Με κάθε λαμπρότητα τιμάται η μνήμη του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού στον ενοριακό Ιερό ναό του Αγίου Αναστασίου πολιούχο της πόλης του Ναυπλίου, όπου το δεξιό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Μάρκο τον Ευγενικό που γιορτάζει στις 19 Ιανουαρίου.
Την Πέμπτη 18 Ιανουαρίου τελέστηκε ο εορταστικός εσπερινός Ιερουργούντος του αρχιμανδρίτη π. Λεοντίου Ξηνταρόπουλου. Ο εφημέριος του ναού π. Κωνσταντίνος Οικονόμου ευχαρίστησε τους Ιερείς του συμμετείχαν στον εορταστικό εσπερινό καθώς και τους πιστούς που τίμησαν τον Άγιο Μάρκο.
Την μνήμη του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού εορτάζει η Εκκλησία μας σήμερα, 19 Ιανουαρίου. Ο Άγιος Μάρκος γεννήθηκε το 1392 μ.Χ. και απεδήμησεν εις Κύριον στις 23 Ιουνίου του 1444 μ.Χ. σε ηλικία 52 ετών μετά από πολλές διώξεις. Με τους αγώνες του Αγίου Μάρκου η ορθόδοξος πίστη έμεινε καθαρά και γνησία, η Ορθόδοξος Εκκλησία διεσώθη. Ο Άγιος Μάρκος πίστευε ότι η διατήρηση της Ορθοδοξίας θα διατηρούσε ζωντανό και το Γένος των Ελλήνων και οι ιστορικές εξελίξεις τον δικαίωσαν.
Βιος Αγίου Μάρκου Ευγενικού
Καταγόταν από την Κων/πολη. Οι ευλαβείς γονείς του, από αρχοντική και ευγενική γενιά (εξ ου και το προσωνύμιο Ευγενικός) Γεώργιος, Διάκονος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, και η μητέρα του Μαρία, ανέθρεψαν τον μικρό Μανουήλ και τον αδελφόν του Ιωάννη χριστιανικά και φρόντισαν για την μόρφωσή του.
Καταγόταν από την Κων/πολη. Οι ευλαβείς γονείς του, από αρχοντική και ευγενική γενιά (εξ ου και το προσωνύμιο Ευγενικός) Γεώργιος, Διάκονος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, και η μητέρα του Μαρία, ανέθρεψαν τον μικρό Μανουήλ και τον αδελφόν του Ιωάννη χριστιανικά και φρόντισαν για την μόρφωσή του.
Ο Άγιος Μάρκος διακρίνετε από την ευρυμάθεια και την αγιότητα του βίου του. Σε ηλικία 25 ετών εκάρη μοναχός στην Μονή Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων, και χειροτονήθηκε ιερέας.
Μορφωμένος με την θύραθεν φιλοσοφική και χριστιανική παιδεία ο Άγιος Μάρκος διεκρίθη ως διδάσκαλος της ρητορικής, Διευθυντής στο Πατριαρχικό Φροντιστήριο, και απολάμβανε της εκτιμήσεως των εκκλησιαστικών κύκλων και του ιδίου του Αυτοκράτορος Ιωάννου Παλαιολόγου. Ο τελευταίος, προ της στρατιωτικής απειλής των Οθωμανών, εστράφη στην Δύση επιδιώκοντας διάλογο με τον Πάπα με απώτερο σκοπό να εξασφαλίσει την πολιτική και στρατιωτική βοήθεια των Δυτικών. 
Συμφώνησε να συμμετάσχει πολυπληθής βυζαντινή αντιπροσωπία στην Σύνοδο Φερράρας Φλωρεντίας που συνεκάλεσε ο Πάπας με σκοπό να συζητηθεί και να υπογραφεί η Ένωση των Δύο Εκκλησιών. Στην αυτοκρατορική συνοδεία επελέγησαν οι πιο αξιόλογοι αξιωματούχοι και εκκλησιαστικοί άνδρες για να εκπροσωπήσουν την Ορθοδοξία στην Σύνοδο, μεταξύ αυτών ο Πατριάρχης Ιωσήφ, ο Γ. Σχολάριος, ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πλήθων Γεμιστός, ο Νικαίας Βησσαρίων και ο Μάρκος ο Ευγενικός κατόπιν της επιμονής του αυτοκράτορος ο οποίος λίγο πριν αναχωρήσουν για την Δύση, ζήτησε από το πατριαρχείο να εκλέξουν τον Άγιο Μάρκο ως μητροπολίτη Εφέσου.
Οι συζητήσεις στην Σύνοδο Φερράρας Φλωρεντίας (1438-1439) επρόκειτο να ασχοληθούν με τα θεολογικά ζητήματα που χώριζαν τις εκκλησίες Δύσεως και Αναστολής, κυρίως η αξίωση του Πάπα για το Πρωτείο, το Φιλιόκβε, το Καθαρτήριο Πύρ κ. ά. Ο Άγιος Μάρκος επέμενε ο θεολογικός διάλογος να διεξαχθεί με αγάπη και ειλικρίνεια και επί τη βάσει των αποφάσεων των Επτά Οικουμενικών Συνόδων, των οποίων τα Πρακτικά και οι όροι εζήτησε να αναγνωσθούν πριν την έναρξη των συζητήσεων . Ήθελε ο Άγιος Μάρκος η Ένωση να στηριχθεί στην ακαινοτόμητη ευαγγελική και αποστολική πίστη, όπως αυτή εκφράσθηκε από τους Αγίους Πατέρες των Οικουμενικών Συνόδων. Οι Δυτικοί αρνήθησαν και απεκαλύφθη ότι τα χωρία των Πατέρων της Εκκλησίας που παρέθεταν στις συζητήσεις ήταν νοθευμένα και αλλοιωμένα. Αυτό το κατήγγειλε ο Άγιος Μάρκος.
Επειδή οι θεολογικές συζητήσεις απεδείχθησαν μακροχρόνιες, ο αυτοκράτωρ και ο Πάπας πίεζαν για την επίσπευση της υπογραφής της Ενώσεως, η κάθε πλευρά για τους δικούς της λόγους. Ο Πάπας αλλά και ο αυτοκράτωρ χρησιμοποίησαν απειλές, πολιτικούς εκβιασμούς, χρηματικά δώρα και υποσχέσεις. Μόνον ο Άγιος Μάρκος παρέμεινε συνεπής στις ορθόδοξες θέσεις και παρ’ όλες τις πιέσεις και τις απειλές ακόμη και κατά της ζωής του, δεν υπέγραψε. Όταν το έμαθε ο Πάπας Ευγένιος, είπε την χαρακτηριστική φράση: ΄΄Μάρκος ουχ υπέγραψεν, ουδέν εποιήσαμεν!΄΄.
Στην επιστροφή για την πατρίδα τα νέα για την Ένωση έγιναν γνωστά και ο ορθόδοξος λαός δεν απεδείχθη μία ένωση που ουσιαστικώς υπαγορεύθηκε από πολιτικούς και διπλωματικούς υπολογισμούς, δεν ήταν γνήσια και ειλικρινής,. Ο ορθόδοξος λαός χαρακτήρισε την Ένωση ως ψευδή, την Σύνοδο ως ληστρική και τους υπογράψαντες ως προδότες της πίστεως και εξωνημένους, ενώ τον Άγιο Μάρκο τον υπεδέχοντο ως τον στύλο της ορθοδοξίας και τον γενναίο υπερασπιστή της πίστεως των Αγίων Πατέρων. Το Διάταγμα για την Ένωση ο αυτοκράτωρ δεν τόλμησε να το δημοσιοποιήσει στην Κων/πολη, ούτε έλαβε μέτρα για να στηρίξει ή να επιβάλει την εφαρμογή της Ενώσεως. Όπου λειτουργούσαν φιλενωτικοί κληρικοί ή ο λατινίζων Πατριάρχης Μητροφάνης, ο πιστός λαός αποχωρούσε.
Ο Άγιος Μάρκος ανέλαβε νέους αγώνες για να ενημερώσει τους ορθοδόξους πιστούς για την επαίσχυντη Ένωση που υπεγράφη, ετέθη κεφαλή της ανθενωτικής κινήσεως, και όταν επί διετία με εντολή του αυτοκράτορος ετέθη σε περιορισμό στην Λήμνο, συνέγραψε την περίφημο ‘’Εγκύκλιο προς τους απανταχού ορθοδόξους χριστιανούς΄΄. Σε ηλικία 52 ετών, εκοιμήθη στις 23 Ιουνίου 1444 ή 1445, αφού προηγουμένως ανέθεσε την συνέχιση της ανθενωτικής προσπάθειας στον μαθητή του Γεννάδιο Σχολάριο, τον μετέπειτα πρώτον Πατριάρχη του Γένους μετά την Άλωση.
Η Σύνοδος Φερράρας Φλωρεντίας αποδοκιμάσθηκε ως ληστρική Σύνοδος και επισήμως καταδικάστηκε από τα Ορθόδοξα Πατριαρχεία της Ανατολής σε δύο Συνόδους (Ιεροσολύμων το 1443 και Κων/πόλεως το 1482), οι αποφάσεις κηρύχθησαν άκυρες, ενώ ο Άγιος Μάρκος Ευγενικός ανακηρύχθηκε Άγιος της Εκκλησίας μας, Στύλος και Υπέρμαχος της Ορθοδοξίας. Ο Πατριάρχης Σχολάριος με Πατριαρχική και Συνοδική απόφαση του 1456 ώρισε την μνήμη του αγίου την 19ην Ιανουαρίου να ψάλλεται η ακολουθία του, και νέα Πατριαρχική και Συνοδική Απόφαση του 1734 επανεβεβαίωσε την ανακήρυξη του Μάρκου του Ευγενικού σε Άγιο της Εκκλησίας. Με τα εξής λόγια: ΄΄η καθ’ ημάς αγία του Χριστού Ανατολική Εκκλησία τον ιερόν τούτον Μάρκου Εφέσου τον Ευγενικόν και οίδε και τιμά και αποδέχεται άγιον άνδρα και θεοφόρον και όσιον και ζηλωτήν της ευσεβείας διάπυρον, και των καθ’ ημάς ιερών δογμάτων και του ορθού λόγου της ευσεβείας πρόμαχον και προασπιστήν γενναιότατον και των προηγησαμένων εν τοις αρχαίοις χρόνοις ιερών θεολόγων και κοσμητόρων της Εκκλησίας μιμητήν και εφάμιλλον΄΄.
Θαύματα του Αγίου
Μπορεί ο Άγιος Μάρκος να μην είναι ευρύτερα γνωστός ή ιδιαιτέρως διαδεδομένη η ευλάβεια του στους πολλούς χριστιανούς, ωστόσο χάριν της αγιότητος του βίου του, της θερμής προσευχής και αγάπης που είχε προς Κύριον και των αγώνων για την Ορθοδοξία, ο Θεός έχει δώσει στον Άγιο Μάρκο την δύναμη και την χάρη να θαυματουργεί. Ακολούθως θα αναφέρουμε μερικά θαύματα που επετέλεσε ο Άγιος, όπως έχουν καταγραφεί από τις αξιόπιστες προσωπικές μαρτυρίες των πιστών και από το προσωπικό αρχείο του π. Δημητρίου Αγγελάκη, για να αποδοθεί δόξα στον Πανάγιο Θεό και να επικαλούμαστε την ευλογία και την προστασία του Αγίου Μάρκου.
Μπορεί ο Άγιος Μάρκος να μην είναι ευρύτερα γνωστός ή ιδιαιτέρως διαδεδομένη η ευλάβεια του στους πολλούς χριστιανούς, ωστόσο χάριν της αγιότητος του βίου του, της θερμής προσευχής και αγάπης που είχε προς Κύριον και των αγώνων για την Ορθοδοξία, ο Θεός έχει δώσει στον Άγιο Μάρκο την δύναμη και την χάρη να θαυματουργεί. Ακολούθως θα αναφέρουμε μερικά θαύματα που επετέλεσε ο Άγιος, όπως έχουν καταγραφεί από τις αξιόπιστες προσωπικές μαρτυρίες των πιστών και από το προσωπικό αρχείο του π. Δημητρίου Αγγελάκη, για να αποδοθεί δόξα στον Πανάγιο Θεό και να επικαλούμαστε την ευλογία και την προστασία του Αγίου Μάρκου.
Ο Άγιος μεριμνά για την ανέγερση του ναού του. Καθώς οι εργασίες ανεγέρσεως του ιερού ναού είχαν προχωρήσει και η όλη διαδικασία ευρίσκετο σε κρίσιμη φάση, εμφανίστηκε έλλειψη χρημάτων με κίνδυνο να σταματήσουν οι περαιτέρω εργασίες και το όλο εγχείρημα να μείνει στάσιμο. Η αγωνία του ιερέως ήτο μεγάλη και επεκαλέσθηκε την βοήθεια του Αγίου Μάρκου, που τον διαβεβαίωσε ότι την επομένη μέρα θα ερχόταν κάποιος κύριος και θα του έφερνε ένα σημαντικό ποσό για να συνεχισθούν οι εργασίες (του ανέφερε και το συγκεκριμένο ποσό).
Πράγματι, την επομένη ήρθε στον ναό ένας κύριος από την Βουλιαγμένη ρωτώντας εάν αυτός ήταν ο ναός του Αγίου Μάρκου, και ζήτησε να μιλήσει στον ιερέα. Εκείνος του απήντησε ότι ήδη γνωρίζει τι τον ήθελε. Και τότε ο άγνωστος εκείνος κύριος απεκάλυψε ότι την προηγούμενη βραδιά ήρθε στο όνειρό του κάποιος μοναχός, του συστήθηκε ως Μάρκος ο Ευγενικός, και τον διέταξε να βοηθήσει χρηματικώς την ανέγερση του σπιτιού του στα Κάτω Πατήσια. Ο κύριος υπάκουσε στον Άγιο και προσέφερε δωρεά το ίδιο ακριβώς ποσό που ο Άγιος είχε αναφέρει το προηγούμενο βράδυ στον ιερέα. Έτσι, μπόρεσαν να επαναρχίσουν οι εργασίες ανεγέρσεως του ναού.
Ο Άγιος εμφανίζεται και κάνει γνωστή την ύπαρξη του ναού του. Ένας ευλαβής κύριος από την Κυψέλη συνήθιζε να πηγαίνει προσκυνητής σε όλους τους εορτάζοντες ναούς, δεν γνώριζε όμως την ύπαρξη του ναού του Αγίου Μάρκου. Ενώ πήγαινε στον φούρνο, είδε κάποιον μοναχό να του δίνει ένα πρόσφορο και να του λέει να το φέρει αύριο στον ναό του. Έκπλήκτος ο κύριος ρωτά ποιος είσαι, γέροντα; Που βρίσκεται ο ναός σου; Και ο Άγιος του απάντησε: Μάρκος λέγομαι, ο Εφέσου, και ο ναός μου βρίσκεται στα Κάτω Πατήσια. Και έδωσε στον κύριο εκείνο σαφείς οδηγίες πως θα πάει, ποια διαδρομή θα ακολουθήσει για τον ναό. Πράγματι, ο κύριος εκείνος που ούτε τον Άγιο Μάρκο γνώριζε ούτε την ύπαρξη του ναού του, ακολούθησε την επομένη τις οδηγίες του Αγίου και ήρθε στον ναό του, όπως ακριβώς του είχε πει ο ίδιος ο Άγιος. Ανάλογη περίπτωση που ο Άγιος εμφανίζεται σε ανθρώπους που δεν τον γνωρίζουν και τους καθοδηγεί στον ναό του έχουμε και από άλλες μαρτυρίες, όπως μιας κυρίας από την Νέα Φιλαδέλφεια.
Ο Άγιος επιτελεί θαύματα θεραπείας. Το 2005, ένας νεαρός 20χρονος, ονόματι Γεώργιος, υπέφερε από μία σπάνια ασθένεια, και η εγχείρηση που έπρεπε να κάνει ήταν δύσκολη, είχε πολλές πιθανότητες να αποτύχει και πολύ πιθανόν να έμενε παράλυτος για μια ζωή. Η μητέρα του με δάκρυα προσευχήθηκε θερμά στον Θεό΄ για θεραπεία του γιου της. Τότε της τηλεφώνησε μία εξαδέλφη της και της είπε πως στην ίδια είχε φανερωθεί κάποιος μοναχός άγνωστός της, συστήθηκε ως Μάρκος Ευγενικός, και είπε: ΄΄πες στην μητέρα του παιδιού, εγώ θα εγχειρήσω τον Γιώργο, μην ανησυχείς΄΄. Πράγματι, η εγχείρηση παρ’ ότι δύσκολη, έγινε την άλλη μέρα με επιτυχία. Κατά την διάρκεια του χειρουργείου ανάμεσα στους άλλους γιατρούς εμφανίσθηκε και κάποιος άγνωστός τους γιατρός, φίλος της οικογενείας, ως είπε, ονόματι Μάρκος, και μάλιστα σε δύσκολα σημεία καθοδηγούσε τους γιατρούς πώς να εγχειρήσουν. Ο νέος θεραπεύθηκε, και ο ίδιος και η οικογένειά του ήλθαν στον ναό, διηγήθηκαν το περιστατικό, και ευχαρίστησαν τον Άγιο.
Ο Άγιος επιτελεί θαύματα θεραπείας. Το 2005, ένας νεαρός 20χρονος, ονόματι Γεώργιος, υπέφερε από μία σπάνια ασθένεια, και η εγχείρηση που έπρεπε να κάνει ήταν δύσκολη, είχε πολλές πιθανότητες να αποτύχει και πολύ πιθανόν να έμενε παράλυτος για μια ζωή. Η μητέρα του με δάκρυα προσευχήθηκε θερμά στον Θεό΄ για θεραπεία του γιου της. Τότε της τηλεφώνησε μία εξαδέλφη της και της είπε πως στην ίδια είχε φανερωθεί κάποιος μοναχός άγνωστός της, συστήθηκε ως Μάρκος Ευγενικός, και είπε: ΄΄πες στην μητέρα του παιδιού, εγώ θα εγχειρήσω τον Γιώργο, μην ανησυχείς΄΄. Πράγματι, η εγχείρηση παρ’ ότι δύσκολη, έγινε την άλλη μέρα με επιτυχία. Κατά την διάρκεια του χειρουργείου ανάμεσα στους άλλους γιατρούς εμφανίσθηκε και κάποιος άγνωστός τους γιατρός, φίλος της οικογενείας, ως είπε, ονόματι Μάρκος, και μάλιστα σε δύσκολα σημεία καθοδηγούσε τους γιατρούς πώς να εγχειρήσουν. Ο νέος θεραπεύθηκε, και ο ίδιος και η οικογένειά του ήλθαν στον ναό, διηγήθηκαν το περιστατικό, και ευχαρίστησαν τον Άγιο.
Σε μία άλλη περίπτωση, το 2004, μία νεαρή γυναίκα από την Νέα Φιλαδέλφεια, προσευχόταν θερμά να μείνει έγκυος και να της χαρίσει ο Θεός παιδί. Ένα βράδυ στην προσευχή της εμφανίσθηκε ένας μοναχός, της είπε ότι εορτάζει στις 19 Ιανουαρίου, και της ζήτησε να έρθει να προσευχηθεί στον ναό του στα Κάτω Πατήσια, και θα εισακουσθεί η προσευχή της. Πράγματι, η γυναίκα έτσι έκανε, και μετά τρεις ημέρες έμεινε έγκυος, γέννησε ένα υγιέστατο μωρό, και έκτοτε έρχεται πάντοτε στην μνήμη του Αγίου να τον ευχαριστήσει.
Ο Άγιος σώζει παιδάκι από τροχαίο. Μπροστά από τον ναό του Αγίου Μάρκου, μία οικογένεια διέσχιζε τον δρόμο. Κάποια στιγμή το παιδάκι διέφυγε της προσοχής των γονέων, και τότε ένα αυτοκίνητο διερχόμενο το χτύπησε. Οι γονείς, έντρομοι και με φωνές, πλησίασαν φοβούμενοι το χειρότερο. Έκπληκτοι όμως είδαν το αγοράκι να σηκώνεται όρθιο και χαμογελαστό, λέγοντάς τους ότι την στιγμή που τον πλησίασε το αυτοκίνητο, ένας παππούλης με μαύρα (ο Άγιος Μάρκος), τον σήκωσε ψηλά στον αέρα, και τον προστάτευσε. Οι γονείς αμέσως κατάλαβαν ότι ο Άγιος Μάρκος έσωσε το παιδί τους από βέβαιο θάνατο, και εισήλθαν στον ναό ευχαριστώντας τον Άγιο.
