Την Ακολουθία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού καθώς και την θεία λειτουργία τέλεσε ο εφημέριος του Ιερού Ναού π. Κωνσταντίνος Σέρρος. Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας και της ακολουθίας της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού ο εφημέριος του ναού μοίρασε τα βασιλικά (σταυρολούλουδα) στους πιστούς.
Η εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει ότι οι Χριστιανοί έθαψαν τον Τίμιο Σταυρό για να μην λεηλατηθεί από τους ειδωλολάτρες. Κατά την επικράτηση του Χριστιανισμού, η Αγία Ελένη αναζήτησε τον Τίμιο Σταυρό προκειμένου να στηθεί μέσα στην εκκλησία στα Ιεροσόλυμα για να τον προσκυνούν οι πιστοί.
Κανένας όμως δεν ήξερε πού είναι θαμμένος ο Τίμιος Σταυρός αφού εκείνοι που τον είχαν θάψει είχαν πεθάνει παίρνοντας το μυστικό μαζί τους. Μετά από πολλές μάταιες ανασκαφές, ο Τίμιος Σταυρός βρέθηκε από την ίδια την Αγία Ελένη κατά λάθος. Καθώς εκείνη βάδιζε, πάτησε ένα χορτάρι και αμέσως μια όμορφη μυρωδιά πλημμύρισε τον αέρα. Σκάβοντας από κάτω βρέθηκε κρυμμένος ο Τίμιος Σταυρός.
Κάπως έτσι, ανήμερα του εορτασμού της ύψωσής του, μοιράζεται στις εκκλησιές βασιλικός και οι πιστοί αφήνουν εκεί τους δικούς τους βασιλικούς.
Έθιμα της ημέρας του Σταυρού
Η γιορτή του Σταυρού έχει και ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς, διότι αποτελεί την αφετηρία της νέας χρονιάς, ενόψει της σποράς. Οι γεωργοί φέρνουν στην εκκλησία μείγμα από τα δημητριακά που θα σπείρουν για να δεχθούν την ειδική ευλογία του ιερέα: «Βλαστήσαι την γην, και δούναι σπέρμα το σπείροντι, και άρτον εις βρώσιν» («Ευχή επί ευλογήσει του σπόρου»).
Η γιορτή του Σταυρού έχει και ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς, διότι αποτελεί την αφετηρία της νέας χρονιάς, ενόψει της σποράς. Οι γεωργοί φέρνουν στην εκκλησία μείγμα από τα δημητριακά που θα σπείρουν για να δεχθούν την ειδική ευλογία του ιερέα: «Βλαστήσαι την γην, και δούναι σπέρμα το σπείροντι, και άρτον εις βρώσιν» («Ευχή επί ευλογήσει του σπόρου»).
Την ημέρα του Σταυρού, οι ναυτικοί συνήθιζαν να σταματούν τα μακρινά ταξίδια με ιστιοφόρα, όπως συμβούλευε η παροιμία: «Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε». Με το βασιλικό που παίρνουν από την εκκλησία, οι νοικοκυρές συνηθίζουν να φτιάχνουν το προζύμι της χρονιάς. 
Στην Αίγινα αναβιώνει ο λεγόμενος «Λειδινός», μία μιμητική παράσταση, με μοιρολογήματα και ταφή ενός ομοιώματος μικρού παιδιού, έθιμο με πιθανότατα αρχαία καταγωγή. Ακολουθεί η προσφορά κολλύβων και η τελετουργία κλείνει με χορούς και τραγούδια.
