Απ’ το μπαλκόνι τ’ Αναπλιού (μέρος 3ο): Μικροί θησαυροί του εκκλησιαστικού μουσείου «Ευαγγελίστριας» Ναυπλίου

Πατριαρχική στολή του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου. Δωρεά του ιδίου , το έτος 2023, προς το Εκκλησιαστικό Μουσείο του Ιερού ναού Ευαγγελιστρίας Ναυπλίου.

Ανάμεσα στα κειμήλια της εκκλησιαστικής ιστορίας και παράδοσης πολλά, εκτός από την καλλιτεχνική τους αξία, αποτελούν μια ξεχωριστή διήγηση για ιστορικές στιγμές και πρόσωπα. 

Το 2023 εκτέθηκαν τα περισσότερα από αυτά σε μια νέα μεγάλη αίθουσα που φιλοξενεί το εκκλησιαστικό μουσείο του Ι.Ν. Ευαγγελίστριας Ναυπλίου. Μικροί θησαυροί της εκκλησιαστικής ιστορίας συνδεδεμένοι με ποικίλους τρόπους και διαδρομές με την τοπική κοινωνία και την πορεία της στο χρόνο. Όμως, το τελευταίο απόκτημα του εκκλησιαστικού μουσείου έχει ένα δυνατό συμβολικόκαι συναισθηματικό περιεχόμενο. Είναι σαν ο ίδιος ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος να υποδέχεται τους επισκέπτες στο ανανεωμένο εκκλησιαστικό μουσείο της Ευαγγελίστριας. Με το αριθ. πρωτ. 926/7-8-2023, η Μητρόπολη Αργολίδας δια του Μητροπολίτη της κ. Νεκταρίου, μεταβίβαζε το αίτημα του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της «Ευαγγελίστριας», για την δωρεά της Πατριαρχικής στολής η οποία δεν άργησε να φτάσει και σήμερα κοσμεί το νέο εκκλησιαστικό μουσείο.

Ο Ι.Ν. έχει τη δική του μεγάλη ιστορία και αποτελεί σημαντικό σημείο για την διαμόρφωση και εξέλιξη της Πρόνοιας καθώς και μέρους της ιστορίας του Ναυπλίου. Η εκκλησιαστική επιτροπή και ο π. Ελευθέριος Μίχος, αναζητούν τρόπους ανάδειξης της εκκλησιαστικής πολιτισμικής κληρονομιάς που κατέχει ο Ι.Ν. Το μικρό μουσείο στον όροφο του κτηρίου στο οποίο μπορούσε ο επισκέπτης να θαυμάσει εκκλησιαστικά κειμήλια και ταυτόχρονα ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στην ιστορία του Ι.Ν., αποτελούσε μια καλή προσπάθεια που κράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ποιότητα όπως και η δυνατότητα να έχουν οι επισκέπτες (κυρίως οι μαθητές) μια καλή εικόνα από την έκθεση των αντικειμένων ήταν περιορισμένη λόγω του μικρού χώρου και της «στενής» οπτικής που μπορούσαν να έχουν. Έτσι, με ατέλειωτες ώρες εθελοντικής εργασίας, οι άνθρωποι της «Ευαγγελιστρίας», εκκλησιαστικό συμβούλιο και εθελοντές, κατάφεραν να παραδώσουν στο κοινό έναν χώρο που αλλάζει τόσο τα δεδομένα έκθεσης των αντικειμένων, όσο και την ποιότητα θέασής τους. Ο νέος χώρος βρίσκεται στο ίδιο κτήριο αλλά είναι ποιοτικά ασύγκριτος με τον προηγούμενο καθώς είναι μεγάλος και ενιαίος επιτρέποντας στον επισκέπτη μια γενική άποψη των εκθεμάτων, αλλά και μια εύκολη περιήγηση και προσέγγισή τους. Ο φωτισμός επίσης είναι καλύτερος και η παρουσίαση θεματικά ελκυστική.

Δίπλα στο μεγάλο βυζαντινό μουσείο Άργους (ΒΥΜΑ), το εκκλησιαστικό μουσείο του Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας αποτελεί μια σημαντική όσο και μοναδική στο είδος της πηγή τεκμηρίων για την εκκλησιαστική ζωή και τέχνη γενικά και ειδικότερα στην Αργολίδα. Στο κέντρο του εκκλησιαστικού μουσείου ένας εξαιρετικός ξυλόγλυπτος επιτάφιος του 18ου αι. υποδέχεται τον επισκέπτη. Το προηγούμενο μεγάλο διάστημα με τη βοήθεια των συντηρητών του ΥΠΠΟ, ο επιτάφιος καθαρίστηκε και παραδόθηκε σε μια ανανεωμένη μορφή παρ’ ότι εκκρεμεί το τελικό στάδιο της συντήρησής του. Για τους επισκέπτες που αναζητούν περισσότερα στοιχεία για τα εκθέματα θα υπάρχουν στη συνέχεια κάρτες με στοιχεία της «ταυτότητάς τους». Όμως και η απλή περιήγηση στο χώρο θα ανταμείψει τον επισκέπτη καθώς ονόματα δωρητών, αγιογράφων και ημερομηνιών αποτελούν ενδείξεις που θα τον βοηθήσουν να έχει μια ιδέα για τα εκθέματα. Ταυτόχρονα, ο επισκέπτης θα δημιουργήσει την προσωπική του ιδέα για μικρά και μεγάλα γεγονότα, ιστορικά και προσωπικά, από τα οποία αντλούν οι πιστοί θέματα για τις δωρεές τους.

Εις ανάμνησιν του κατά των Τούρκων & Βουλγάρων νίκη του πολέμου ημών 1912-1913, Του σώσαντος και μεγαλύναντος την Ελλάδα μας πρεσβειών του άνωθεν Αγίου

1913 – Δια συνδρομής των κάτωθι Αργείων

Ας σημειωθεί πως ήδη σήμερα υπάρχει υποστηριζόμενη από τεχνικά μέσα ξενάγηση, κάτι που διευκολύνει πολύ τους επισκέπτες και ιδιαίτερα τα σχολεία. Τέλος, από την άποψη της βυζαντινής τέχνης και της εκκλησιαστικής ζωής, ελπίζουμε και ευχόμαστε να δημιουργηθεί μια απλή βάση πληροφοριών από εξειδικευμένους επιστήμονες που θα βοηθήσουν τον επισκέπτη, ο οποίος δεν έχει απαραίτητα εντρυφήσει στα θέματα αυτά, να κατανοήσει τη λογική της έκθεσης.

Μεταξύ των σημαντικών εκδόσεων στις προθήκες του μουσείου: Εν Βενετία, 1856.

Παρ’ ότι όλα αυτά χρειάζονται επίπονες και προσεγμένες προσπάθειες, το νέο εκκλησιαστικό μουσείο συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και σίγουρα η λειτουργία του θα βελτιωθεί ακόμη περισσότερο στη συνέχεια. Μια επίσκεψη νομίζω πως θα δώσει στους επισκέπτες πολλά ερεθίσματα γνωριμίας καθώς, παρά τη μικρή εκθεσιακή του κλίμακα αποτελεί, όπως ήδη σημείωσα, μια αξιόλογη, μοναδική, όσο και υποστηρικτική παρουσία για την γνωριμία μας με την αργολικήεκκλησιαστική ιστορία και παράδοση.

(Γ.Κόνδης)