Στη χώρα μας η έρευνα, με τίτλο «Έμφυλη βία κατά των γυναικών και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας στην Ελλάδα», «έτρεξε» από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Απρίλιο του 2023 σε δείγμα σχεδόν 12.000 γυναικών ηλικίας 18-74 ετών. Το ποσοστό γυναικών που έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία στην Περιφέρεια Πελοποννήσου φτάνει στο 28%, με “πρωταθλήτριες” Περιφέρειες την Αττική και την Κρήτη.
Στις χειρότερες θέσεις
Τα αποτελέσματα, τα οποία είναι για πρώτη φορά μετρήσιμα και εξασφάλισε και παρουσίασε πρώτη η «Καθημερινή», είναι αποθαρρυντικά, καθώς, σύμφωνα με τον Απόστολο Παπαδόπουλο, επιστημονικό υπεύθυνο της έρευνας και διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, το οποίο την υλοποίησε, η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η χειρότερη θέση μεταξύ των 11 χωρών που έχουν ήδη αναλύσει σε αυτή τη φάση τα δεδομένα που συγκέντρωσαν -τα συνολικά θα ανακοινωθούν τον Ιανουάριο του 2024.
Οι μορφές βίας που εξετάστηκαν είναι οι ακόλουθες:
-Ψυχολογική βία (συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής βίας).
-Μη εμφανής παρακολούθηση/παρενόχληση (stalking).
-Σωματική βία.
-Σεξουαλική βία (συμπεριλαμβανομένου του βιασμού).
-Σεξουαλική παρενόχληση (στην εργασία).
Σε ό,τι αφορά το προφίλ των γυναικών που συμμετείχαν, η πλειονότητα του δείγματος ζουν ή ζούσαν με ένα σύντροφο, ενώ περίπου το ένα τέταρτο δεν έχει παντρευτεί ή συνάψει ποτέ σύμφωνο συμβίωσης.
Η πλειονότητα των γυναικών έχει αποφοιτήσει από την κατώτερη ή ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ποσοστό περίπου 54%) και είναι αυτές μάλιστα που εμφανίζονται πεπεισμένες να μιλήσουν ανοιχτά για το θέμα. Το 16% έχει ολοκληρώσει την «κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση», ενώ περίπου το 3% έχει λάβει μονάχα «πρωτοβάθμια εκπαίδευση». Τέλος, περίπου το 25% έχει μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο σπουδών.
Συνοψίζοντας τη βαρύνουσα σημασία της έρευνας, ο κ. Παπαδόπουλος σημειώνει ότι «είναι η πρώτη φορά που έχουμε ποσοτική μέτρηση για την έμφυλη βία στη χώρα μας μέσα από ένα πολύ μεγάλο δείγμα- σχεδόν 12.000 ερωτηματολογίων. Κι έχουμε, μάλιστα, μια ποσοτική αποτίμηση των διαφορετικών μορφών βίας και όχι απλώς ένα γενικό νούμερο».
Τα θλιβερά νούμερα
Το πιο ουσιώδες ίσως εύρημα είναι, σύμφωνα με τον κ. Αποστολόπουλο, πως το 90,1% των γυναικών πιστεύουν ότι η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας από στενό/ή σύντροφο στην Ελλάδα σήμερα, είναι αρκετά ή πολύ συχνή, σαν μια εμπεδωμένη πια κατάσταση.
Τέσσερα ακόμη αλληλένδετα ζητήματα που επισημαίνονται είναι τα ακόλουθα:
Πρώτον, η σωματική κατά κύριο λόγο και η σεξουαλική βία δευτερευόντως, αναφέρθηκαν συχνά στις σχέσεις των γυναικών με τον τωρινό ή κάποιο πρώην σύντροφο.
Δεύτερον, η σωματική και η σεξουαλική βία κατά των γυναικών σε πολλές περιπτώσεις αφορά πολύ συχνά και άνδρες δράστες που δεν είναι σύντροφοι των θυμάτων.
Τρίτον, η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο της εργασίας αποτελεί ένα επίσης σημαντικό πεδίο, όπου οι άνδρες, τις περισσότερες φορές ευρισκόμενοι σε υψηλότερη ιεραρχική θέση συγκριτικά με τις γυναίκες, κάνουν κατάχρηση της θέσης τους και ασκούν βία κατά των εργαζόμενων γυναικών.
Ενδεικτικά, οι περισσότερες από τις μισές γυναίκες του δείγματος νεότερων ηλικιών, οι οποίες εργάζονται ή έχουν εργαστεί στο παρελθόν, αναφέρουν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας.
Τέταρτον, παρατηρείται αξιόλογο ποσοστό μη εμφανούς παρακολούθησης/παρενόχλησης (stalking) των νεότερων σε ηλικία γυναικών (μια στις τρεις νέες γυναίκες υφίσταται τέτοιες συμπεριφορές). Το φαινόμενο αυτό μπορεί να μεταφραστεί στη λήψη ανεπιθύμητων μηνυμάτων (και μέσω κοινωνικών δικτύων), τη λήψη άσεμνων, απειλητικών ή ενοχλητικών τηλεφωνημάτων, την εμπειρία στενής παρακολούθησης, την προσβολή ή/και τον εξευτελισμό τους (και μέσω κοινωνικών δικτύων) κ.λπ.
Τέταρτον, παρατηρείται αξιόλογο ποσοστό μη εμφανούς παρακολούθησης/παρενόχλησης (stalking) των νεότερων σε ηλικία γυναικών (μια στις τρεις νέες γυναίκες υφίσταται τέτοιες συμπεριφορές). Το φαινόμενο αυτό μπορεί να μεταφραστεί στη λήψη ανεπιθύμητων μηνυμάτων (και μέσω κοινωνικών δικτύων), τη λήψη άσεμνων, απειλητικών ή ενοχλητικών τηλεφωνημάτων, την εμπειρία στενής παρακολούθησης, την προσβολή ή/και τον εξευτελισμό τους (και μέσω κοινωνικών δικτύων) κ.λπ.
