Συρροές κρουσμάτων σαλμονέλλωσης σχετιζόμενες με κατανάλωση κοτόπουλου παρατηρήθηκαν σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ενώ αύξηση των λοιμώξεων παρουσιάζεται και στην Ελλάδα.
Πιο συγκεκριμένα, βάσει της ανακοίνωσης, την περίοδο Ιανουάριος - Αύγουστος 2023, δηλώθηκαν μέσω του ΣΥΔΝ στην χώρα μας 488 κρούσματα μη τυφο-παρατυφικής σαλμονέλλωσης. Στο σύνολο των 100 κρουσμάτων για τα οποία ήταν διαθέσιμη η πληροφορία, τα 66 (66%) είχαν ορότυπο S. Enteritidis.
Το ποσοστό απομόνωσης του συγκεκριμένου ορότυπου παρουσίασε αύξηση κατά 43% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας 2015 -2019 (εξαιρείται η περίοδος της πανδημίας ως μη τυπική όσον αφορά την καταγραφή της συχνότητας της σαλμονέλλωσης).
Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ
Στις 30 Αυγούστου 2023, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) ανακοίνωσε δύο συρροές κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από Salmonella Enteritidis Sequence Type ST11, σχετιζόμενες με κατανάλωση κοτόπουλου σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, 2023.
Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο 2023, η Δανία δήλωσε μία συρροή κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από Salmonella Enteritidis ST11. Έως τις 25 Αυγούστου 2023, δηλώθηκαν συνολικά 97 κρούσματα σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ). Η πλειονότητα των 19 κρουσμάτων με τα οποία πραγματοποιήθηκε συνέντευξη, ανέφερε κατανάλωση κεμπάπ ή πίτσα που πιθανόν περιείχε κοτόπουλο ή άλλων προϊόντων κοτόπουλου, πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων.
Επιπρόσθετα, στις αρχές Αυγούστου 2023 η Αυστρία δήλωσε μία συρροή κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από S. Enteritidis ST11, ένα εκ των κρουσμάτων της οποίας απεβίωσε. Οι ημερομηνίες έναρξης συμπτωμάτων των κρουσμάτων κυμαίνονται στην περίοδο μέσα Μαρτίου 2023-μέσα Ιουλίου 2023. Έως τις 25 Αυγούστου 2023, δηλώθηκαν συνολικά 37 κρούσματα από 6 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Κατά τις συνεντεύξεις που διενεργήθηκαν με τα 8 δηλωθέντα κρούσματα στην Αυστρία διαπιστώθηκε ότι 5 εξ’ αυτών είχαν καταναλώσει κεμπάπ κοτόπουλο κατά την περίοδο επώασης της νόσου.
Προϊόντα πουλερικών και αυγών έχουν αναγνωριστεί ως πηγές διακρατικών τροφιμογενών επιδημιών σαλμονέλλωσης από S. Enteritidis ST11. Σχετικές εκθέσεις έχουν δημοσιευτεί την περίοδο 2020-2022, αναφορικά με επιδημίες συνδεόμενες με την κατανάλωση προϊόντων πουλερικών (2021), αυγών (2020) και προϊόντων αυγών (2022). Οι δύο τελευταίες υποδεικνύουν την παρατεταμένη κυκλοφορία του εν λόγω κλώνου στην Ευρώπη από το 2013.
Ο κίνδυνος εμφάνισης νέων λοιμώξεων οφειλόμενων στη S.Enteritidis ST11 παραμένει υψηλός στις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητη η ενίσχυση της συνεργασίας των αρμόδιων εμπλεκόμενων φορέων, υπό το πρίσμα της Ενιαίας Υγείας, στα πεδία της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας των τροφίμων και της υγείας των ζώων, με στόχο την ενδελεχή διερεύνηση και τη λήψη μέτρων ελέγχου για τον περιορισμό του φαινομένου.
Επιδημιολογικά δεδομένα στην Ελλάδα
Η μη τυφο-παρατυφική σαλμονέλλωση επιτηρείται στην Ελλάδα μέσω του Συστήματος Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων αποτελώντας το συχνότερα δηλούμενο τροφιμογενές νόσημα1, ενώ ο ορότυπος S. Enteritidis είναι ο συχνότερα αναγνωριζόμενος ορότυπος.
Την περίοδο Ιανουάριος-Αύγουστος 2023, δηλώθηκαν μέσω του ΣΥΔΝ 488 κρούσματα μη τυφο-παρατυφικής σαλμονέλλωσης. Στο σύνολο των 100 κρουσμάτων για τα οποία ήταν διαθέσιμη η πληροφορία, τα 66 (66%) είχαν ορότυπο S. Enteritidis.
Το ποσοστό απομόνωσης του συγκεκριμένου ορότυπου παρουσίασε αύξηση κατά 43% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας 2015-2019 (εξαιρείται η περίοδος της πανδημίας ως μη τυπική όσον αφορά την καταγραφή της συχνότητας της σαλμονέλλωσης).
Σημειώνεται ότι στη χώρα μας δεν πραγματοποιείται συστηματικά αλληλούχηση ολικού γονιδιώματος (Whole Genome Sequencing) στα στελέχη Salmonella spp.
Ο ΕΟΔΥ παρακολουθεί το φαινόμενο και τονίζει τη σημασία της δήλωσης κρουσμάτων μη τυφο-παρατυφικής σαλμονέλλωσης από τους κλινικούς και τους εργαστηριακούς γιατρούς και την αποστολή των κλινικών καλλιεργημάτων στο Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Σαλμονελλών Σιγκελλών και λοιπών εντεροπαθογόνων.
Το δελτίο δήλωσης και ο ορισμός κρούσματος καθώς και αναλυτικές πληροφορίες για τη σαλμονέλλωση και τα μέτρα πρόληψής της υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ.
Το επαρκές μαγείρεμα του κρέατος, των πουλερικών και των αυγών, η λήψη μέτρων για την αποφυγή της επιμόλυνσης τροφίμων που καταναλώνονται ωμά (π.χ. σαλάτες) από μολυσμένα τρόφιμα ή μολυσμένες επιφάνειες και η αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής, είναι οι βασικοί άξονες πρόληψης της σαλμονέλλωσης και των υπόλοιπων νοσημάτων που μεταδίδονται με την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου ή νερού.
[1] Τα επιδημιολογικά δεδομένα του νοσήματος παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ στις Ετήσιες Επιδημιολογικές Εκθέσεις και συγκεκριμένα στα «Επιδημιολογικά δεδομένα για τη σαλμονέλλωση (μη τυφο-παρατυφική) στην Ελλάδα, 2004-2022, Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων»
[2] Τα δεδομένα του 2023 δεν είναι τα τελικά, λόγω του ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ποιοτικών ελέγχων των δεδομένων.
