Του Τόλη Κοϊνη:
Το αποτύπωμα του 21 είναι αποτυπωμένο στην πόλη μας.
Είμαστε υπερήφανοι για το κτίριο του Βουλευτικού (πριν από μερικά χρόνια λέγαμε του Ωδείου). Το γνωρίζουμε ως τόπο φιλοξενίας εκδηλώσεων.
Ακριβώς από πίσω στέκεται και σε καλή κατάσταση το κτίριο του Εκτελεστικού, αλλά ελάχιστοι το γνωρίζουν. Αν και υπάρχει ενημερωτική πινακίδα. Δλδ. το «Μαξίμου» της Επανάστασης είναι εδώ και πολλοί δεν το έχουν πάρει χαμπάρι.
Είμαστε περήφανοι για την «πλατεία Δημαρχείου» και το «πρώτο εν Ελλάδι Γυμνάσιον». Ελάχιστοι όμως έχουν υπ’ όψιν τους ότι η πλατεία ονομάζεται «πλατεία των Τριών Ναυάρχων» σε ανάμνηση του μεγάλου γλεντιού που στήθηκε εκεί μόλις ήρθε το νέο της νίκης των Μεγάλων Δυνάμεων στη ναυμαχία του Ναυαρίνου. Πώς όμως να το γνωρίζουν; Έχετε δει κάποιο οδωνυμικό στίγμα ή ενημερωτική πινακίδα; Λεπτομέρειες… Το ξαναζωντάνεμα της εθνικής μνήμης γιατί είναι κακό;
Το ότι στο κέντρο της πλατείας αυτής είναι θαμμένα τα οστά της ευγενέστερης προσωπικότητας του 21, του Πρίγκηπα Δημητρίου Υψηλάντη, πάλι είναι σχεδόν άγνωστο. Θα μου πείτε ότι το γράφει «ΤΩ ΣΤΡΑΤΑΡΧΗ ΔΗΜΗΤΡΙΩ ΥΨΗΛΑΝΤΗ…», αλλά δυστυχώς το προσπερνάμε… Όπως επίσης το υπέροχο επιτάφιο επίγραμμα «ΟΥΚ ΑΘΑΝΑΤΟΥΣ ΣΦΙΣΙ ΤΟΥΣ ΠΑΙΔΑΣ ΕΥΧΟΝΤΑΙ ΓΕΝΝΕΣΘΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΑΛΛ’ ΑΓΑΘΟΥΣ ΚΑΙ ΕΥΚΛΕΕΙΣ», όχι αθάνατα εύχονται οι γονείς να γενούν τα παιδιά τους, αλλά αντρειωμένα και δοξασμένα. Τέτοια ποιητικά λόγια σε πεζούς καιρούς δεν ταιριάζουν.
Η ρομαντική αυτή φυσιογνωμία περιορίζεται σε μια ελάχιστη αναφορά στη σχολική ιστορία. Δεν γνωρίζουμε, γι’ αυτό δεν σεβόμαστε. Ο ισχνός, κοντός, καραφλός νεαρός άντρας, που τον ταλαιπωρούσε μια δυσάρεστη κληρονομική μυασθένεια, αποδείχθηκε το πιο άξιο παλικάρι. Αν και πρίγκηπας (γιος του ηγεμόνα της Μολδαβίας) φάνηκε ο πιο δημοκράτης και πιο πατριώτης από όλους. Δεν μπήκε σε εμφύλιες έριδες. Αρνήθηκε το ξεπούλημα των «εθνικών γαιών». Εναντιώθηκε στην δήλωση «προστασίας» (= υποταγής στην Αγγλία) και του αφαίρεσαν τα πολιτικά δικαιώματα. Απέκρουσε πολεμώντας στην πρώτη γραμμή την προσπάθεια εξόδου των Οθωμανών (εκεί που τώρα γίνεται το παζάρι στις 4/12/1821). Οχυρώθηκε με ελάχιστους στο κάστρο του Άργους για να καθυστερήσει τα στρατεύματα του Δράμαλη (Ιούλης 1821) και τέλος έσωσε το Ναύπλιο και την Επανάσταση οχυρωνόμενος στους Μύλους (Ιούνης 1825) και νικώντας τουςΤουρκοαιγυπτίους.
Τα ίχνη του ’21 στο Ναύπλιο, είναι ατέλειωτα.
Η Φραγκόκλησα με την αψίδα στην πόρτα της και την κρύπτη οστεοφυλάκιο των Φιλελλήνων…
Ο πλάτανος στην πλατεία Συντάγματος με το στοίχειωμα της υπερήφανης Ψωροκώσταινας και τα λόγια του Γενάδιου…
Και τέλος η δραματικότερη στιγμή και η ταφόπετρα κυριολεκτικά του αγώνα… η πλατεία Εθνοσυνελεύσεως στην Πρόνοια… η μνήμη της τελευταίας Εθνοσυνέλευσης και τα δραματικά γεγονότα διάλυσής της… (Πολλοί μπερδεύονται με το άγαλμα του Πλαπούτα, που έχει στηθεί εκεί. Το σπίτι του Πλαπούτα στο Ναύπλιο δεν ήταν εκεί, αλλά στην …οδό Πλαπούτα στην παλιά πόλη).
Έχει τοποθετήσει πολλές πινακίδες ο «Παλαμήδης». Ευτυχώς. Χάρις σε αυτές ο επισκέπτης (αλλά και ο μόνιμος κάτοικος) μαθαίνει πού ήταν η πρώτη σχολή Ευελπίδων, το πρώτο υπουργείο Εσωτερικών, το πρώτο Φαρμακείο, ο τόπος δολοφονίας του Καποδίστρια, το «Παλατάκι» κλπ. Χρειάζονται και άλλες. Ελπίζω και η νέα Δημοτική Αρχή να βοηθήσει το έργο του Συλλόγου…
ΥΓ Θα ήταν λειψό το σημείωμα, εάν δεν κάνουμε μνεία του έργου του παραρτήματος της «Εθνικής Πινακοθήκης» και ειδικά της έκθεσης «Επανασύσταση» … όλη η περιπέτεια της Εθνεγερσίας μέσα από πίνακες… Θεωρώ ότι μια παρόμοια έκθεση μόνιμη θα έπρεπε να υπήρχε στο Ναύπλιο, με ευθύνη του Δήμου… προσφερόμενοι τόποι τρεις : Φυλακές Λεονάρδου, Κτίριο Βίγκα, αλλά και το «κτίριο του πρώτου εν Ελλάδι Γυμνασίου», εάν όπως λέγεται μετακομίσει το Δημαρχείο στο τωρινό κτίριο της ΔΕΗ.)
