Επιτέλης: Ο σημαίνων στρατηγός του 4ου π.Χ. αιώνα από το Άργος

Επιτέλης ο Αργείος. Ο πατέρας του λεγόταν Αισχίνης. Ο Επιτέλης διαδραμάτισε βασικό ρόλο, σε συνεργασία με τον περίφημο Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, στο να επιστρέψουν στην πατρίδα τους οι Μεσσήνιοι, μετά το 370 π.Χ., και να ανασυστήσουν την κατεστραμμένη από τους Λακεδαιμόνιους πόλη τους.

 
Μετά την καταστροφή της Μεσσήνης από τους Λακειδαιμόνιους (7ος αιώνας π.Χ.), ο Αριστομένης προσπαθούσε με κάθε τρόπο να βοηθήσει τους Μεσσήνιους να ανακτήσουν τη γη τους και να μην εκπατριστούν. 

Οι Αργείοι είχαν συνταχθεί στο πλευρό των Μεσσηνίων του Αριστομένη, αλλά απέτυχαν.

Τριακόσια χρόνια αργότερα ο μυθικός Καύκων (γιός του Λυκάονα, του πρώτου βασιλιά της Αρκαδίας και γιου του Πελασγού), θρυλείται ότι εμφανίστηκε ως ιεροφάντης στον Επιτέλη τον Αργείο και του υπέδειξε το μέρος της Ιθώμης όπου υπήρχε φυλαγμένο, μέσα σε μια υδρία, ένα μεταλλικό έλασμα, πάνω στο οποίο είχε καταγραφεί η τελετή των Ανδανίων Μυστηρίων των Μεγάλων Θεών. Το κείμενο της τελετής των Ανδανίων Μυστηρίων είχε θάψει ο ίδιος ο Αριστομένης, για να μην το βρουν οι Λακεδαιμόνιοι.

Η ανακάλυψη αυτή οδήγησε στην αναγέννηση των Ανδανίων Μυστηρίων και την επανεγκατάσταση των Μεσσηνίων στη γη τους. Ο Καύκων λέγεται ότι είχε μεταφέρει, από την Ελευσίνα στη Μεσσηνία, τα μυστήρια των Μεγάλων Θεών Δήμητρας και Περσεφόνης. Μάλιστα, το 1904 βρέθηκε στο Ιερό του Πυθικού Απόλλωνα, στο Άργος, μια στήλη, στην οποία αναφέρεται ότι το μαντείο των Δελφών, με ψήφισμα, έδωσε το δικαίωμα στους Μεσσηνίους να τελούν και πάλι τα Ανδάνια Μυστήρια. Το γεγονός αυτό είχε συμβεί το 326/25 π.Χ. 

Τα Ανδάνια Μυστήρια τελούνταν έως τη λήξη του πρώτου Μεσσηνιακού πολέμου, όταν οι Σπαρτιάτες απαγόρευσαν την τέλεσή τους στους υπόδουλους πλέον Μεσσήνιους. Η επανατέλεσή τους είχε βαθιά συμβολικό χαρακτήρα.

Σύμφωνα με το μύθο, ο Πολυκάων, γιός του Λέλεγα, είχε παντρευτεί την κόρη του βασιλιά του Άργους, του Τρίοπα. Αφού μάζεψε στρατό από το Άργος και τη Λελεγία, ο Πολυκάων κατέλαβε μια περιοχή στο μεσσηνιακό κάμπο και την ονόμασε Μεσσηνία από το όνομα της γυναίκας του, της πριγκίπισσας του Άργους. Πρωτεύουσα της Μεσσηνίας ήταν η Ανδανία.

ΓιώργοςΣτείρης

Καθηγητής Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ