Η μάνα σου γύρισε και σε κοίταξε, το ίδιο όμως ανέκφραστα, παγωμένα και αδιάφορα. Αιφνιδιαστικά και με φανερή προσπάθεια από την έκδηλη αδυναμία σήκωσε αργά και απρόσμενα το μαγκωμένο χέρι της προς τον ώμο σου και σε άγγιξε για πρώτη φορά, κάτι σαν σήμα όπως παλιά, που έσκυβες πάντα λίγο για να σε φτάσει και αν σε αγκαλιάσει. Έγειρες με λαχτάρα προς το μέρος της και της είπες: «Έλα, μανούλα μου, τι είναι; Τι θέλεις; Πες μου». Δεν απάντησε, απλώς έβγαλε νωχελικά το παλτό της. Την είδες έκπληκτος να βηματίζει ανήμπορη, αργά, γύρω γύρω από εσένα, σαν να χόρευε έναν συρτό, παράξενο, πρωτόγονο χορό, απλώνοντας συγχρόνως απαλά, με φροντίδα και επιμέλεια, το παλτό της πάνω στους σκυφτούς ώμους σου και στοργικά να σε σκεπάζει.
Έχει μόλις λίγη ώρα που έκλεισα τα Ψηφιακά Όνειρα. Η πρώτη μου εντύπωση από αυτά τα τριάντα διηγήματα της συλλογής είναι ότι αποτελούν συνέχεια του Τα αχνά φώτα της Μάρφα και αυτό σχηματίζει χαμόγελο στα χείλη μου. Είμαι και πάλι εντυπωσιασμένος από τις ιστορίες του Νίκου Τσιπόκα και δηλώνω εκείνο που είχα διακρίνει και στη Μάρφα: Ο δημιουργός μπήγει μαχαίρι στα σωθικά του αναγνώστη, συνεχίζει να ταρακουνά τα μέσα του με τα κείμενά του και δεν το αφαιρεί παρά μονάχα σαν καταφέρει ο αναγνώστης να νιώσει τον πόνο του πρωταγωνιστή. Τα Ψηφιακά Όνειρα διαθέτουν γλώσσα ερήμου και φωνή πόλεων, ποιητική ροή, μουσική ενατένηση, τσαμπουκαλεμένη λαλιά και γεμάτη θάρρος ματιά, όμως το δυνατότερο στοιχείο τους είναι πως μιλώντας σε δεύτερο πρόσωπο –όπως και Τα αχνά φώτα της Μάρφα– σε αρπάζουν από τα μούτρα και ρουφώντας την προσοχή σου μέσα στις σελίδες τους, σού δημιουργούν την αίσθηση πως βρίσκεσαι κι εσύ μέσα στις σκηνές των ιστοριών, δεν τις διαβάζεις απλώς σε ένα βιβλίο μα ο Τσιπόκας σου τις υπενθυμίζει για να τις ανασύρεις από τις αναμνήσεις σου.
Διάβασα για χωρισμούς και πληγές που δεν κλείνουν, για μυστικά, παρεξηγήσεις, γκαντεμιά και ελπίδα· για φυλακίσεις και σπουργίτια, πορνεία και τσαμπουκά, για περαστικούς έρωτες, αλησμόνητους τύπους κι άλλοτε καρμικά μοιραίους, από εκείνους που σε δούλεψαν παίζοντας με την καρδιά σου και ρίσκαραν για την ίδια τη ζωή. Διάβασα για κάλαντα που εξελίχθηκαν σε μια απαγωγή, για δώρα που πληρώθηκαν ακριβά, για παρεξηγήσεις και τιμωρίες, για μια μάνα που έχασε την ύπαρξή της για το παιδί της, για άτυχες πορείες και τυχερές στιγμές, για χαμένα νιάτα και τον θάνατο. Τον ζηλεύω αυτόν τον Τσιπόκα! Τον ζηλεύω διότι δεν φοβάται να μιλήσει με σκληρές λέξεις και ροκ φωνή για όσα θέλει να πει μέσα στις ιστορίες του. Δεν το κάνουν πολλοί στις μέρες –θαρρείς και φοβούνται να γράψουν για να μην κριθούν από τους αναγνώστες. Ο αναγνώστης γυρεύει το αληθινό και ο Τσιπόκας το δίνει· το δίνει καβάλα σ’ ένα στιλέτο, μια μοτοσικλέτα, ένα πήδημα, ένα φόνο, μια κουβέντα, μια αγκαλιά. Πετυχαίνει διάνα στο συναίσθημα και σε κάθε χρωματισμό της παλέτας του έχει κάτι να πει, παρουσιάζοντας συνάμα δεκάδες κρυφές γωνιές του κόσμου, με τα χρώματά τους, τη γη τους, την κουλτούρα, τους ανθρώπους, τις μουσικές και τους ήχους τους.
«Ο πατέρας σου, όταν έκλεισαν τη μαρμάρινη πλάκα, που είχε το όνομα της γιαγιάς σου, γιατί σε θάψανε στον οικογενειακό τάφο, έβγαλε ένα μπουκάλι τσίπουρο και την έβρεξε και μετά κερνούσε τον κόσμο με το μπουκάλι χωρίς ποτήρια, από στόμα σε στόμα. Τελευταία ήπιε η αδελφή σου και μου το έδωσε. Ένιωσα σαν να τη φίλαγα για πρώτη φορά. Αργότερα πήγαν όλοι στον οικογενειακό περιστερώνα και τα αμόλησαν όλα, δεν τα ήθελαν πια χωρίς εσένα. Ο πατέρα σου άνοιξε τις πόρτες και με ένα φτυάρι στο χέρι ξήλωσε όλα τα ξύλινα κλουβιά κραυγάζοντας. Μετά πήρε την καραμπίνα και άρχισε να ρίχνει στον αέρα.»
Με ειλικρίνεια δηλώνω ότι ο κύριος Νίκος Τσιπόκας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους διηγηματογράφους της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Η γραφή του διαθέτει άγρια τρυφερότητα και η ανάπτυξη της κάθε ιδέας αποτυπώνεται χωρίς να γυρεύει να εντυπωσιάσει, απλώς επιθυμώντας να παρουσιάσει το αλλόκοτο της υπόθεσής της. Μέσα σε κάθε διήγηση του συγγραφέα, το μέταλλο της μελαγχολίας και του υποδόριου συμβιβασμού δηλώνουν το παρών, κι έτσι ιστορίες αυτές έκαναν τα μάτια μου να τρέχουν και δεν ήθελα να τελειώσουν. Όμως τα Ψηφιακά Όνειρα δεν είναι μόνο αυτό… Είναι φωτιές ποίησης και διηγήσεις Ινδιάνων, είναι ταινίες μικρού μήκους, η φωνή ενός συναισθήματος και η κραυγή ενός τρελού ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλους τρελούς που το παίζουν λογικοί. Δεν διαθέτουν πλοκή που απλώς γυρεύει να γεμίσει σελίδες αλλά ζυγίζουν την κάθε αράδα τους και δείχνουν να φρενάρουν στο σημείο που εκείνα θέλουν. Τρέχουν διαβολεμένα, φτύνουν, βρίζουν, τσακώνονται, μιλάνε για το τι είναι η ζωή όταν ζωή δεν υπάρχει. Διαθέτουν μεστή ειλικρίνεια και ενώ αποτελούν έμπνευση ενός δημιουργού και εξέλιξη της φαντασίας του, σε πείθουν ότι είναι στιγμές από τη ζωή του –μια ζωή που ο ήρωάς της έχει δεκάδες πρόσωπα. Έκλεισα το βιβλίο νιώθοντας να έχω ρουφήξει μυτιές ατόφιας έμπνευσης και άνοιξαν τα μάτια μου. Αγριότητα και τρυφεράδα, παράδοξο και λογικό, ατυχίες και τύχη, τραγικοί χαμοί, χαμένες επαναστάσεις, επίθεση και άμυνα στα μέτρα της ζωής κάθε ήρωα, αγάπη και γαμήσι, ζωή και θάνατος, όλα συστατικά μιας βόμβας 208 σελίδων που θα μπορούσε να είναι και δίσκος. Όπως ακριβώς και Τα αχνά φώτα της Μάρφα, έτσι και τα Ψηφιακά Όνειρα του Νίκου Τσιπόκα, πρέπει να αγοράσεις, να τα διαβάσεις, να μη βγάλεις ποτέ τη βιβλιοθήκη σου.
*Ο Νίκος Τσιπόκας γεννήθηκε στο Ναύπλιο. Φοίτησε στο τμήμα Νομικής του Δ.Π.Θ. Από τις εκδόσεις Απόπειρα κυκλοφορούν τα βιβλία του «Αυτή η πανσέληνος κράτησε οκτώ ολόκληρα χρόνια (διηγήματα, 1997), «Favelas» (διηγήματα, 2018)» και «Αυτό το αόρατο χρώμα» (ποιήματα, 2018). Ιδρυτικό μέλος των ΑΝΙΜΑ (φωνή, στίχοι). Το 2000 κυκλοφόρησε το cd «Παράξενες Μέρες» από την Anokato Records. Κείμενά του έχουν μεταφερθεί στο θέατρο. Ασχολείται με τον κινηματογράφο, art installations, σκηνικά, και έχει συμμετάσχει σε διεθνή φεστιβάλ, εκθέσεις και biennale.
