Επέτειος του τέλους του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

Άρθρο του Τόλη Κοΐνη

Για όσους δεν το ξέρουν η 9^η Μαΐου είναι επέτειος και εορτάζεται επίσημα με δοξολογία στον Άγιο Γεώργιο.

Φέτος έτυχε να είμαι ομιλητής. Γνωστό το καθήκον των εκπαιδευτικών να εκφωνούν πανηγυρικούς.

Τη δοξολογία τίμησαν με την παρουσία τους …είκοσι επίσημοι!!!!

Προτάσεις αλλαγής του τρόπου εορτασμού έχω κατά καιρούς κάνει. Τις αποφάσεις άλλοι τις παίρνουν, που δεν είχαν έρθει ούτε στη δοξολογία.

Ανεβάζω τον λόγο που εκφώνησα, τον συνοδεύω με μια κόκκινη διαφάνεια προς τιμήν του μεγαλύτερου στρατηγού αυτού του πολέμου, του Γκιόργκι Ζούκωφ, του «μουζίκου» που οδήγησε τον κόκκινο στρατό στη νίκη απέναντι στους αριστοκράτες στρατηγούς της Βέρμαχτ.

«Συμβολική ημέρα η σημερινή.

Ανάμνηση της κατεδάφισης από την οροφή του Ράϊχσταγκτων σημάτων του καθεστώτος που αιματοκύλισε τον κόσμο.

Επέτειος της άνευ όρων παράδοσης των Γερμανικών ενόπλων δυνάμεων και του τέλους των εχθροπραξιών στην Ευρώπη.

9 Μαΐου 1945. Έναςουλαμός σοβιετικών στρατιωτών υψώνει την ερυθρά σημαία πάνω στο Ράιχσταγκ. Την προηγουμένη  ο στρατάρχης Γιοντλείχε δεχτεί και υπογράψει άνευ όρων παράδοση των Γερμανικών στρατευμάτων. Ο εκτελών χρέη Καγκελαρίου,Ναύαρχος Νταίνιτς, συμφωνεί με την παράδοση, αλλά κρύβεται. Σε μερικές ημέρες θα συλληφθεί από τους Αμερικανούς. Ο υπαίτιος της καταστροφής, ο Αδόλφος Χίτλερ, είχε αυτοκτονήσει πριν από 9 ημέρες, το ίδιο και ο βασικός του προπαγανδιστής ο Ιωσήφ Γκαίμπελς. Ο μόνος σημαντικός ναζί πολιτικός, ο πτέραρχος Γκαίρινγκ, κρυβόταν για μερικές ημέρες ακόμη, μέχρι που αναγκάστηκε να παραδοθεί. Το τέρας του ναζισμού είχε ξεψυχήσει. Όλα τα σημαίνοντα στελέχη του καθεστώτος πέρασαν από διεθνές δικαστήριο στη Νυρεμβέργη και οι περισσότεροι οδηγήθηκαν στην αγχόνη.

Μες στης γης το κέντρο//φάνηκε ο πυρήνας//

που όλο σκοτεινιάζει//

κι η αχτίδα του ήλιου//γίνηκεν ιδέστε//

ο μίτος του θανάτου.

Η ποιητική περιγραφή του πολέμου, του φονικότερου που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα, μέσα από τους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη, νομίζω ότι τα λέει όλα.

Ο μίτος του θανάτου που ξετυλιγόταν για πολλά χρόνια πάνω από την Ευρώπη και από όλο τον κόσμο ήταν  αυτός που οδήγησε στις συμφορές.

Είχε προηγηθεί ο πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος. Είχαν προηγηθεί εκατομμύρια νεκροί στις μάχες στην Φλάνδρα, στη Γαλικία, στη Μακεδονία, στον Καύκασο, στο Βιτόριο Βένετο…  Όμως θερμοκέφαλοι επιβίωναν και αυξάνονταν  ακόμη. Δεν έβλεπαν τον πυρήνα της γης που σκοτείνιαζε. Δεν έβλεπαν τη φτώχεια και την κατάπτωση της Ευρώπης.  Αλλά, η ματιά τους αναζητούσε πώς θα καταλάμβαναν τον «ζωτικό χώρο» (lebensraum). Ήθελαν την οικονομική ανάπτυξη των χωρών τους με την υποδούλωση άλλων κρατών και την εξαφάνιση άλλων λαών.

Για την χιτλερική Γερμανία ζωτικός χώρος ήταν οι πεδιάδες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης μέχρι περίπου την μέση της Ευρωπαϊκής Ρωσίας.

Για την φασιστική Ιταλία ζωτικός χώρος ήταν η Μεσόγειος και η Ανατολική Αφρική.

Και για την μιλιταριστική Ιαπωνία ήταν όλη η Ανατολική Ασία.

Για να πετύχουν τον σκοπό τους, έπρεπε να κατακτήσουν στρατιωτικά αυτές τις περιοχές. Η θέση τους ήταν διακηρυγμένη. Δεν είχαν τίποτε να κρύψουν. Προετοιμαζόντουσαν για έναν μεγάλο πόλεμο.

Οι μόνοι που εθελοτυφλούσαν ήταν οι ιθύνοντες πολιτικοί στις Δημοκρατίες της Δύσης. Δεν αντέδρασαν όταν ο Μουσολίνι επέβαλε μονοκομματικό καθεστώς στην Ιταλία. Δεν αντέδρασαν όταν οι Ιάπωνες επενέβαιναν στην Κίνα και αποσπούσαν την πλούσια επαρχία της Μαντζουρίας. Υπολόγιζαν ότι θα χρησιμοποιούσαν αυτές τις δύο χώρες εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Δεν αντέδρασαν όταν αυταρχικά δικτατορικά καθεστώτα, φασιστικού τύπου με πρότυπο την Ιταλία, ξεφύτρωναν σε όλη την ανατολική και νότια Ευρώπη.

Όταν ο Χίτλερ ανέλαβε την Κυβέρνηση στην Γερμανία, το 1993, το αντιμετώπισαν ως ένα παροδικό εσωτερικό γεγονός.

Όταν με μια δικαστική απόφαση συνέλαβαν όλη την κοινοβουλευτική ομάδα των κομμουνιστών, δεν συγκινήθηκαν.

 Όταν με μια ψευτοκοινοβουλευτική απόφαση συνέλαβαν όλους του σοσιαλκδημοκράτεςβουλευτές δεν ανησύχησαν.

 Όταν μέσα σε μια νύχτα, τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών, ο Χίτλερ εξόντωνε όλους τους πολιτικούς της Δεξιάς, που δεν πειθαρχούσαν πειθήνια, πάλι έμειναν αδρανείς. Συμβιβάστηκαν με μια δικτατορία στην Γερμανία. Ολέθριο λάθος τους.

Το αυγό του φιδιού επωαζόταν. Οι λαοί ανησυχούσαν. Οι ηγεσίες όχι και τόσο…

Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, άρχισαν και τους κατακτητικούς πολέμους.

Η Ιαπωνία εισβάλλει στην Κίνα.

Η Ιταλία εισβάλλει στην Αιθιοπία.

Ο Χίτλερ καταπατώντας τις συνθήκες στέλνει στρατεύματα στη δυτική όχθη του Ρήνου και επανεξοπλίζει την Γερμανία.

Παράλληλα, Ιταλία και Γερμανία συμμετέχουν με το πρόσχημα αποστολής εθελοντών στον Ισπανικό εμφύλιο, ενώ οι δυτικές δημοκρατίες επέμεναν στο δόγμα της «μη επέμβασης» στα εσωτερικά εξομοιώνοντας τους πραξικοπηματίες με τη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση.

Τα λάθη συσσωρεύονταν. Την ίδια εποχή στη Σοβιετική Ένωση είχε επιβληθεί το σκληρό προσωποπαγές καθεστώς. Ο Στάλιν ενδιαφερόταν περισσότερο για την παντοδυναμία του στο εσωτερικό παρά για τα διεθνή ζητήματα.

Τα λάθη πληρώνονται.

Η Γερμανία προσαρτά την Αυστρία.

Η Ιταλία την Αλβανία.

Οι Ιάπωνες καταλαμβάνουν την πρωτεύουσα της Κίνας και όλα τα λιμάνια της.

Η Γερμανία προχωράει στο διαμελισμό της Τσεχοσλοβακίας.

Αντί οι Δυτικές Δυνάμεις να συμπτύξουν ένα αρραγές αντιχιτλερικό μέτωπο μαζί με τη Σοβιετική Ένωση, συνέχιζαν την πολιτική τους. Με υπεροψία για τη δύναμή τους δεν προχώρησαν στις συμμαχίες που επέβαλε η συγκυρία. Το κενό το εκμεταλλεύτηκε ο Χίτλερ προσφέροντας αυτός συμμαχία στους Σοβιετικούς.

Αυτή ήταν η κατάσταση του κόσμου όταν ξεκίνησε επίσημα ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, την 1/9/1939, με την απρόκλητη εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία. Εκείνη την ημέρα τα ψέματα τέλειωσαν. Αγγλία και Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο, χωρίς όμως να λάβουν τέτοιες πρωτοβουλίες, που θα σταματούσαν τους ναζί.

Μέσα σε 16 ημέρες είχε καμφθεί η αντίσταση των Πολωνών.

Η τύχη της κατακτημένης Πολωνίας προοιώνιζε το Ευρωπαϊκό μέλλον. Το Πολωνικό κράτος καταργήθηκε. Μια περιφερειακή διεύθυνση το αντικατέστησε. Οι πολυάριθμοι Εβραίοι της χώρας αυτής οδηγήθηκαν στα γκέτο και στη συνέχεια σε στρατόπεδα εξοντώσεως. Η σλαβική πλειοψηφία της χώρας, θα μετατρεπόταν σε λαό εργατών και δούλων.

Η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της Δύσης έμοιαζε ανάπηρη μπροστά στη συνεχιζόμενα ναζιστικάκακουργήματα. Σκέψεις συμβιβασμού άρχισαν να επικρατούν. Οι ηγεσίες της Αγγλίας και της Γαλλίας άρχισαν να σκέφτονται σοβαρά, την ανακωχή και τον συμβιβασμό

Σε εκείνη την κρίσιμη φάση της παγκόσμιας ιστορίας, η Δημοκρατία και ο Δυτικός πολιτισμός σώθηκαν χάρις τη δράση δύο πολιτικών ανδρών. Του υφυπουργού Άμυνας της Γαλλίας, στρατηγού Καρόλου Ντε Γκωλ, ο οποίος διαφωνώντας με τους ηττοπαθείς και προσκυνημένους, διακήρυξε την μέχρι εσχάτων αντίσταση, συγκροτώντας τους «Ελεύθερους Γάλλους», στρατό στο εξωτερικό και τις αποικίες.

Και του νέου –τότε- Πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας σερ Ουίνστων Τσώρτσιλ τον οποίο όλοι  θεωρούσαν -μέχρι εκείνη την ημέρα- σαν ένα αποτυχημένο πολιτικό με έμμονες ιδέες. Το αστείρευτο όμως πάθος του και η οξύνοιά του έδωσαν το στίγμα της αντίστασης.

«Ο καθείς και τα όπλα του». Οι στίχοι του Ελύτη δείχνουν το έναυσμα της παγκόσμιας αντίστασης.

«Ο καθείς και τα όπλα του».

Ο Τσώρτσιλ, διαμόρφωσε με αποφασιστικότητα την τακτική του. Πρώτο βήμα, η απόκρουση ενδεχόμενης απόβασης των Γερμανών στην Αγγλία. Έπρεπε να αντέξει η χώρα τους βομβαρδισμούς. Και να αποκτήσει υπεροπλία στον αέρα. Το πέτυχε. Δεύτερο βήμα. Η διατήρηση του ελέγχου στη διώρυγα του Σουέζ. Συγκρότησε με κοινοπολιτειακά στρατεύματα την 8^η στρατιά στην Αίγυπτο. Το πέτυχε και αυτό.

Απέτυχε όμως να σώσει την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία από τη Γερμανική κατάκτηση και την τριπλή κατοχή.

«Ο καθείς και τα όπλα του». Οι στίχοι του Ελύτη επιβεβαιώθηκαν το καλοκαίρι του 1941.

Ένας τρομερός στρατός 3.500.000 στρατιωτώνσυνεπικουρούμενων μεαεροπορία και τεθωρακισμένα, εισβάλλει στην Σοβιετική Ένωση. Αρχίζει η κολασμένη περιπέτεια του Ανατολικού Μετώπου, που τελικά στοίχισε τον πόλεμο στους Γερμανούς.

Το 1941 ήταν το έτος καμπής του πολέμου. Η υπεροψία και μέθη των δυνάμεων του Άξονα τους οδήγησε να υπερβούν τις δυνατότητές τους και να οδηγηθούν στην ήττα.

Οι Γερμανοί κατακτούν τις δυτικές περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης. Οι μεγάλες Ρωσικές πεδιάδες πέφτουν στα χέρια τους.

Οι Ιάπωνες καταλαμβάνουν σχεδόν αμαχητί την Ινδοκίνα, Ινδονησία, Βιρμανία και Μαλαισία. Επιτίθενται απρόκλητα και βυθίζουν τον Αμερικανικό στόλο στο Περλ Χάρμπορ και κατακτούν τις Φιλιππίνες.

Οι Ιταλοί, αν και είχαν ηττηθεί στα ηπειρωτικά βουνά από τους Έλληνες και στη δυτική έρημο από τους Άγγλους, συνεχίζουν υπό Γερμανική διοίκηση την κατακτητική τους προσπάθεια.

Την κρίσιμη στιγμή ο ρους της ιστορίας άλλαξε. Μια σειρά μεγάλων στρατιωτικών ηγητόρων στο συμμαχικό στρατόπεδο στάθηκαν πρόμαχοι της παγκόσμιας αντίστασης.

·         Ο Αμερικανός ναύαρχος Νίμιτς με την εξαιρετική διεύθυνση της ναυμαχίας του Μιντγουέη.

·         Ο Σοβιετικός στρατηγός Ζούκωφ, που νίκησε κατ’ επανάληψη τους Γερμανούς στις μάχες της Μόσχας, του Στάλινγκραντ και του Κουρσκ.

·         Ο Άγγλος στρατηγός Μοντγκόμερυ και ο Αμερικανός Πάττον που κατάφεραν να εκδιώξουν τα στρατεύματα του Άξονα από τη Βόρειο Αφρική και να οργανώσουν την απόβαση στη Σικελία.

·         Ο λόρδος Μάουντμπάντεν που σταμάτησε την προέλαση των Ιαπώνων στα σύνορα της Ινδίας.

Ο μύθος του αήττητου των Γερμανικών και Ιαπωνικών δυνάμεων είχε καταρρεύσει.

Οι λαοί είχαν αναθαρρήσει. Στα μετόπισθεν αναπτυσσόταν ένα δυναμικό κίνημα αντίστασης. Τα βουνά της Ελλάδας και της Γιουγκοσλαβίας γέμισαν αντάρτες, οι βάλτοι και τα δάση της Ρωσίας με παρτιζάνους, οι πόλεις της Γαλλίας με τουςμακί και σε κάθε σημείο της κατακτημένης Κίνας είχαν εμφανιστεί άτακτες δυνάμεις.

«Αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας» αντιστεκόταν γενναία και νικούσε.

Το τέλος του άξονα ήταν προδιαγεγραμμένο. Το 1944 η πρωτοβουλία των κινήσεων είχε περάσει στα χέρια των συμμάχων.

6 Ιουνίου 1944τα συμμαχικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Νορμανδία

12 Ιουνίου 1944αρχίζει η μεγάλη Σοβιετική επίθεση, «Μπαγκρατιόν».

Μέχρι το τέλος του χρόνου οι Γερμανοί περιχαρακώνονται στα προπολεμικά τους σύνορα. Αγωνίζονται απελπισμένα άλλους τέσσερις μήνες. Στο τέλος παραδίδονται. Άνευ όρων.

Ο πόλεμος συνεχίστηκε στον Ειρηνικό και την Ανατολική Ασία. Έληξε με τον πλέον επώδυνο για την ανθρωπότητα τρόπο, με τη ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Για τον Ελληνικό λαό ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος κόστισε μια απίθανη ποσότητα αίματος και καταστροφών.

Ο αγώνας όμως αυτός πήγε αδικαίωτος.

Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε και η στάση των συμμάχων στο εθνικό θέμα της Κύπρου, απογοήτευσαν τον λαό μας.

Όμως το πνεύμα της Αντίστασης παρέμεινε αμείωτο…

«Θέλουμε Ελεύθερη εμείς Ελλάδα, και πανανθρώπινη τη λευτεριά»