και περιττούς διαπληκτισμούς και διαμαρτυρίες. Σε κάθε περίπτωση πάντα να λες ένα μεγάλο και κατηγορηματικό όχι στη βία (λεκτική και σωματική) στους αγωνιστικούς χώρους και όχι μόνο. Μην παραλείψεις να χαιρετήσεις, να δώσεις το χέρι σε όλους τους συναθλητές σου (συναγωνιστές) καθώς και στους διαιτητές – κριτές, χωρίς σχόλια και παράπονα για κάποια λάθη που κατά την εκτίμησή σου θεωρείς ότι έκαναν. Τέλος αγκάλιασε έναν-έναν ξεχωριστά όλους τους συμπαίκτες και προπονητές (ομαδικό άθλημα) ή το προπονητικό «τιμ» (ατομικά άθλημα), ως δείγμα αλληλοσεβασμού και αναγνώρισης της συνεργασίας και της προσπάθειας όλων.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ
Είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό και κρίσιμο ζητούμενο που μπορεί να «σημαδέψει» είτε θετικά είτε αρνητικά την καριέρα ενός αθλητή αλλά και την αγωνιστική συμπεριφορά και πορεία μιας ομάδας. Στον αθλητισμό δε, ισχύει κατ’ εξοχήν αυτό που καταγράφεται και ως αξίωμα ζωής, δηλαδή ότι το δύσκολο δεν είναι τόσο να φτάσει κανείς στην κορυφή, όσο το να παραμείνει, να κρατηθεί κατά το δυνατόν περισσότερο σ’ αυτή. Άλλωστε όπως ήδη επισημάναμε, ένας αθλητής, μια ομάδα φτάνει στην καταξίωση και την αναγνώριση, μέσα από τη διάρκεια, τη συνεχή βελτίωση και πρόοδο και όχι από μια μοναδική και συγκυριακή ίσως επιτυχία.
Για την επίτευξη ενός τέτοιου δύσκολου και επίπονου, είναι η αλήθεια, στόχου, έχει πολύ μεγάλη σημασία και αξία ο αθλητής-τρια να μπορεί να διαχειρίζεται με ψυχραιμία, νηφαλιότητα και αποτελεσματικότητα, το όποιο αγωνιστικό αποτέλεσμα. Στον αθλητισμό όσο επιθυμητή, επιδιωκόμενη και αναμενόμενη είναι η νίκη και η επιτυχία, τόσο και πολύ περισσότερο μάλιστα, παραμονεύει και μας επισκέπτεται η ήττα και η αποτυχία.
Μην ξεχνάς ότι στον αθλητισμό ο νικητής πάντα είναι ένας, ενώ οι «συναγωνιζόμενοι» είναι πολλοί περισσότεροι.
Μην ξεχνάς ότι η αξία του ηττημένου δίνει δόξα στον νικητή.
Μην ξεχνάς ότι όταν «δεν ξέρεις» να χάνεις δεν θα μάθεις να νικάς.
Μην ξεχνάς ότι το να ξέρεις να χάνεις είναι μεγάλη υπόθεση. Τόσο στη ζωή όσο και στον αθλητισμό, η αντίδραση όταν πια είναι γεγονός η ήττα, είναι μέτρο κουλτούρας επιπέδου, τότε δίνει εξετάσεις ο αυτοσεβασμός και η αξιοπρέπεια.
Με βάση τις σκέψεις αυτές, καλό είναι:
ü Στην νίκη στην επιτυχία: Μην υποτιμάς, μην προκαλείς, μην προσβάλεις, μην απαξιώνεις τους αντίπαλούς σου, αλλά και τους θεατές. Δείξε σοβαρότητα, αυτοσυγκράτηση, μετριοφροσύνη και όχι αλαζονεία. Πιο απλά φρόντισε να μην πάρουν τα μυαλά σου αέρα και ακόμα πιο λαϊκά πρόσεξε πολύ «μην καβαλήσεις το καλάμι». Συνήθως δε όταν αυτό συμβαίνει, αφ’ ενός δεν το αντιλαμβανόμαστε (παραδεχόμαστε) εύκολα και αφ’ ετέρου όταν εν τέλει το συνειδητοποιούμε τις πιο πολλές φορές έχει γίνει πια, ανεπανόρθωτη ζημιά. Δηλαδή έχουμε «σπάσει τα μούτρα μας» και έχουμε φέρει πίσω αν δεν έχουμε γκρεμίσει ότι χτίζαμε με κόπους και θυσίες.
ü Στην ήττα στην αποτυχία: Να παραμείνεις όσο μπορείς ψύχραιμος και σιωπηλός. Όχι φωνές, γκρίνιες, καυγάδες, σχόλια και (ιδίως) μετάθεση ευθυνών. Μείνε δυνατός και ήρεμος, κοίταξε μπροστά, συνέχισε να προσπαθείς με περισσότερο πείσμα, με αφοσίωση και σκληρή δουλειά. Μην τα παρατάς ποτέ «επτά φορές θα πέσεις, οκτώ θα σηκωθείς»!
Όταν χάνεις δεν έχεις την πολυτέλεια για βαθυστόχαστες αναλύσεις, (άφησε να ασχοληθούν μ’ αυτά κυρίως οι προπονητές) και βεβαίως δεν πρέπει να ψάχνεις δικαιολογίες και εξιλαστήρια θύματα. Πρέπει να γνωρίζεις καλά ότι οι εύκολες, οι πολλές δικαιολογίες, είναι ο πιο σίγουρος δρόμος προς την αποτυχία. Όποιος είναι καλός στις δικαιολογίες σπανίως είναι καλός σε οτιδήποτε άλλο. Άλλωστε «ο έξυπνος παραδέχεται, ο πονηρός αμφιβάλλει και ο ανόητος επιμένει». Τη ζωή την βιώνουμε ατενίζοντας προς τα εμπρός, αλλά την κατανοούμε, κοιτάζοντας προς τα πίσω γι’ αυτό και τα λάθη του χθες μπορεί και πρέπει να γίνουν η γνώση του αύριο!
Ο Τσώρτσιλ, το έβλεπε κάπως στρατηγικά «Η αποτυχία είναι να προχωράς από αποτυχία σε αποτυχία χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου». Ο Μπέκετ, πάλι το έλεγε πιο ποιητικά «Πάντα προσπάθεια, πάντα αποτυχία. Δεν πειράζει, προσπάθησε ξανά, απέτυχε ξανά, απέτυχε καλύτερα», ενώ ο Ρ. Κένεντυ, πίστευε ότι «Μόνον αυτοί που τολμούν ν’ αποτύχουν παταγωδώς, μπορούν να επιτύχουν μεγαλειωδώς». Επίσης αξίζει κανείς, να αναζητήσει στα Μ.Μ.Δ. και να διαβάσει προσεκτικά, το σχόλιο που έκανε ο Γ. Αντεντοκούμπο, με αφορμή τον πρόωρο αποκλεισμό της ομάδας του, στην τελική φάση των αγώνων του Μ.Β.Α, τα όσα είπε σχετικά με το θέμα αξιολογήθηκαν ως και οι «δηλώσεις της χρονιάς». Ο Κάρολο Ανσελότι, προπονητής της ποδοσφαιρικής Ρεάλ και ο Στιβ Κερ, προπονητής των Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς, υποκλίθηκαν στον Γ. Αντεντοκούμπο. Ο καλύτερος μπασκετμπολίστας στον κόσμο, όπως τον αποκάλεσε ο Σακίλ Ο’ Νίλ, αρνήθηκε να μιλήσει για αποτυχία «Δεν υπάρχει αποτυχία στον αθλητισμό. Υπάρχουν καλές και κακές μέρες. Κάποιες φορές είναι η σειρά σου και κάποιες όχι. Δεν νικάς πάντα». Το ίδιο και στη ζωή!
Τελικά αυτοί οι ξεχωριστοί άνθρωποι, μας επισημαίνουν αυτό που μας λέει ακριβώς η ίδια η ζωή, αν κοιτάξουμε με ψυχραιμία γύρω μας, πίσω μας προς τα πάνω, προς τα κάτω, ότι δηλαδή η αποτυχία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιτυχία. Αν λίγο πολύ θεωρούμε την αποτυχία δεδομένη και αναμενόμενη ακόμη ,επαληθευόμαστε και στο κάτω-κάτω δεν αποτυγχάνει ποτέ, μόνον αυτός που δεν προσπαθεί και αυτός που δεν κάνει τίποτα.
Έτσι για το λάθος που θα κάνεις, για την αποτυχία που θα έχεις και που είναι δεδομένο ότι θα συμβούν κάποια στιγμή στους αθλητικούς αγώνες ακολούθησε τα παρακάτω:
ü Αναγνώρισε (το λάθος)
ü Παραδέξου το
ü Μάθε από αυτό
ü Ξέχνα το και προχώρα μπροστά
Και ασφαλώς αυτά σε συνδυασμό με ηρεμία, αυτοκριτική, σκληρή δουλειά! Μια ήττα, μα αποτυχία μπορεί να αποδειχθεί πολύ διδακτική και εν τέλει ωφέλιμη στην ευθεία του χρόνου, όταν και αν μαθαίνεις κάτι από αυτή. Όταν βλέπεις, παραδειγματίζεσαι και διορθώνεις τα λάθη. Μια ήττα μπορεί να αποδειχθεί πιο σημαντική από μια νίκη. Αλλιώς αρχίζεις να την φοβάσαι…. Ο σπουδαίος Ζ. Ομπράντοβιτς, έχει χαρακτηριστικά πει «Η ήττα είναι σαν το λίπασμα…. Βρομάει στην αρχή αλλά τελικά κάνει καλό. Οι ήττες πάντοτε πονάνε και σ’ αυτές πρέπει να στεκόμαστε περισσότερο από τις νίκες». Γενικά να έχεις πάντα υπόψιν σου, το κέρδος μιας αποτυχίας και το κόστος μιας νίκης. Και αυτό γιατί στον αθλητισμό συχνά-πυκνά δεν συμβαίνουν τα πράγματα με βάση τη λογική, των ικανοτήτων και πιθανοτήτων, αφού σε μια αθλητική προσπάθεια εκτός από το σώμα ή καλύτερα πριν από αυτό συμμετέχει η σκέψη (προσέγγιση, αντίληψη αγώνα) και η καρδία (διάθεση θέληση για τον αγώνα). Έτσι αρκετές φορές εκεί που νοιώθεις να πετάς στα σύννεφα, εκεί που αισθάνεσαι την υπεροχή του φαβορί και της παντοδυναμίας σου, ξαφνικά τρως μια κατακέφαλα και προσγειώνεσαι στην (σκληρή) πραγματικότητα. Με την πίκρα της απογοήτευσης που γίνεται εντονότερη όταν συνειδητοποιείς τα λάθη της υπερφίαλης σκέψης σου, το λαβύρινθο των εκτιμήσεών σου. Να θυμάσαι πάντα ότι το πιο οδυνηρό λάθος στον αθλητισμό είναι να ΥΠΟΤΙΜΗΣΕΙΣ τον αντίπαλο σου.
ΣΤΑ ΑΠΟΔΥΤΗΡΙΑ
Όταν βρίσκεσαι στα αποδυτήρια πριν ή μετά την προπόνηση και τους αγώνες, είτε ατομικά ιδίως όμως σε ομαδικό επίπεδο, ακολούθησε με ακόμη μεγαλύτερη αυστηρότητα ένα πλαίσιο συμπεριφοράς αυτοελέγχου, αλληλοσεβασμού, σοβαρότητας και εν συναίσθησης. Όχι σε συζητήσεις που μπορεί να προσβάλουν και να πληγώσουν τον συναθλητή-συμπαίκτη σου ή τους προπονητές ή τα μέλη του Δ.Σ. ή ακόμη τους φίλους του συλλόγου σου. Μ’ άλλα λόγια σε καμία περίπτωση μην κάνεις κριτική και δυσμενή σχόλια σε κάθε τι που έχει να κάνει με τη λειτουργία της ομάδας. Αυτό πολύ πιθανό μπορεί να γίνει αφορμή για καυγάδες και αντιδικίες που ενδεχομένως να καταλήξουν στη δημιουργία αντιπαλοτήτων και άσχημων εντυπώσεων για το πρόσωπό σου και τις αρνητικές συνέπειες είναι σίγουρο ότι θα τις βρεις μπροστά σου, έστω και αν επί της ουσίας έχεις το δίκιο με το μέρος σου. Στο δύσκολο, σκληρό και πολύ ανταγωνιστικό κόσμο του αθλητισμού ιδίως δε του πρωταθλητισμού, πρέπει να ξέρεις και να μπορείς να κάνεις λίγο πίσω και να μην διεκδικείς το αλάθητο. Αν θέλεις να επιβιώσεις, να διακριθείς μέσα από μια συλλογικότητα, να φτάσεις και να κρατηθείς ψηλά, πρέπει να μάθεις να βάζεις ¨νερό στο κρασί σου», να σκέφτεσαι και να συμπεριφέρεσαι όχι τόσο με το «εγώ» όσο με το «εμείς». Προφανώς αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι για κάτι τέτοιο θα παραβιάσεις τις προσωπικές σου αρχές, αξίες και φιλοδοξίες. Ωστόσο καλό είναι να έχεις σε υψηλό βαθμό ανεπτυγμένη την καλή διάθεση και την εν συναίσθηση για όλους αυτούς που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνεργάζεσαι να επιτύχεις τους στόχους σου. Ο σπουδαίος προπονητής Άλεξ Φέργκιουσον στην αυτοβιογραφία του γράφει χαρακτηριστικά «Το σωστό και χρήσιμο είναι να μιλάς με τους συμπαίκτες σου (συναθλητές) και τους προπονητές σου και όχι να μιλάς για τους συμπαίκτες σου και για τους προπονητές σου».
Επίσης αξίζει πραγματικά να κατανοήσεις και συνειδητά να αποδεχτείς μια μεγάλη αλήθεια που ισχύει στον αθλητισμό κυρίως δε στα ομαδικά αθλήματα, ότι δηλαδή πριν και πάνω απ’ όλους είναι η ομάδα. Στο σύγχρονο κόσμο των ομαδικών αθλημάτων, ένας αθλητής ξεχωρίζει πολύ περισσότερο όταν είναι και καλός συμπαίκτης και όχι απλά και μόνο γιατί είναι καλός παίκτης!
Αν όμως η συμπεριφορά σου, οι αντιδράσεις σου και η γενική παρουσία σου (πρόσεξε! μέσα και έξω από τον αγωνιστικό χώρο) δείχνει ότι σκέφτεσαι τον εαυτό σου και την προσωπική σου διάκριση ή ευχαρίστηση αποκλειστικά, αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσεις προβλήματα που είναι βέβαιο ότι θα χαλάσουν την «εικόνα» σου και το πιθανότερο είναι πως δεν θα σου επιτρέψουν να κάνεις την καριέρα που θα άξιζες με βάση τις προδιαγραφές και τις ικανότητες σου. Με δυο λόγια θα αδικήσει στο ταλέντο σου… Ο επίσης σπουδαίος Ζ. Μουρίνιο έχει γράψει σχετικά «Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, το τσαγανό, η μαχητικότητα, το πάθος και η διάθεση να αγωνίζεσαι για την ομάδα και να θυσιάζεσαι για τον συμπαίκτη σου, μετράνε περισσότερο από την υψηλή τεχνική και τα σωματικά προσόντα».
Ιδού και ή κάποια παραδείγματα προς αποφυγή:
ü Δεν είναι σωστό ενώ η ομάδα ή ο συναθλητής σου έχει πετύχει μία σπουδαία νίκη ή επίδοση και όλο το περιβάλλον του συλλόγου εκφράζει τη χαρά και τον ενθουσιασμό του εσύ να παρακολουθείς ανέκφραστος, σκυθρωπός και μες στην γκρίνια, μόνο και μόνο επειδή δεν αγωνίστηκες ή έγινες αλλαγή ή γιατί δεν πέτυχες εσύ μία επίδοση μία διάκριση.
ü Δεν είναι σωστό κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού με ‘σένα στον πάγκο των αναπληρωματικών, η ομάδα να «βάζει» γκολ, καλάθι ή πόντο και εσύ να παραμένεις παγερά αδιάφορος - καρφωμένος στη θέση σου
ü και ακόμα δεν είναι σωστό, όταν ο προπονητής σου, σε κάνει αλλαγή ή να σου κάνει μία παρατήρηση, εσύ να δείχνεις με κινήσεις, χειρονομίες και έντονες εκφράσεις, την δυσαρέσκειά σου, για τις όποιες αποφάσεις του. Το ακόμη χειρότερο δε είναι, την διαφωνία σου αυτή, αμέσως μετά να την δημοσιοποιείς σε «φίλους» δημοσιογράφους και στα Μέσα Μαζικής Δικτύωσης. Σκέψου ότι έτσι δεν είναι τόσο ότι δείχνεις έλλειψη σεβασμού, στον προπονητή σου, όσο πως με τη συμπεριφορά σου αυτή υποτιμάς και προσβάλλεις τον παίκτη που πρόκειται να σε αντικαταστήσει, αλλά και όλους τους συμπαίκτες σου που σοβαρά και πειθαρχημένα ανταποκρίνονται στις επιλογές - αποφάσεις του προπονητή, είτε συμφωνούν είτε όχι. Άλλωστε ποτέ μην ξεχνάς πως ο προπονητής ως εκ της θέσεως και των αρμοδιοτήτων του, μπορεί να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους συμπεριφορές, φαινόμενα και καταστάσεις, πάντα από θέσεως ισχύος… Έτσι μπορεί να μην το αντιλαμβάνεσαι, μπορεί με την πρώτη ματιά να μην φαίνεται ότι συμβαίνει, ωστόσο με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι αντιδράσεις θα σε καταστήσουν «ξένο σώμα» και θα σε οδηγήσουν (θέλοντας και μη) στην πόρτα της εξόδου.
ü Για τα όποια προβλήματα, τα παράπονα και τις πικρίες που ενδεχομένως μπορεί να έχεις, θα πρέπει να τα διαχειρίζεσαι, να τα επιλύεις και να τα ξεπερνάς είτε έτσι, είτε αλλιώς, αυστηρά και μόνο με «κατ’ ιδίαν» συναντήσεις και συζητήσεις με τον κατά περίσταση υπεύθυνο (κυρίως δε με τον προπονητή σου) σε προκαθορισμένο χώρο και χρόνο που εξασφαλίζουν την ηρεμία την εχεμύθεια, για έναν ειλικρινή και ουσιαστικό διάλογο. Για αυτό χρειάζεται μαζί με την επάρκεια και τη λογική των επιχειρημάτων σου, να προσπαθείς να ακούσεις πραγματικά με κατανόηση χωρίς προκατάληψη και με εν συναίσθηση, για τις απόψεις του συνομιλητή σου.
ü Επίσης μετά τη «ρουτίνα σου», δηλαδή, το μπάνιο, το μασάζ (αν υπάρχει δυνατότητα) τη σωστή και επαρκή ενυδάτωση, φρόντισε να μην αφήσεις τυχόν μικροτραυματισμούς χωρίς μία πρώτη ιατρική περιποίηση. Ίσως μία τέτοια αμέλεια στο άμεσο μέλλον να σου προκαλέσει μεγαλύτερο πρόβλημα τραυματισμού.
ü Τέλος, πριν φύγεις από τα αποδυτήρια (είτε προπόνηση είτε αγώνα) βεβαιώσου ότι μάζεψες όλα τα προσωπικά σου αντικείμενα. Ακόμα μην παραλείψεις να «καθαρίσεις» τον χώρο των αποδυτηρίων, και αυτό ανεξάρτητα με το αν κάνουν το ίδιο και οι άλλοι συναθλητές – συμπαίκτες. Πιθανόν, ορισμένοι από αυτούς, είτε από αβλεψία και αμέλεια, είτε γιατί είναι «κακομαθημένοι», είτε γιατί θεωρούν τον εαυτό τους έξυπνο… (προφανώς και δεν είναι, το αντίθετο μάλιστα) να απαξιώνουν, αν δεν ειρωνεύονται, τέτοιες πρωτοβουλίες και ενέργειες. Όμως αυτή η κίνησή σου εκτός από τον αυτοσεβασμό που αποπνέει, προσθέτει ένα σημαντικά θετικό πρόσημο στη δημόσια εικόνα, τόσο τη δική σου όσο και της ομάδας σου. Στο σύγχρονο, πολύ ανταγωνιστικό κόσμο του θεάματος και της επικοινωνίας, οι πάντες και τα πάντα είναι εκτεθειμένοι στα φώτα της δημοσιότητας… όλοι και όλα κρίνονται, αξιολογούνται και σχολιάζονται (θετικά ή αρνητικά) και πολύ γρήγορα και πολύ υπερβολικά αυστηρά αλλά και ορισμένες φορές άδικα.
Δ. ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
Φεύγοντας από το γήπεδο, μετά από έναν αγώνα ή από μία δύσκολη προπόνηση ο σίγουρος και μοναδικός -κατά κανόνα- δρόμος που πρέπει να ακολουθήσεις είναι αυτός που θα σε οδηγήσει στο σπίτι σου, στην οικογένειά σου, στα αγαπημένα σου πρόσωπα. Είναι το ιδανικό μέρος όπου θα έχεις το κατάλληλο περιβάλλον και τον απαιτούμενο χρόνο, έτσι ώστε να εξασφαλίσεις την απαραίτητη ξεκούραση και την ηρεμία, συνθήκες εντελώς απαραίτητες για την αναπλήρωση των δυνάμεών σου. Αμέσως μετά από την κούραση (σωματική, ψυχική, αλλά και πνευματική) που έχεις «φορτωθεί» είναι πολύ μα πάρα πολύ σημαντικό για την μελλοντική απόδοσή σου (τόσο όσον αφορά την ποιότητα όσο και ως προς την διάρκεια) αφενός να αποσυμπιέσεις το μυαλό και το νευρικό σου σύστημα και αφετέρου να «γεμίσεις» τις ενεργειακές αποθήκες των μυών σου.
Ο σωστός (τις κατάλληλες ώρες) και επαρκής ύπνος, η ενδεδειγμένη διατροφή και η απολύτως αναγκαία στοχευμένη ενυδάτωσή σου μπορεί να πραγματοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο στο (κατά κανόνα) ήρεμο και ασφαλές περιβάλλον του σπιτιού σου.
Ξαναλέμε πως έχει μεγάλη σημασία για την πρόοδο και την συνέχεια της καριέρας σου, να γνωρίζεις ότι είναι κρίσιμο λάθος να επιλέγεις ή μάλλον να έχεις τη «συνήθεια» να διασκεδάζεις, να το ρίχνεις έξω, (ξενύχτια, μπουζούκια, ποτά, τσιγάρα κ.τ.λ.) αμέσως μετά από έναν αθλητικό αγώνα, και είναι λάθος γιατί έτσι προσθέτεις κούραση στον ήδη εξαντλημένο οργανισμό σου, ενώ αντιθέτως χρειάζεται ξεκούραση και αναζωογόνηση.
Για αυτό διάλεξε την μέρα που έχεις «ρεπό» ή προπόνηση αποφόρτισης για να διασκεδάσεις, να ψυχαγωγηθείς, να «βγάλεις» την σκέψη σου από τη ρουτίνα τής καθημερινότητά σου. Ωστόσο αξίζει να έχεις υπόψιν σου ότι μετά από ένα εξοντωτικό ξενύχτι, αν πρέπει να ανταποκριθεί στις πολύ έντονες απαιτήσεις μιας προπόνησης και ακόμα πιο πολύ ενός αγώνα, οι πιθανότητες για ενδεχόμενο τραυματισμό είναι αρκετά αυξημένες, κυρίως όμως είναι σχεδόν βέβαιο πως η αθλητική σου απόδοση δεν θα είναι αυτή που θα μπορούσες να έχεις . Πολύ συνοπτικά δέκα συμβουλές που μπορεί να βοηθήσουν ουσιαστικά έναν αθλητή να διαχειριστεί το άγχος και την «αγωνία» που πάντα προκαλεί ένας αθλητικός αγώνας, έτσι ώστε να εμφανιστεί στους αγωνιστικούς χώρους με ισορροπημένη αγωνιστική συμπεριφορά, δηλαδή και δυνατός και ήρεμος :
1. Πριν αντιδράσεις σκέψου
2. Πριν μιλήσεις άκου
3. Πριν κριτικάρεις περίμενε
4. Πριν αγανακτήσεις συγχώρεσε
5. Πριν διεκδικήσεις πρόσφερε
6. Πριν εγκαταλείψεις προσπάθησε
7. Πριν ψάξεις δικαιολογίες κάνε την αυτοκριτική σου
8. Πριν μιλήσεις για τους συναθλητές σου, μίλα με τους συναθλητές σου
9. Αγωνίσου έξυπνα (με το μυαλό), αγωνίσου σκληρά (με την καρδιά), αγωνίσου έντιμα (με τήρηση του FAIR PlAY και ομαδικό πνεύμα).
10. Μείνε δυνατός, μείνε ήρεμος, συνέχισε να προσπαθείς και να προχωρά μπροστά. Να θυμάσαι ότι «οι δύσκολοι δρόμοι συχνά οδηγούν σε όμορφους προορισμούς».
Μια τελευταία, αλλά ίσως πιο σημαντική συμβουλή
Το Ταλέντο έρχεται από το Θεό. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΤΑΠΕΙΝΟΣ
Η Δόξα έρχεται από τους ανθρώπους. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΓΝΩΜΩΝ
Η έπαρση έρχεται από τον εαυτό σου. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΣ-ΠΡΟΣΓΕΙΩΜΕΝΟΣ.
