Κεντρικά πρόσωπα της υπόθεσης είναι ένας 73χρονος γιατρός με την ιδιότητα του «γυναικολόγου αναπαραγωγής» και ένας 44χρονος εμβρυολόγος, που φέρονται να είχαν οργανώσει επί χρόνια ένα ολόκληρο δίκτυο παράνομων λήψεων ωαρίων ή εμφύτευσης εμβρύων σε παρένθετες μητέρες, με αποκλειστικό σκοπό το κέρδος από την εμπορία των βρεφών σε ζευγάρια ή και σε άλλα πρόσωπα που δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν.
Εδρα της παράνομης δραστηριότητας ήταν μία κλινική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στα Χανιά, ενώ τα δίχτυα του κυκλώματος απλώνονταν σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Αστυνομίας τα δύο αρχηγικά στελέχη (ο διευθυντής και ο επιστημονικός διευθυντής της κλινικής) στρατολογούσαν «μεσίτριες» σε Κρήτη, Θεσσαλονίκη αλλά και στο εξωτερικό (συνελήφθησαν τρεις από αυτές), με σκοπό να εντοπίσουν και να αποσπάσουν τη συναίνεση από ευάλωτες αλλοδαπές γυναίκες ώστε να τις μεταφέρουν στην Ελλάδα και να τις εκμεταλλευτούν ως δότριες ωαρίων ή παρένθετες μητέρες.
Στη συνέχεια τις εκμεταλλεύονταν για να ικανοποιήσουν αιτήματα «πελατών» της οργάνωσης απ’ όλο τον κόσμο (ζευγάρια τα οποία δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν, μοναχικοί άνδρες ή ομόφυλα ζευγάρια). Οι αλλοδαπές γυναίκες υποβάλλονταν σε ειδική θεραπεία ως δότριες ωαρίων για εξωσωματική γονιμοποίηση ή σε προγράμματα παρένθετης μητρότητας. Σε άλλες περιπτώσεις μεταφέρονταν σε σπίτια (τουλάχιστον 14 έχουν εντοπιστεί) με σκοπό να κυοφορήσουν σε περιβάλλον εργασιακής εκμετάλλευσης και εν συνεχεία, έναντι αμοιβής, να παραδώσουν τα βρέφη στους «πελάτες».
Τι προβλέπει ο νόμος
Αυτή τη διαδικασία περιγράφει η ΕΛ.ΑΣ. ως «βιομηχανοποίηση γεννήσεων». Με βάση την ελληνική νομοθεσία, ήδη από το 2002 επιτρέπεται η εμφύτευση γονιμοποιημένου ωαρίου μιας γυναίκας (γενετική μητέρα) σε άλλη γυναίκα (κυοφόρο) εφόσον αποδεδειγμένα η πρώτη αδυνατεί για λόγους υγείας να κυοφορήσει. Για την πράξη αυτή απαγορεύεται ρητά η ύπαρξη αμοιβής (ν. 3089/2002 και άρθρο 1458 Αστικού Κώδικα).
Με την ίδια νομοθεσία ορίζεται ηλικιακό όριο για τη γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει το τέκνο τα 50 έτη (σ.σ. αναθεωρήθηκε κατόπιν στα 54). Τέλος με τον νόμο 3305/2005 ορίζεται σαφώς πως η παρένθετη μητέρα δεν επιτρέπεται να κυοφορήσει με δικό της ωάριο παιδί που θα παραδώσει στο ενδιαφερόμενο ζευγάρι, αλλά με ωάριο είτε της ενδιαφερόμενης μητέρας, είτε άλλης, τρίτης γυναίκας.
Στην υπόθεση των Χανίων παραβιάστηκαν σχεδόν όλοι οι σχετικοί νόμοι. Το κόστος του «πακέτου» για την απόκτηση παιδιού κυμαινόταν από 70 έως 120 χιλιάδες ευρώ με μικρό μέρος της αμοιβής να αποδίδεται στις φτωχές αλλοδαπές γυναίκες που προσέγγιζε το κύκλωμα.
Για να πετύχουν τον σκοπό τους, τα μέλη της οργάνωσης, κατάρτιζαν πλαστά δικαιολογητικά με σκοπό την έκδοση δικαστικής απόφασης και, σε συνεργασία με κλινικές, ιατρικά εργαστήρια και ιατρούς, παραποιούσαν καταχωρήσεις ωοληψιών και ιατρικά έγγραφα, ενώ κατάρτιζαν εικονικά μισθωτήρια και σύμφωνα συμβίωσης.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι ενεργούσαν ως μεσολαβητές σε παράνομες υιοθεσίες βρεφών έναντι χρηματικού ανταλλάγματος (για «πελάτες» από χώρες όπου απαγορεύεται η απόκτησης τέκνου μέσω παρένθετης μητέρας), ενώ σημειώθηκαν υπερβάσεις ορίων ηλικίας, υπήρξαν ακόμα και πλαστές δικαστικές αποφάσεις και ανακριβή, ελλιπή ή και καθόλου ιατρικά ιστορικά για τις γυναίκες που συμμετείχαν. Κυρίως όμως, οι δράστες προέβαιναν και στη συστηματική εξαπάτηση γυναικών (τουλάχιστον 400), ισχυριζόμενοι ψευδώς ότι υπέβαλαν αυτές σε πράξη εμβρυομεταφοράς ενώ τεκνοποιούσαν με δικά τους ωάρια, στην ουσία δηλαδή παρέδιδαν στις ενδιαφερόμενες μητέρες παιδιά που βιολογικά και γενετικά ήταν δικά τους, χωρίς να το γνωρίζουν.
«Υπερήφανοι»
Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη η παρένθετη μητρότητα απαγορεύεται και αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον εκατοντάδων ανθρώπων που θέλουν να αποκτήσουν ένα παιδί. Ενδιαφέρον έχει ότι η συγκεκριμένη κλινική των Χανίων είχε μπει στο επίκεντρο έρευνας από τη γερμανική εφημερίδα Die Zeit, τον Μάιο του 2019.
Οι κατηγορίες
Σε βάρος των 9 συλληφθέντων σχηματίστηκε δικογραφία για –κατά περίπτωση- συγκρότηση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, εμπορία ανθρώπων, μεσολάβηση σε υιοθεσία ανηλίκου κατ’ επάγγελμα, παραβάσεις του νόμου περί εφαρμογής της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, πλαστογραφία, διατάραξη οικογενειακής τάξης, απάτη, σωματική βλάβη και παράβαση της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά.
Εδρα της παράνομης δραστηριότητας ήταν μία κλινική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στα Χανιά, ενώ τα δίχτυα του κυκλώματος απλώνονταν σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Αστυνομίας τα δύο αρχηγικά στελέχη (ο διευθυντής και ο επιστημονικός διευθυντής της κλινικής) στρατολογούσαν «μεσίτριες» σε Κρήτη, Θεσσαλονίκη αλλά και στο εξωτερικό (συνελήφθησαν τρεις από αυτές), με σκοπό να εντοπίσουν και να αποσπάσουν τη συναίνεση από ευάλωτες αλλοδαπές γυναίκες ώστε να τις μεταφέρουν στην Ελλάδα και να τις εκμεταλλευτούν ως δότριες ωαρίων ή παρένθετες μητέρες.
Στη συνέχεια τις εκμεταλλεύονταν για να ικανοποιήσουν αιτήματα «πελατών» της οργάνωσης απ’ όλο τον κόσμο (ζευγάρια τα οποία δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν, μοναχικοί άνδρες ή ομόφυλα ζευγάρια). Οι αλλοδαπές γυναίκες υποβάλλονταν σε ειδική θεραπεία ως δότριες ωαρίων για εξωσωματική γονιμοποίηση ή σε προγράμματα παρένθετης μητρότητας. Σε άλλες περιπτώσεις μεταφέρονταν σε σπίτια (τουλάχιστον 14 έχουν εντοπιστεί) με σκοπό να κυοφορήσουν σε περιβάλλον εργασιακής εκμετάλλευσης και εν συνεχεία, έναντι αμοιβής, να παραδώσουν τα βρέφη στους «πελάτες».
Τι προβλέπει ο νόμος
Αυτή τη διαδικασία περιγράφει η ΕΛ.ΑΣ. ως «βιομηχανοποίηση γεννήσεων». Με βάση την ελληνική νομοθεσία, ήδη από το 2002 επιτρέπεται η εμφύτευση γονιμοποιημένου ωαρίου μιας γυναίκας (γενετική μητέρα) σε άλλη γυναίκα (κυοφόρο) εφόσον αποδεδειγμένα η πρώτη αδυνατεί για λόγους υγείας να κυοφορήσει. Για την πράξη αυτή απαγορεύεται ρητά η ύπαρξη αμοιβής (ν. 3089/2002 και άρθρο 1458 Αστικού Κώδικα).
Με την ίδια νομοθεσία ορίζεται ηλικιακό όριο για τη γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει το τέκνο τα 50 έτη (σ.σ. αναθεωρήθηκε κατόπιν στα 54). Τέλος με τον νόμο 3305/2005 ορίζεται σαφώς πως η παρένθετη μητέρα δεν επιτρέπεται να κυοφορήσει με δικό της ωάριο παιδί που θα παραδώσει στο ενδιαφερόμενο ζευγάρι, αλλά με ωάριο είτε της ενδιαφερόμενης μητέρας, είτε άλλης, τρίτης γυναίκας.
Στην υπόθεση των Χανίων παραβιάστηκαν σχεδόν όλοι οι σχετικοί νόμοι. Το κόστος του «πακέτου» για την απόκτηση παιδιού κυμαινόταν από 70 έως 120 χιλιάδες ευρώ με μικρό μέρος της αμοιβής να αποδίδεται στις φτωχές αλλοδαπές γυναίκες που προσέγγιζε το κύκλωμα.
Για να πετύχουν τον σκοπό τους, τα μέλη της οργάνωσης, κατάρτιζαν πλαστά δικαιολογητικά με σκοπό την έκδοση δικαστικής απόφασης και, σε συνεργασία με κλινικές, ιατρικά εργαστήρια και ιατρούς, παραποιούσαν καταχωρήσεις ωοληψιών και ιατρικά έγγραφα, ενώ κατάρτιζαν εικονικά μισθωτήρια και σύμφωνα συμβίωσης.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι ενεργούσαν ως μεσολαβητές σε παράνομες υιοθεσίες βρεφών έναντι χρηματικού ανταλλάγματος (για «πελάτες» από χώρες όπου απαγορεύεται η απόκτησης τέκνου μέσω παρένθετης μητέρας), ενώ σημειώθηκαν υπερβάσεις ορίων ηλικίας, υπήρξαν ακόμα και πλαστές δικαστικές αποφάσεις και ανακριβή, ελλιπή ή και καθόλου ιατρικά ιστορικά για τις γυναίκες που συμμετείχαν. Κυρίως όμως, οι δράστες προέβαιναν και στη συστηματική εξαπάτηση γυναικών (τουλάχιστον 400), ισχυριζόμενοι ψευδώς ότι υπέβαλαν αυτές σε πράξη εμβρυομεταφοράς ενώ τεκνοποιούσαν με δικά τους ωάρια, στην ουσία δηλαδή παρέδιδαν στις ενδιαφερόμενες μητέρες παιδιά που βιολογικά και γενετικά ήταν δικά τους, χωρίς να το γνωρίζουν.
«Υπερήφανοι»
Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη η παρένθετη μητρότητα απαγορεύεται και αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον εκατοντάδων ανθρώπων που θέλουν να αποκτήσουν ένα παιδί. Ενδιαφέρον έχει ότι η συγκεκριμένη κλινική των Χανίων είχε μπει στο επίκεντρο έρευνας από τη γερμανική εφημερίδα Die Zeit, τον Μάιο του 2019.
Δημοσίευμα της «DIE ZEIT» από τον Μάιο 2019, που φωτογράφιζε τη συγκεκριμένη κλινική
Τότε ερευνώντας το θέμα της παρένθετης μητρότητας (που είναι απαγορευμένη στη Γερμανία) δημοσιογράφοι είχαν φτάσει στα Χανιά και είχαν υποβάλει ερωτήσεις στους υπεύθυνους της κλινικής για την οποία είχαν ενημερωθεί σε εκδήλωση στη Γερμανία όπου διαφημίζονταν αντίστοιχα κέντρα γονιμότητας.
Ρωτώντας εκεί οι ρεπόρτερ έναν Ελληνα γιατρό που συμμετείχε, έβγαλαν το συμπέρασμα πως δεν φαινόταν όλα να λειτουργούν στην Ελλάδα τόσο «τακτοποιημένα και καθαρά» όσο ο ίδιος ισχυριζόταν. Στην ιστοσελίδα της κλινικής των Χανίων πάντως μέχρι και σήμερα αναγράφεται πως από το 1992 έχει βοηθήσει πάνω από 5.000 οικογένειες να αποκτήσουν παιδί, ενώ δηλώνεται ο αριθμός 6.700 μωρών που έχουν έρθει στον κόσμο με τις δικές της υπηρεσίες. Για τον ιδιοκτήτη της αναφέρεται «με περηφάνια πως δεν έχει ποινικό μητρώο και δεν ενεπλάκη σε δικαστικές διενέξεις ποινικής ή αστικής φύσεως». Τουλάχιστον μέχρι την ημέρα που συνελήφθη…
Τότε ερευνώντας το θέμα της παρένθετης μητρότητας (που είναι απαγορευμένη στη Γερμανία) δημοσιογράφοι είχαν φτάσει στα Χανιά και είχαν υποβάλει ερωτήσεις στους υπεύθυνους της κλινικής για την οποία είχαν ενημερωθεί σε εκδήλωση στη Γερμανία όπου διαφημίζονταν αντίστοιχα κέντρα γονιμότητας.
Ρωτώντας εκεί οι ρεπόρτερ έναν Ελληνα γιατρό που συμμετείχε, έβγαλαν το συμπέρασμα πως δεν φαινόταν όλα να λειτουργούν στην Ελλάδα τόσο «τακτοποιημένα και καθαρά» όσο ο ίδιος ισχυριζόταν. Στην ιστοσελίδα της κλινικής των Χανίων πάντως μέχρι και σήμερα αναγράφεται πως από το 1992 έχει βοηθήσει πάνω από 5.000 οικογένειες να αποκτήσουν παιδί, ενώ δηλώνεται ο αριθμός 6.700 μωρών που έχουν έρθει στον κόσμο με τις δικές της υπηρεσίες. Για τον ιδιοκτήτη της αναφέρεται «με περηφάνια πως δεν έχει ποινικό μητρώο και δεν ενεπλάκη σε δικαστικές διενέξεις ποινικής ή αστικής φύσεως». Τουλάχιστον μέχρι την ημέρα που συνελήφθη…
Οι κατηγορίες
Σε βάρος των 9 συλληφθέντων σχηματίστηκε δικογραφία για –κατά περίπτωση- συγκρότηση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, εμπορία ανθρώπων, μεσολάβηση σε υιοθεσία ανηλίκου κατ’ επάγγελμα, παραβάσεις του νόμου περί εφαρμογής της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, πλαστογραφία, διατάραξη οικογενειακής τάξης, απάτη, σωματική βλάβη και παράβαση της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά.
