Στην ευρύτερη περιοχή των οικισμών Κάντιας και Ιρίων χωροθετούνται ανασκαμμένα ή εντοπισμένα κατάλοιπα αρχαιοτήτων, τα οποία χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους έως και την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έχουν κηρυχθεί ως μνημεία με τις υπ’ αριθμ. 62493/2330/6.8.1952 (ΦΕΚ 186/Β/19.8.1952) και 16307/9.9.1965 (ΦΕΚ 605/Β/16.9.1965) Υ.Α.
Τα ανωτέρω μνημεία δεν συνιστούν οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους, ωστόσο προστατεύονται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4858/2021. Στο πλαίσιο αυτό, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας μεριμνά για την προστασία τους, ελέγχοντας οποιαδήποτε δραστηριότητα πλησίον αυτών και ενεργώντας κατά περίπτωση επιβάλλοντας σε δημόσια ή ιδιωτικά τεχνικά έργα, προκειμένου να διαφυλαχθεί η ακεραιότητα των μνημείων και ο απαραίτητος ελεύθερος περιβάλλων χώρος πέριξ αυτών. Επιπλέον, προβαίνει σε ετήσια βάση στους απαραίτητους ελέγχους και καθαρισμούς των μνημείων, προκειμένου αυτά να αναδεικνύονται και να είναι προσβάσιμα στην τοπική κοινωνία και το ευρύτερο κοινό.
Ειδικότερα, όσον αφορά στην αναφερόμενη στην Ερώτηση οχυρή κατοικία της Κάντιας (Πυργόσπιτο), στο κέντρο του ομώνυμου οικισμού, επισημαίνεται ότι έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την υπ’ αριθμ. 62493/2330/6.8.1952 Υ.Α. (ΦΕΚ 186/Β/19.8.1952), ενώ φέρει και ζώνη προστασίας 10 μ. βόρεια και δυτικά της, όπου απαγορεύεται η δόμηση (Υ.Α. Α/Φ31/34472/3122/74/19.4.1976, ΦΕΚ 612/Β/30.4.1976). Δεδομένου ότι το εν λόγω μνημείο ιδιοκτησιακά δεν ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο αλλά σε ιδιώτες, σύμφωνα με το άρθρο 11, παρ. 2 του ν. 4858/2021 «ο κύριος ή ο νομέας μνημείου υποχρεούται να μεριμνά για την άμεση εκτέλεση των εργασιών συντήρησης, στερέωσης ή προστασίας ετοιμόρροπου μνημείου χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, με δική του δαπάνη και υπό την εποπτεία και τις υποδείξεις της Υπηρεσίας».
Για το ανωτέρω μνημείο συγκροτήθηκε το 2015 η Επιτροπή του άρθρου 41 του ν. 3028/2002, για την εκτίμηση της κατάστασης επικινδυνότητάς του και τη διατύπωση άμεσων μέτρων προστασίας του. Σύμφωνα με το από 5.5.2017 πόρισμα της ανωτέρω Επιτροπής, εκδόθηκε ακολούθως από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας σχετική Απόφαση με τον όρο, μεταξύ άλλων, οι εργασίες για την άρση της επικινδυνότητας και την αποκατάσταση του μνημείου να πραγματοποιηθούν με ευθύνη και μέριμνα των κυρίων και νομέων του ακινήτου, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 11, παρ. 2 του ν. 4858/2021 (υπ’ αρ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΕΦΑΑΡΓ/216624/140071/8997/10.11.2017 Απόφαση, ΑΔΑ: ΩΞΕ24653Π4- ΘΧΤ). Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας, οι ως άνω εργασίες έως σήμερα δεν έχουν υλοποιηθεί από τους ιδιώτες.
Αναφορικά με την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Δ.Δ. Ιρίων του Δήμου Ναυπλιέων, επισημαίνεται ότι πρόκειται για σταυρεπίστεγο ναό της βυζαντινής περιόδου, ο οποίος έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την υπ’ αριθμ. 99791/3277/24.10.1951 Υ.Α. (ΦΕΚ 219/Β/31.10.1951). Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας, το 2014 πραγματοποιήθηκαν από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ενοριακού Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ιρίων, υπό την επίβλεψη της Εφορείας, βάσει εγκεκριμένης μελέτης, εργασίες συντήρησης του τοιχογραφικού διακόσμου, καθώς και επισκευής και ανακεράμωσης της στέγης του ναού, οι οποίες συνέβαλαν στην προστασία, ανάδειξη και προσβασιμότητα του μνημείου.
Τυχόν αιτήματα τοπικών φορέων για την ανάδειξη του μνημειακού πλούτου της περιοχής θα εξεταστούν από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η Υπουργός Πολιτισμού
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ
