Στο χειμερινό ηλιοστάσιο βρέθηκε ο Ήλιος τα ξημερώματα της Παρασκευής (22/12), σημαίνοντας και την επίσημη έναρξη του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο στο οποίο ανήκει και η Ελλάδα.
Συγκεκριμένα στις 5.27 το πρωί της 22ας Δεκεμβρίου είχαμε χειμερινό ηλιοστάσιο με αποτέλεσμα η διάρκεια της ημέρας στην Ελλάδα να είναι μόλις 9 ώρες, 31 λεπτά και 43 δευτερόλεπτα, κάτι που σημαίνει πως η διάρκεια της νύχτας θα ξεπερνά τις 14 ώρες.
Ουσιαστικά ξεκινάει ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο και στο νότιο ημισφαίριο της γης αρχίζει το καλοκαίρι.
Το πώς λειτουργούν τα ηλιοστάσια —μαζί με την εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία— γοητεύει τους ανθρώπους επί σειρά αιώνων. Έτσι και το χειμερινό ηλιοστάσιο, όπου η επιστήμη αναμειγνύεται «παντρεύεται» με τις αρχαίες παραδόσεις σε όλο τον κόσμο.
Από την αρχαιότητα ακόμη, ο υπολογισμός του έτους γινόταν με την παρατήρηση της επίδρασης που έχει πάνω στη Γη η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο, η επίδραση δηλαδή του κύκλου των εποχών, της επαναλαμβανόμενης παρέλασης της Άνοιξης, του Καλοκαιριού, του Φθινοπώρου και του Χειμώνα!
Οι εποχιακές αυτές αλλαγές είχαν για τους αρχαίους τεράστια σημασία, ιδιαίτερα μάλιστα μετά την εμφάνιση της γεωργίας, πριν από 10.000 περίπου χρόνια.
Γι’ αυτό, κι επειδή η σπορά, η συγκομιδή και οι άλλες γεωργικές ασχολίες ήταν εξαρτημένες από τις αλλαγές των εποχών, η διάρκεια ενός ηλιακού έτους έπρεπε να μετρηθεί επακριβώς.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους σαν θεός, μια που γι’ αυτούς ο Ήλιος ήταν ο δημιουργός των εποχών του έτους και του κύκλου των φαινομένων και των εναλλαγών που σχετίζονται με αυτές, από τη σπορά ως τη βλάστηση και από την ανθοφορία ως τη συγκομιδή. Οι Αιγύπτιοι τον ονόμασαν Ρα, Ατόν, ή και Όσιρη ακόμη.
Οι Βαβυλώνιοι τον αποκαλούσαν Σαμάχ, Βαάλ, Μαρδούκ και Νεργκάλ. Οι Ινδοί Βράχμα και Βισνού. Και οι Πέρσες Μίθρα. Για τους αρχαίους Έλληνες, κατά περιστάσεις, ήταν ο Δίας ή ο Πλούτων, ο Βάκχος, ο Διόνυσος, ή και ο Φοίβος Απόλλων.
Ανεξάρτητα όμως από την ονομασία που του δόθηκε, όλοι ανεξαιρέτως οι λαοί καθιέρωσαν προς τιμή του Ήλιου, περίφημες και πολλές γιορτές, ιδιαίτερα στις περιόδους των εναλλαγών από τη μια εποχή στην άλλη.
Στη Βρετανία διάφορες ομάδες συμμετέχουν κάθε χρόνο στους εορτασμούς του χειμερινού ηλιοστασίου στο αρχαίο μνημείο του Stonehenge στο Wiltshire της Βρετανίας.
Ηλιοστάσια και ημισφαίρια της Γης
Το χειμερινό ηλιοστάσιο σηματοδοτεί τη συντομότερη ημέρα του χρόνου και τη μεγαλύτερη νύχτα στο βόρειο ημισφαίριο, όταν ο ήλιος εμφανίζεται στην πιο νότια θέση του, ακριβώς πάνω από τον Τροπικό του Αιγόκερω.
Το φαινόμενο αυτό «αντιστρέφεται» στο νότιο ημισφαίριο, όπου ζει μόνο το 10% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού. Στις χώρες αυτές συγκαταλέγονται η Αργεντινή, η Μαδαγασκάρη, η Νέα Ζηλανδία και η Νότια Αφρική.
Εκεί, το ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου σηματοδοτεί τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου και την αρχή του καλοκαιριού, σύμφωνα με το CNNi.
Τι συμβαίνει στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο
Την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου, είμαστε όσο το δυνατόν πιο μακριά από τον Ήλιο, πράγμα που σημαίνει ότι η πορεία του Ήλιου στον ουρανό είναι όσο το δυνατόν πιο χαμηλά στον ουρανό. Σκεφτείτε την καθημερινή πορεία του Ήλιου: Ανατέλλει στην ανατολή και δύει στη δύση, διαγράφοντας τοξοειδώς τον ουρανό.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Ήλιος διαγράφει τόξα ψηλά στον ουρανό, αλλά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, διαγράφει τόξα χαμηλότερα, πιο κοντά στον ορίζοντα.
Ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η Γη έχει κλίση 23,5 μοίρες, οπότε κατά τη διάρκεια της ετήσιας τροχιάς μας γύρω από τον ήλιο, διαφορετικά μέρη της Γης δέχονται ηλιακό φως για διαφορετικά χρονικά διαστήματα.
Σε περίπτωση που θέλετε να παρατηρήσετε οι ίδιοι τα αποτελέσματα του ηλιοστασίου, κάντε το εξής. Σταθείτε έξω το μεσημέρι και κοιτάξτε τη σκιά σας. Είναι η μεγαλύτερη σκιά που θα κάνετε όλο τον χρόνο. Κάντε το πάλι αυτό την ημέρα του θερινού ηλιοστασίου και θα εκπλαγείτε, αφού δεν θα δείτε σχεδόν καθόλου σκιά.
