Σχέδιο πυροπροστασίας στους Αρχαιολογικούς χώρους των Μυκηνών και της Επιδαύρου

Η καλή προετοιμασία ενόψει της θερινής περιόδου, αλλά και ο στενός συντονισμός των αρμόδιων φορέων σε περίπτωση πυρκαγιάς είναι οι δύο σημαντικότεροι κόμβοι γρήγορης κατάσβεσης με τις μικρότερες δυνατές απώλειες στους μεγάλους αρχαιλογικούς χώρους της χώρας.

Ειδικά για τους αρχαιολογικούς χώρους για πρώτη φορά στην Ελλάδα έχει υπογραφεί από το 2020 μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ τριών υπουργείων, Πολιτισμού, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και την ανάπτυξη σχεδίων Πολιτικής Προστασίας αναφορικά με την αντιμετώπιση πυρκαγιών με τη συνδρομή ειδικών επιστημόνων.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν θωρακιστεί αντιπυρικά 11 εμβληματικοί αρχαιολογικοί χώροι υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς (Δελφών, Μυκηνών, Επιδαύρου, Μυστρά, Αρχαίας Ολυμπίας, Επικούρειου Απόλλωνα, Αρχαίας Μεσσήνης, Αφαίας Αίγινας, Ηραίου Σάμου, βυζαντινού κάστρου Πλαταμώνα και Σπαθών Ολύμπου), στους οποίους έχει συσταθεί κοινή ομάδα εργασίας για την κατάσβεση φωτιάς, ενώ 20 ακόμα αρχαιολογικοί χώροι βρίσκονται στη διαδικασία προετοιμασίας. Σε αυτή τη βάση έχουν ενταχθεί καθαρισμοί εντός και πέριξ των χώρων, σε συνεργασία με τις Περιφέρειες και τους αντίστοιχους Δήμους, καθώς και ασκήσεις ετοιμότητας για οργανωμένη απομάκρυνση επισκεπτών.

Αρχαία Ολυμπία

Στην Αρχαία Ολυμπία σύμφωνα με την άσκηση ετοιμότητας που έχει πραγματοποιηθεί από το προσωπικό της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας, την Πυροσβεστική Υπηρεσία Ηλείας, το Δασαρχείο Ηλείας και το τμήμα Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Ολυμπίας, με συνεργασία εθελοντών, προβλέπει πως οι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, ακολουθώντας συγκεκριμένο σχέδιο, σε περίπτωση φωτιάς πρέπει να κινητοποιηθούν άμεσα, χρησιμοποιώντας τα συστήματα πυροπροστασίας στον αρχαιολογικό χώρο και στο Μουσείο. Και οι δύο χώροι πρέπει να εκκενωθούν συντεταγμένα από τους επισκέπτες και να μεταφερθούν με λεωφορεία σε ασφαλή τόπο. Παράλληλα υπάρχει πρόβλεψη με μεικτό κλιμάκιο πυροσβεστών και ΕΚΑΒ για ενδεχόμενη διάσωση αγνοουμένων.

Δελφοί

Άσκηση ετοιμότητας οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης επισκεπτών λόγω δασικής πυρκαγιάς, πραγματοποιήθηκε πρόσφατα και στον Αρχαιολογικό Χώρο των Δελφών. Για την επιτυχή ολοκλήρωση της άσκησης προσομοίωσης δημιουργήθηκε ένα υποθετικό περιβάλλον ασφάλειας στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών. Η κεντρική ιδέα της επιχειρησιακής άσκησης βασίστηκε στη μελέτη των συνθηκών και των παραγόντων που θα επηρεάσει τόσο την εξέλιξη της πυρκαγιάς όσο και την προβλεπόμενη αντίδραση του προσωπικού του χώρου αλλά και των Σωμάτων Ασφαλείας. Εκεί προβλέπεται συμμετοχή του προσωπικού της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φωκίδος, του Πυροσβεστικού Σώματος, της Ελληνική Αστυνομίας, του ΕΚΑΒ, του Δήμου Δελφών και εθελοντικών ομάδων.

Επίδαυρος

Στον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου οι σχετικές δράσεις περιλαμβάνουν καθαρισμούς εντός και πέριξ των χώρων, καθώς και οργανωμένη απομάκρυνση επισκεπτών. Στον σχεδιασμό μετέχουν στελέχη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας, της τοπικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, της ΕΛ.ΑΣ., της Διεύθυνσης Δασών Αργολίδας, του ΕΚΑΒ, καθώς και εκπροσώπων του Ελληνικού Φεστιβάλ.

Ηραίο Σάμου

Τη μελέτη πυρασφάλειας για τον αρχαιολογικό χώρο του Ηραίου στη Σάμο, ενταγμένο, από το 1992, στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ολοκλήρωσε πρόσφατα το Υπουργείο Πολιτισμού. Περιλαμβάνει μέτρα ενεργητικής και παθητικής πυροπροστασίας τόσο για τον καθεαυτό αρχαιολογικό χώρο όσο και για τα συνολικά οκτώ κτίσματα που βρίσκονται στον περιφραγμένο χώρο. Προβλέπεται η κατασκευή μόνιμου υδροδοτικού δικτύου πυρόσβεσης στον υπαίθριο αρχαιολογικό χώρο και ένας συνδυασμός 18 πυροσβεστικών φωλιών και εννέα κανονιών με ακτίνες κάλυψης περιμετρικά στο σύνολο του αρχαιολογικού χώρου. Τα κτίρια προβλέπεται να εφοδιαστούν με αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης για την έγκαιρη ειδοποίηση εκδήλωσης φωτιάς, αλλά και με σύστημα φωνητικής αναγγελίας που θα συνεργάζεται με τον πίνακα πυρανίχνευσης, έτσι ώστε όταν ανιχνεύεται φωτιά να ακούγεται μήνυμα με οδηγίες εκκένωσης.

Κνωσσός - Φαιστός

Μνημόνιο Συνεργασίας συνολικού προϋπολογισμού 15.000.000 ευρώ έχει υπογράψει το Υπουργείο Πολιτισμού με την Περιφέρεια Κρήτης, το οποίο αφορά στη δημιουργία πολιτιστικής διαδρομής, ανάμεσα στα έξι Μινωικά Ανακτορικά Κέντρα Ζάκρος, Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Κυδωνία, Ζώμινθος. Μεταξύ των έργων προστασίας των Ανακτόρων αυτών εντάσσεται και η μελέτη πυροπροστασίας τους, η οποία μεταξύ άλλων προβλέπει και ένα μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό σύστημα με υπόγεια δεξαμενή. Τα μέτρα για την πυροπροστασία των εμβληματικών αυτών αρχαιολογικών χώρων της Κρήτης περιλαμβάνονται στον φάκελο υποψηφιότητας για τη σειριακή εγγραφή τους στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Τατόι

Το π. βασιλικό κτήμα στο Τατόι, λόγω της υψηλής βλάστησης, θα διαθέτει δικό του Πυροσβεστικό Σταθμό, ο οποίος θα στεγάζεται μέσα στο συγκρότημα «Στάθμευση Οχημάτων», έργο ενταγμένο στις εργασίας που εκτελούν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού στον ιστορικό πυρήνα του κτήματος, συνολικού προϋπολογισμού 58.000.000 ευρώ. Τα έργα αποκατάστασης στα κτίρια του συγκροτήματος «Στάθμευση Οχημάτων» έχουν ολοκληρωθεί και αναμένεται να παραδοθούν προς χρήση το φθινόπωρο, ενώ το 2025 θα αποδοθούν στο κοινό οι βασικές μουσειακές υποδομές του Πάρκου.

Μον Ρεπό - Κέρκυρα

Ανάμεσα στους χώρους που έχουν επιλεγεί από τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες των Υπουργείων και τους ειδικούς επιστήμονες του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι το κτήμα του Μον Ρεπό του Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας. Ένα μέρος του χαρακτηρίζεται ως δασική έκταση και ένα άλλο ως αρχαιολογικός χώρος. Έτσι το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει αναλάβει να συνδράμει μέσα από το πρόγραμμα προληπτικών καθαρισμών δασών Antinero. Ήδη, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων πραγματοποιεί σχολαστικούς καθαρισμούς στον περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου και στα τμήματα εκείνα στα οποία σώζονται ορατές αρχαιότητες. Συγχρόνως έχουν πραγματοποιηθεί ενέργειες για τη σύνδεση και ενίσχυση του δικτύου ύδρευσης από τον Δήμο, όπως η εγκατάσταση νέων φωλεών πυρόσβεσης σε όλο το μήκος των επισκέψιμων μονοπατιών, ο έλεγχος των εξόδων κινδύνου, όπως και η ολοκλήρωση των σχεδίων διαφυγής για τις αρχαιότητες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων και για το κτήμα από τον Δήμο.

Κάστρο Χλεμούτσι

Το Υπουργείο Πολιτισμού δρομολογεί έργα πυροπροστασίας στο Κάστρο Χλεμούτσι, το πιο εμβληματικό μεσαιωνικό μνημείο της Ηλείας. Η μελέτη περιλαμβάνει την εγκατάσταση στον αρχαιολογικό χώρο φωτισμού ασφαλείας και σήμανσης οδεύσεων διαφυγής, εξόδων κινδύνου και μεγαφωνικού συστήματος. Στους στεγασμένους χώρους του μουσείου προβλέπεται η εγκατάσταση φωτισμού ασφαλείας, σήμανσης οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου, αυτόματου συστήματος και συστήματος χειροκίνητης αναγγελίας πυρκαγιάς αλλά και μεγαφωνικού συστήματος. Φορητοί πυροσβεστήρες τοποθετούνται στο σύνολο του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου.