Του Τόλη Κοϊνη
Τότε, εμφανίζεται ανέλπιστος σωτήρας. Ο Αλής Πασάς, ο Αργείτης με 50 καβαλάρηδες συνοδεία. Διέσχισε μόνο με αυτούς την Αργολιδοκορινθία που ήταν γεμάτη από Έλληνες οπλοφόρους χωρίς να τον πειράξει κανένας.
Μόλις πέρασε την Πύλη της Ξηράς πήγε στο σπίτι του Σελιμ Μεχμέτ Πασά, του Μουχαβούζη (=διοικητή της πόλης) και του έδωσε την διαταγή του Σουλτάνου. Ο Αλής προβιβαζόταν σε Πασά «με δύο ιππουρίδες» και διοριζόταν νέος διοικητής του Ναυπλίου.
Στον Μεχμέτ Σελιμ Πασά καταλόγιζαν διστακτικότητα στις επιχειρήσεις και θεωρούσαν ντροπή ότι διαπραγματευόταν την παράδοση της πόλης μας. Αντίθετα, ο Αλής είχε φύγει από το Ανάπλι τον Γενάρη του 1821, ακολουθώντας τον Χουρσίτ Πασά κατά του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Στην Ήπειρο είχε ανδραγαθήσει στον πόλεμο και είχε πάρει αξιώματα. Ερχόταν μαζί με το στράτευμα του Δράμαλη. 30.000 στρατό. Έφθασαν μαζί μέχρι την Κόρινθο, αλλά ο Αλής έτρεξε να προλάβει την παράδοση του Ναυπλίου και τα κατάφερε.
Συνέλαβε την Επιτροπή από μέλη της Πελοποννησιακής Γερουσίας και του Βουλευτικού που ήταν ήδη μέσα στην πόλη μας. Αφόπλισε την φρουρά από 50 άντρες που είχαν μαζί τους. Πρόλαβαν και ξέφυγαν μόνο ο Παπαφλέσσας και ο Περούκας.
Απ’ έξω από τα τείχη οι Έλληνες σκόρπισαν. Διαλύθηκαν τα στρατόπεδα στην Άρεια και το Κατσίγκρι. Ένα μέρος υποχώρησε συντεταγμένα προς τα Ίρια με επικεφαλής τον Νικόλα Σταματελόπουλο (αδερφό του Νικηταρά). Το υπόλοιπο μέρος στράφηκε προς τους Μύλους ασύντακτα. Οι Μανιάτες βρήκαν ευκαιρία και λεηλάτησαν και Ελληνικά σπίτια. Ευτυχώς, τους πρόλαβε στον Κωλοσούρτη ο Κολοκοτρώνης και τους γύρισε πίσω.
Στις 12 του Ιούλη καταφθάνει και ο ίδιος ο Δράμαλης. Θέλει να μπει στο Ναύπλιο. Του το απαγορεύει ο Αλής!!!! (είχε αυτό το δικαίωμα νόμιμα). Ο Δράμαλης αναγκάζεται να κατασκηνώσει στην Γλυκιά.
Ο Δράμαλης έχει να αντιμετωπίσει τον Κολοκοτρώνη και τα έξυπνα στρατηγικά του σχέδια. Ο Αλής δεν συμμετέχει στις επιχειρήσεις. Θέλει μόνο, οι κλεισμένοι Τούρκοι στο Ανάπλι να βγουν έξω και να ξαναπάνε στις περιουσίες τους.
Στις 26 του Ιούλη ο Δράμαλης προσπαθεί να περάσει από τα Δερβενάκια. Αποτυγχάνει. Γυρίζει στην Γλυκιά. Απαιτεί από τον Αλή να του παραδώσει την Ελληνική Επιτροπή που κράταγε αιχμάλωτη. Τους θέλει για όμηρους για να περάσει στα Δερβενάκια. Ο Αλής αρνείται, γιατί οι Έλληνες κρατούσαν πέντε Τουρκόπουλα από το Ανάπλι για ομήρους. Προτιμά να τα ελευθερώσει, παρά να σώσει τον Δράμαλη.
Ο Δράμαλης καταφέρνει να πάει στην Κόρινθο με μεγάλες απώλειες. Ο Αλής προετοιμάζεται να αντιμετωπίσει την ανασύσταση της πολιορκίας του Ναυπλίου. Συνεννοείται με έναν Γάλλο Ναύαρχο, που είχε καταπλεύσει με μια φρεγάτα στον Αργολικό κόλπο. Στόχος η απελευθέρωση των Τούρκων ομήρων στις Σπέτσες. Τον πληρώνει καλά, για αυτήν την επιχείρηση. Οι Σπετσιώτες μεταφέρουν τα Τουρκόπουλα και τα κρύβουν μέσα στο νησί τους. Η καταδρομή των Γάλλων αποτυγχάνει.
Επόμενη ελπίδα για τον Αλή ο «Ανίκητος στόλος» του Σουλτάνου. Θα ερχόταν στον Αργολικό κόλπο, θα αφάνιζε την Ύδρα και τις Σπέτσες. Θα άραζε στο Ναύπλιο και θα ανεφοδίαζε την πόλη.
Μάταια αποδείχθηκε και αυτή η ελπίδα. Στις 5 του Σεπτέμβρη του 1822 ο στόλος εμφανίζεται, φτάνει ανοιχτά της Καραθώνας, αλλά ο Γάλλος ναύαρχος από την φρεγάτα τους ειδοποιεί για πυρπολικά και φεύγουν πίσω.
Τώρα ο Πασάς δεν περιμένει βοήθεια από πουθενά. Για να ταΐσει τον πληθυσμό της πόλης επιτρέπει το σφάξιμο των αλόγων. Μένουν χωρίς επαρκές ιππικό.
Δυο φορές σπάζουν οι Τούρκοι από την Κόρινθο τον αποκλεισμό του Ναυπλίου. Ο Αλής κρατάει τις περισσότερες μερίδες για τη φρουρά και δίνει πολύ λιγότερες στα γυναικόπαιδα που πεινούσαν. Η ακραία πείνα κάνει την εμφάνισή της στα δρομάκια του Ναυπλίου. Γάτες, σκύλοι, ποντίκια μέχρι σκουλήκια του Βάλτου εξαφανίζονται.
Ο Αλής διατηρούσε την ελπίδα πως με τον στρατό αξιόμαχο, θα μπορούσε να κάνει έξοδο και με αντίστοιχη κίνηση των δυνάμεων από την Κόρινθο να μεταφέρει όλους τους Τούρκους σε ασφαλές έδαφος.Μόλις όμως μαθαίνει την ήττα των Τούρκων της Κορίνθου στη δεύτερη μάχη των Δερβενακίων απελπίζεται. Καλεί σε σύσκεψη όλους τους αξιωματικούς της φρουράς, και της πόλης και του Παλαμηδιού. Εκείνο το βράδυ οι Έλληνες βρήκαν την ευκαιρία και πήραν το Παλαμήδι.
Παρ όλα αυτά προσπάθησε να διαπραγματευθεί τους καλλίτερους όρους. Ο Κολοκοτρώνης έστειλε τον Φωτάκο με εντολή άμεσης και πλήρους παραδόσεως. Ο Φωτάκος τον επισκέφθηκε στο σαράι του. Δεν στάθηκε όρθιος μπροστά του. Στρογγυλοκάθισε χάμω για να κουβεντιάσουν στα ίσα. Θύμωσε ο Αλής, αλλά δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Δεν ήταν πια ο κυρίαρχος της πόλης. Μόνο «να σπλαχνισθεί τα πλάσματα του Θεού», ζήτησε εννοώντας τα γυναικόπαιδα.
Την συνθήκη παράδοσης του Ναυπλίου στις 4/12/1822 δεν την υπέγραψε ο ίδιος, ούτε ο προκάτοχός του. Πρώτες υπογραφές εκ μέρους των Οθωμανών ήταν των οι δύο Καδήδων(=δικαστών) και των Μουφτήδων(=ιερωμένοι ισάξιοι των δικών μας επισκόπων) Ναυπλίου και Άργους. Οι Πασάδες προτίμησαν να παραμείνουν αιχμάλωτοι στο Ναύπλιο.
Τον Μάρτιο του 1823 διαμαρτύρεται για τις συνθήκες κράτησης του, προς την Εθνοσυνέλευση του Άστρους. Το σχετικό κείμενο το δημοσιεύει ο Μ.Λαμπρυνίδης στη «Ναυπλία» (στη δεύτερη έκδοση το έχουν στο Επίμετρο). Εκεί μαθαίνουμε πως είχε 4 (!!!) γυναίκες στο χαρέμι του, τέσσερις γιούς, και 7 κατώτερους υπηρέτες και τρεις ή τέσσερις ανώτερους (καβετζής!!, ντιβαν αγάς!!! κλπ.).Άρα δεν ήταν φτωχαδάκι.
Πράγματι ήταν ίσως ο πλουσιότερος κάτοικος της Αργολίδας. Το σεράϊ του καταλάμβανε όλο το οικοδομικό τετράγωνο, από τον Μεγάλο Δρόμο μέχρι τη Σταϊκοπούλου (πίσω από το Τριανόν). Το κατέσχεσαν οι Έλληνες, το έβγαλαν σε πλειστηριασμό, το αγόρασε ο Εμμ. Ξένος, πλούσιος Έλληνας από την Οδησσό, φιλοξενήθηκε για λίγο εκεί ο Καποδίστριας. Ο Ξένος το πούλησε στον Δήμο για Δημαρχείο, μέχρι που κάηκε στη δεκαετία του 1860 και ξαναπουλήθηκε. Εννοείται ότι θα πλήρωνε τον μεγαλύτερο ΕΝΦΙΑ στο Ναύπλιο, αν ζούσε και το είχε σήμερα.
Με σπίτι μέσα στο Ναύπλιο γιατί έμεινε στην ιστορία ως «Αλή Πασάς ο Αργείτης»; Τα χτήματά του ήταν στην περιφέρεια του Άργους κοντά στο νεκροταφείο του Αγιο Βασίλη. Το παλιό εκκλησάκι το έχτισε (ή επέτρεψε να κτισθεί στην περιουσία του μέσα) γύρω στο 1808. Τον ευχαρίστησε εκ μέρους της Ελληνικής κοινότητας του Άργους ο Περούκας, ο οποίος τον προσφώνησε με έναν μακροσκελέστατο χαρακτηρισμό ενώνοντας τρία τέσσερα κοσμητικά επίθετα μαζί. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η μέση Οθωμανική κτηματική περιουσία στην Αργολίδα ήταν 2.000 στρέμματα και σκεφθούμε πόσο παραγωγική είναι η γη από Αγιο Βασίλη προς Χαλέπα (χιλιάδες χρόνια εμπλουτίζονται από τη λάσπη του Ίναχου ποταμού) καταλαβαίνουμε πόσα αγροτικά εισοδήματα είχε τον χρόνο.
Τα ίχνη του τα χάνουμε το 1825. Ανταλλάχθηκε με αιχμαλώτους που είχε στα χέρια του ο Ιμπραήμ Πασάς.
ΥΓ Η ζωγραφιά είναι ενός ανώνυμου Τούρκου Πασά που βρήκα στο διαδίκτυο. Πάντως, κάπως έτσι θα ήταν και ο δικός μας Αλής. Με τέτοια συνοδεία θα πήγαινε από το Ναύπλιο να επιθεωρήσει τους ραγιάδες που δούλευαν στα κτήματά του στο Άργος.
